Wacław Korabiewicz

Wacław Korabiewicz

Kilometr

Data i miejsce urodzenia	5 maja 1903 Petersburg
Data i miejsce śmierci	15 lutego 1994 Warszawa
Miejsce spoczynku	Urna zatopiona w Morzu Bałtyckim
Zawód, zajęcie	lekarz, podróżnik, dyplomata, pisarz, publicysta
Miejsce zamieszkania	Wilno, Gdynia, São Paulo, Rio de Janeiro, Luscan, Londyn, Dar es Salaam, Warszawa
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	doktor medycyny
Edukacja	Wyższe, doktor medycyny
Uczelnia	Uniwersytet Wileński
Rodzice	Antonii Korabiewicz i Stefania Matusiewicz
Małżeństwo	Janina Maria Haaze (od 1932 do 1948); Maria Olimpia Kisielewicz (od 1952 do 1994)
Dzieci	Jonuta Ewa Raciążek

Wacław Korabiewicz (ur. 5 maja 1903 w Petersburgu, zm. 15 lutego 1994 w Warszawie) – polski reportażysta, poeta, podróżnik, lekarz, kolekcjoner eksponatów etnograficznych.

Syn Antoniego Korabiewicza i Stefanii Matusiewicz. W latach dzieciństwa mieszkał w Petersburgu i majątku rodzinnym na Litwie.

W latach 1927–1932 studiował medycynę i etnografię na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. W czasie studiów był współzałożycielem i członkiem Akademickiego Klubu Włóczęgów Wileńskich (jak pisze w swych niektórych książkach Czesław Miłosz, z powodu wysokiego wzrostu był nazywany „Kilometrem”). Zakładał także tzw. „Sekcję Twórczości Oryginalnej” (S.T.O.) przy Kole Polonistów uniwersytetu. Debiutował na łamach czasopisma „Reduta” (Wilno 1925), swoje wiersze drukował w różnych publikacjach poetyckich (m.in. S.T.O., Wilno 1928, Patykiem po niebie, Wilno 1929), oraz czasopismach (np. „Alma Mater Vilnensis”).

W 1930 roku podróżował kajakiem do Turcji i Grecji. Po studiach pracował początkowo jako lekarz w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni. W latach 1931–1939 był lekarzem okrętowym na „Darze Pomorza”, uczestnicząc w jego rejsach. W 1934 roku wraz z pierwszą żoną Janiną M. Haazówną odbył podróż kajakiem do Indii. Po wybuchu II wojny światowej został internowany w Sztokholmie wraz z załogą „Daru Pomorza”. Pracował następnie na statku m/s „Piłsudski”, mieszkał w Londynie, gdzie był m.in. założycielem Koła Opieki nad Żołnierzem. Następnie w São Paulo i Rio de Janeiro, skąd organizował pomoc dla polskich jeńców wojennych. W 1942 r. był uczestnikiem wyprawy w głąb dżungli brazylijskiej. Od 1943 r. przebywał w Afryce, jako Delegat Rządu RP w Londynie, do 1946 r. w Lusace, gdzie z ramienia Ministerstwa Opieki Społecznej sprawował opiekę nad polskimi uchodźcami w obozach Rodezji Północnej. Następnie w Dar es Salaam (Tanganika). Pracował m.in. jako zastępca kustosza w „King George V Memorial Museum”, prowadząc badania nad folklorem terytoriów brytyjskich w Afryce i Mozambiku, był też lekarzem miejscowego szpitala. W 1954 roku, po wysłaniu licznych eksponatów do polskiego Muzeum Kultur Ludowych na Młocinach został wydalony z Tanganiki. Przebywał następnie w Londynie, w latach 1954–1956 w Etiopii, gdzie pracował jako lekarz.

W 1958 r. powrócił do Polski. Od 1959 do 1961 roku na placówce epidemiologicznej w Ghanie. Następnie w Warszawie. W 1963 r. i 1976 r. przekazał liczne eksponaty Państwowemu Muzeum Etnograficznemu oraz Muzeum Narodowemu w Warszawie. Organizował wystawy poświęcone zgromadzonym przez siebie zbiorom sztuki afrykańskiej (m.in. wystawa „Masqual – Krzyż Etiopii”, Muzeum Narodowe, Warszawa 1966). Odbył wiele podróży badawczych do Afryki i krajów Bliskiego Wschodu.

Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, odznaką Zasłużony Działacz Kultury, Krzyżem szczególnych zasług dla ZHP i odznaką Zasłużony Pracownik Morza.

Korabiewicz był głównym fundatorem grobu Edwarda Śmigłego-Rydza.

Mieszkał w Warszawie przy ul. Natolińskiej. Zmarł 15 lutego 1994 r. Po jego śmierci, zgodnie z wolą zmarłego, urna z prochami została zatopiona w Morzu Bałtyckim. Ceremonia odbyła się 14 marca 1994 r., w Gdyni, na Skwerze Kościuszki przy „Darze Pomorza”.

Materiały archiwalne Wacława Korabiewicza znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-410.

Życie prywatne

Dwudziestego października 1932 r., w Gdyni, ożenił się z Janiną Marią Haaze, nauczycielką w wileńskim gimnazjum (ur. 1908 r. w Wilnie, córka inżyniera rolnika Ferdynanda Mikołaja Haaze i Józefiny Haaze z domu Salmanowicz). Owocem ich małżeństwa była córka - Jonuta Ewa Raciążek (ur. 22.08.1940 r.). W 1933 r., w ramach podróży poślubnej, odbył wyprawę kajakiem do Indii (zaowocowało to cyklem reportaży „Kajakiem przez Indie” w Gazecie Polskiej, 1935 r.). W grudniu 1948 r. na mocy decyzji wydziału cywilnego Sądu Okręgowego w Krakowie wziął rozwód z żoną. Sąd przydzielił opiekę nad ich córką Janinie Korabiewicz.

Po rozwodzie wziął drugi ślub, 15 stycznia 1952 r. w Arusha w Tanganice z Marią Olimpią Kisielewicz (córka Józefa i Stefanii Kisielewicz; urodzoną 2 luty 1909 r. w Hryniawie pow. Kosów, woj. Stanisławów - zmarła 31 lipca 1999 r.; posługiwała się również nazwiskiem po pierwszym mężu – Adamie Sidorze, urodzonym w 1909 r. w Mościskach, synu Wiktora i Salomei Sidorów, z którym wzięła pierwszy ślub w 1935 r.).

