Wari czarno-biały

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wari czarno-biały
Varecia variegata[1]
(Kerr, 1792)
Ilustracja
Systematyka
Domena eukarionty
Królestwo zwierzęta
Typ strunowce
Podtyp kręgowce
Gromada ssaki
Infragromada łożyskowce
Rząd naczelne
Podrząd lemurowe
Rodzina lemurowate
Rodzaj wari
Gatunek wari czarno-biały
Podgatunki
  • V. v. editorum (Osman Hill, 1953)
  • V. v. subcincta (A. Smith, 1833)
  • V. v. variegata (Kerr, 1792)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
Status iucn3.1 CR pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka Systematyka w Wikispecies
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Wari czarno-biały[3], lemur wari[4] (Varecia variegata) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny lemurowatych (Lemuridae), której jest największym przedstawicielem. Prawdopodobnie jest to jedyny gatunek naczelnych budujący gniazda wyłącznie na czas porodu i pierwszych tygodni opieki nad młodymi.

Wygląd[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała - 60 cm, długość ogona – 60 cm. Gęste futro, czerwono-czarne lub biało-czarne, pysk, dłonie stopy i ogon czarne. Rozmieszczenie barw jest różne u poszczególnych osobników, nawet u tego samego osobnika boki ciała mogą być odmiennie ubarwione. Charakterystyczna kryza włosów wokół głowy. Masa ciała od 3,2 do 4,5 kg. Samice są większe od samców. W odróżnieniu od innych rodzajów w tej rodzinie u przedstawicieli Varecia występują trzy pary sutków[5].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Wschodni Madagaskar. Żyją na terenach zalesionych, od brzegu morza do wysokości 1 350 m n.p.m.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Zwierzęta te najchętniej jedzą owoce, są najbardziej owocożernym gatunkiem lemurów. Dietę uzupełniają liśćmi, nasionami i nektarem. Podczas posiłku trzymają pokarm w przednich łapach. Wydają charakterystyczne odgłosy przypominające śmiech. Prowadzą nadrzewny, dzienny tryb życia. Żyją w grupach rodzinnych złożonych z 2–5 osobników, czasami łączą się w większe stada.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Ciąża trwa krócej niż u pozostałych lemurów, zwykle 90–102 dni. Przed porodem samica buduje w rozwidleniach konarów gniazdo, które wyściela własnymi włosami. Rodzi w jednym miocie do 6 młodych, zwykle 2–3. Młode pozostają w gnieździe do trzech tygodni.

Lemury wari żyją prawdopodobnie do 19 lat.

Podgatunki[edytuj | edytuj kod]

Wyróżniane są trzy podgatunki lemura wari[6]:

  • V. variegata editorum – kategoria zagrożenia w IUCN CR (krytycznie zagrożony)[7]
  • V. variegata subcincta – kategoria zagrożenia w IUCN CR[8]
  • V. variegata variegata – kategoria zagrożenia w IUCN CR[9]

Zagrożenia i ochrona[edytuj | edytuj kod]

Lemury wari są wrażliwe na zmiany środowiska ze względu na swoje preferencje pokarmowe. Ich duże rozmiary i smaczne mięso zachęcają ludzi do polowania na ten gatunek małpiatki. Są też poławiane i sprzedawane jako zwierzęta domowe.

W ramach działań ochronnych wyznaczane są obszary chronione, podjęto też próby reintrodukcji lemurów wari.

Gatunek ten, jak wszystkie Lemuridae spp., jest objęty konwencją CITES (załącznik I)[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Varecia variegata, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Andriaholinirina, N., Baden, A., Blanco, M., Chikhi, L., Cooke, A., Davies, N., Dolch, R., Donati, G., Ganzhorn, J., Golden, C., Groeneveld, L.F., Hapke, A., Irwin, M., Johnson, S., Kappeler, P., King, T., Lewis, R., Louis, E.E., Markolf, M., Mass, V., Mittermeier, R.A., Nichols, R., Patel, E., Rabarivola, C.J., Raharivololona, B., Rajaobelina, S., Rakotoarisoa, G., Rakotomanga, B., Rakotonanahary, J., Rakotondrainibe, H., Rakotondratsimba, G., Rakotondratsimba, M., Rakotonirina, L., Ralainasolo, F.B., Ralison, J., Ramahaleo, T., Ranaivoarisoa, J.F., Randrianahaleo, S.I., Randrianambinina, B., Randrianarimanana, L., Randrianasolo, H., Randriatahina, G., Rasamimananana, H., Rasolofoharivelo, T., Rasoloharijaona, S., Ratelolahy, F., Ratsimbazafy, J., Ratsimbazafy, N., Razafindraibe, H., Razafindramanana, J., Rowe, N., Salmona, J., Seiler, M., Volampeno, S., Wright, P., Youssouf, J., Zaonarivelo, J. & Zaramody, A. 2014, Varecia variegata [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2015-4 [dostęp 2016-06-07] (ang.).
  3. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 31. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol.)
  4. ↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 164, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8. (pol.)
  5. ↑ Hallgren & Dubuc, 1999
  6. ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Varecia variegata. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 31 stycznia 2010]
  7. ↑ Varecia variegata ssp. editorum [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2010-01-31] (ang.).
  8. ↑ Varecia variegata ssp. subcincta [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2010-01-31] (ang.).
  9. ↑ Varecia variegata ssp. variegata [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2010-01-31] (ang.).
  10. ↑ CITES: Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, Appendices I, II and III (ang.). 2008. [dostęp 27 grudnia 2008]. Załączniki I, II i III w formacie pdf (pl)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • J. Hallgren, J. Dubuc: Varecia variegata (ang.). (On-line), Animal Diversity Web, 1999. [dostęp 2008-12-27].
  • K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 164, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8. (pol.)
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wari_czarno-biały&oldid=56492502”