Wanda Żeleńska
.jpg) Wanda z Grabowskich Żeleńska, ok. 1897 | |
| Data i miejsce urodzenia |
1 września 1841 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 marca 1904 |
| Zawód, zajęcie | |
Wanda Paulina Żeleńska z domu Grabowska (ur. 1 września 1841 w Warszawie[1], zm. 27 marca 1904 w Krakowie[2]) – polska pisarka i tłumaczka. Matka Tadeusza Boya-Żeleńskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodziła z rodziny żydowskich uszlachconych frankistów – neofitów[3]. Była córką Jana Andrzeja Grabowskiego (1808–1880) i Izabelli z domu Jasińskiej[4].
Wyszła za mąż za kompozytora Władysława Żeleńskiego (1837–1921), z którym miała synów: Stanisława Gabriela (ur. 1873), Tadeusza (ur. 1874) i Edwarda Narcyza (ur. 1878).
Była zaprzyjaźniona – mimo różnicy wieku – z Narcyzą Żmichowską „Gabryellą” (1819–1876), o czym świadczy zachowana korespondencja – 185 listów. Cztery siostry Grabowskie mieszkały w Warszawie w tym samym domu przy ulicy Miodowej, w którym znajdowało się mieszkanie Gabryelli, co stało się początkiem przyjaźni. Dla wcześnie osieroconej Wandy Gabryella stanowiła wzór do naśladowania. Tej przyjaźni Boy-Żeleński poświęcił znaczną część książki Ludzie żywi. Korespondencję Gabryelli z Wandą wydał Boy drukiem w 1930 pod tytułem Narcyssa i Wanda.
Była prezeską Stowarzyszenia nauczycielek w Krakowie[5]. Pochowana na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie[6].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
- Autobiografia zastanawiającej się nad sobą kobiety (powieść w rękopisie)
- Czy to powieść? (1876, powieść)
- Znakomite niewiasty (1877, tom szkiców, [1])
- Lirnik Polski (1883, zbiór poezji, ilustrowany rycinami W. Gersona [2])
- tłumaczenie książki Georga Gervinusa o Szekspirze
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Genealodzy PL Genealogia, Akt urodzenia i chrztu, nr 83/1843. Parafia św. Jana, Warszawa. Metryki - Skanoteka - Baza skanów akt metrykalnych [online], metryki.genealodzy.pl [dostęp 2022-11-20].
- ↑ Nekrologia Czas 1904 nr 71 z 28 marca s.3
- ↑ Neofici Polscy, T.Jeske-Choiński, s. 76, Warszawa, 1904.
- ↑ Na podstawie akt stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej Przemienienia Pańskiego w Warszawie, akt nr 22/1872, dostęp: 2016-03-06
- ↑ W stowarzyszeniu nauczycielek Kurier Lwowski 1890 nr 57 s.4
- ↑ Pogrzeb ś.p. Wandy z Grabowskich Żeleńskiej Czas 1904 nr 73 z 30 marca s. 1
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Barbara Winklowa: Narcyza Żmichowska i Wanda Żeleńska, Wydawnictwo Literackie Kraków, 2004 ISBN 83-08-03496-9
- Tadeusz Boy-Żeleński: Ludzie żywi, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975
- Narcyza Żmichowska: Narcyssa i Wanda, wydały Barbara Winklowa i Helena Żytkowicz, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2007, ISBN 978-83-8934887-6
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Znakomite niewiasty : szkice w bibliotece Polona