51°55′37″N 16°21′42″E/51,926944 16,361667Włoszakowice
| Artykuł |
51°55′37″N 16°21′42″E |
|---|---|
| - błąd |
38 m |
| WD |
51°55'59.9"N, 16°22'0.1"E, 51°52'N, 16°19'E |
| - błąd |
14 m |
| Odległość |
833 m |
| wieś | |
 Pałac we Włoszakowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
3210[1] |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-140 |
| Tablice rejestracyjne |
PLE |
| SIMC |
0377756 |
Położenie na mapie gminy Włoszakowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu leszczyńskiego  | |
| 51°55′37″N 16°21′42″E/51,926944 16,361667
| |
| Strona internetowa | |
Włoszakowice (niem. Luschwitz)[2] – wieś w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, siedziba gminy Włoszakowice[3]. Na południowy zachód od miejscowości rozciągają się rozległe kompleksy leśne[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki na temat wsi pojawiają się w 1210 w dokumentach Władysława Odonica. Wtedy wieś nosiła nazwę Zlavosovici, czyli Sławoszowice. W 1401 była własnośnią prywatną[5]. W 1409 został ufundowany kościół[6]. Ta data jest kwestionowana i badacze kierują się ku roku 1580[2]. Drewniany kościół stał jeszcze w 1685[2]. W XV wieku osada została siedzibą rodu Opalińskich, w XVIII wieku przeszła na własność żony króla Stanisława Leszczyńskiego – Katarzyny z Opalińskich, następnie w ręce księcia Aleksandra Józefa Sułkowskiego, a potem od 1782 księcia Anhalt–Dessau, w których posiadaniu była nadal pod koniec XIX wieku[2]. Po wykupieniu w 1919 przez wiedeńskiego bankiera Camillo Castiglioniego zaczął się rabunkowy wyrąb lasów, zahamowany przez odkupienie w 1923 wsi wraz z pałacem przez rząd polski. 21 października 1939, w ramach Operacji Tannenberg, Niemcy zamordowali tu siedmiu wytypowanych wcześniej działaczy patriotycznych z okolic Leszna, których upamiętnia tablica[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego. W 2011 Włoszakowice liczyły 3210 mieszkańców[1].
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W latach 80. XX wieku w miejscowości znajdowały się: przetwórnia owocowo-warzywna, tartak, cegielnia i betoniarnia[5].
Transport[edytuj | edytuj kod]
Włoszakowice leżą przy regionalnej linii kolejowej Leszno – Zbąszynek (stacja Włoszakowice)[4].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W latach 1640–1643 z fundacji wojewody poznańskiego Krzysztofa Opalińskiego wybudowany został stojący do dziś kościół pw. Świętej Trójcy[5]. Autorem ołtarza był Sebastian Sala[5]. We wczesnobarokowym kościele, z dwuwieżową fasadą, znajdują się wewnątrz m.in. organy z 1750 r., na których grywał K. Kurpiński, uchodzące za najstarsze w Wielkopolsce – dzieło wrocławskiego mistrza Michaela Engera[7]. Kościół otaczają stare lipy[4]. W rejestrze zabytków ujęto również plebanię z I poł. XIX wieku[8].
W latach 1749–1752 według projektu Karola Marcina Frantza zbudowano dla Aleksandra Józefa Sułkowskiego otoczony fosą i pięknym parkiem pałac myśliwski, w stylu późnobarokowym[5]. Pałac dawniej zwieńczony był kopułą z obeliskiem, a pod centralnym wnętrzem zachowała się grota z ceramiczną wykładziną ścian. Jest to jeden z wcześniejszych w Wielkopolsce przykładów maison de plaisance (domu przyjemności). Nad wejściem zachował się kamienny herb Sulima. W 1848 roku Niemcy rozebrali kopułę stanowiącą nieodzowny akcent budynku. Pod koniec XIX wieku styl pałacu był wzmiankowany z niesmakiem[2]. Po 1919 roku mieściło się w pałacu nadleśnictwo. W latach 1992-93 został przeprowadzony gruntowny remont pałacu, przekształcając i adaptując na potrzeby Urzędu Gminy, które mieści się w obiekcie do dnia dzisiejszego[9]. W budynku znajduje się również muzeum kompozytora Karola Kurpińskiego[5].
Zabytkowy park (wpisany na listę zabytków w 1990)[8] liczy 3,13 ha[5] i rośnie w nim okazały platan klonolistny o obwodzie 793 cm[10][4].
Ponadto ochronie jako zabytki podlegają szachulcowe domy przy ul. Kurpińskiego 1 i 2 (oba z I poł. XIX wieku) oraz dom przy ul. Jana Otto z 1910[8].
Osoby związane z Włoszakowicami[edytuj | edytuj kod]
We Włoszakowicach urodził się w 1785 znany polski kompozytor i dyrygent – Karol Kurpiński, który był synem miejscowego organisty[5][4]. Kurpiński został upamiętniony wystawą w miejscowym pałacu oraz pomnikiem autorstwa Leona Dudka z 1975[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r., Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2021-06-17] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-26].
- ↑ a b c d e Włoszakowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 721.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 2366, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2021-06-17].
- ↑ a b c d e Jan Maj, Marek Aleksandrzak, Leszno: mapa topograficzna Polski. Wersja turystyczna, wyd. 2, Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2011, ISBN 83-7135-149-6.
- ↑ a b c d e f g h i j Paweł Anders: Pojezierze Leszczyńskie. Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1985, s. 107-108. ISBN 83-7005-010-7. (pol.)
- ↑ Dokument Nr 156, [w:] Franciszek Piekosiński i inni, Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski = Codex diplomaticus Maioris Poloniae, Poznań; Warszawa; Poznań: Nakładem Biblioteki Kórnickiej ; Państwowe Wydawnictwo Naukowe ; Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1878, ISBN 978-83-01-03962-2 [dostęp 2019-01-20] (łac.).
- ↑ Bogdan Kucharski, Przemęcki Park krajobrazowy, Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK, 2006.
- ↑ a b c Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 108. [dostęp 2021-06-21].
- ↑ Małgorzata Omilanowska, Polska. Pałace i Dwory, 2009, ISBN 978-83-7495-590-4.
- ↑ drzewa.nk4.netmark.pl. [dostęp 2012-01-21].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Włoszakowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 693.
- Siedziba gminy: Włoszakowice
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi | |
| Nieofic. cz. wsi |