Twórczość

• Kajakiem do minaretów (reportaż podróżniczy; Główna Księgarnia Wojskowa 1935; Wiedza Powszechna 1958)
• Mato Grosso. Z notatek wypychacza ptaków (reportaż podróżniczy; Horyzont 1948; jako Mato Grosso: Czytelnik 1959, 1968, 1989, ISBN 83-07-01818-8, seria: „Z żaglem”)
• Bajki dla dorosłych (poezje; Oficyna Poetów i Malarzy, 1953)
• Kwaheri (reportaż podróżniczy; Iskry 1958, 1960, 1965)
• Safari Mingi. Wędrówki po Afryce (reportaż podróżniczy; Czytelnik 1959, Iskry 1963, 1973)
• Żaglem do jogów (reportaż podróżniczy; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1960, Sport i Turystyka 1984, ISBN 83-217-2429-9)
• Midimo. Romans afrykański (powieść; Czytelnik 1961, 1963, 1983, ISBN 83-07-00903-0)
• Eskulap w Etiopii (reportaż podróżniczy; Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1963; wydanie zmienione pt. Słońce na ambach, Iskry 1970, seria: „Naokoło świata”)
• Zwierzaki (opowiadania dla dzieci; Nasza Księgarnia 1965, 1977, 1988, ISBN 83-10-09158-3)
• Boa-dusiciel (osobne wydanie jednego z opowiadań tomu Zwierzaki: Ruch 1966)
• Sztuka Afryki w zbiorach polskich (fotografie Zdzisław Małek; Wydawnictwo Polonia 1966; wydanie w jęz. angielskim: African art in Polish collections, Polonia Publishing House 1966; wydanie w jęz. francuskim: L’art de l’Afrique noire dans les collections polonais, Polonia 1966)
• Święty krokodyl (opowiadanie dla dzieci; Ruch 1966)
• Do Timbuktu (reportaż podróżniczy; Iskry 1967; seria: „Naokoło świata”)
• Kajakiem do Indii (nowe opracowanie dwóch wcześniej wydanych książek: Kajakiem do minaretów i Żaglem do jogów; Iskry 1972; seria: „Naokoło świata”)
• The Ethiopian Cross (album; Holy Trinity Catedral, Addis Abeba 1973)
• Rapsod o głowie hetmana (poemat; Wydawnictwo MON 1973, 1987, ISBN 83-11-07381-3)
• Złowiłem życie (autobiografia; Iskry 1973, 1977; seria: „Łowcy sensacji”)
• Śladami amuletu (studium; Arkady 1974)
• Krzyż koptyjski i jego naśladownictwa: kolekcja Wacława Korabiewicza – Le croix copte et son évolution: collection Wacław Korabiewicz (oprac. katalog wystawy; tłum. na język francuski: Zsolt Kiss; Muzeum Narodowe w Warszawie. Galeria Sztuki Faras 1976)
• Dobry simba (reportaże podróżnicze; wybór tekstów z książek: Kwaheri, Midimo, Safari Mingi, Eskulap w Etiopii, Słońce na ambach, Do Timbuktu, Złowiłem życie; Iskry 1979; seria: „Biblioteka Literatury Faktu”)
• Gdzie słoń a gdzie Polska (pamiętniki; Wydawnictwo MON 1980, ISBN 83-11-06494-6; 1983, ISBN 83-11-06494-6)
• Wiara leczy. Rzecz o dziwnych lekach (szkice popularnonaukowe; Veritas 1982)
• Serce na dłoniach. Opowieść biograficzna o Walerii Sikorzynie (Komitet Uczczenia Pamięci Walerii Sikorzyny, Londyn 1984, Wydawnictwo Marek Rożak 1997, ISBN 83-86608-35-8)
• Pokusy (wspomnienia; Iskry 1986, ISBN 83-207-0834-6)
• Cuda bez cudu. Rzecz o dziwnych lekach (Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1988, ISBN 83-205-3846-7; 1989, ISBN 83-205-3846-7)
• Inne drogi Jezusa. O czym milczy Kościół (Kwartet 1992; wydanie pod innym tytułem: Tajemnica młodości i śmierci Jezusa, Przedświt 1992)
• Wiersze niemodne (poezje; Klucz 1992, ISBN 83-900274-2-9)
• Z „Daru Pomorza” na ... bezdroża (opowiadania; Wyższa Szkoła Morska 1993, ISBN 83-900838-4-1)

Bibliografia

• JoachimJ. Śliwa JoachimJ., Starożytny Egipt oczami Polaków. Słownik biograficzny egiptologów, archeologów i badaczy pokrewnych dziedzin, podróżników i kolekcjonerów oraz literatów i malarzy zafascynowanych przeszłością i teraźniejszością Egiptu, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2019, s. 128, ISBN 978-83-7676-301-9 .
• Materiały Wacława Korabiewicza, PAN Archiwum w Warszawie sygn. III-410, j. 29, 38, 50, 56.
• Mażul Henryk, Klub Włóczęgów Wileńskich liczy lat 15, My z "Lagą" wszędzie, a nigdy sami... @http://www.tygodnik.lt/200524/bliska1.html [ostatni dostęp 16.02.2024].
• Srebrakowski Aleksander, Wileńscy „Włóczędzy” Wystawa poświęcona dziejom Akademickiego Klubu Włóczęgów Wileńskich, Wrocław 1997.
• Szawerna-Dyrszka Anna, Rzeki wileńskich Włóczęgów @https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/3171/1/Szawerna-Dyrszka_Rzeki_wilenskich_Wloczegow.pdf [ostatni dostęp 16.02.2024].

Linki zewnętrzne

• Akademicki Klub Włóczęgów Wileńskich – historia
• Rzeki wileńskich Włóczęgów
• Wileńscy „Włóczędzy”. hist.uni.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-01)].
• Aktywność turystyczno-krajoznawcza klubów „Włóczęgów” w Wilnie (1923-1939). hist.uni.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-01)].
• Wileńskie wilki morskie. hist.uni.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-01)].