Wasilij Błochin
Wasilij Michajłowicz Błochin (ros. Василий Михайлович Блохин, ur. 1895, zm. 3 lutego 1955) – funkcjonariusz radzieckiego aparatu bezpieczeństwa państwowego w stopniu generała majora, w latach 1923–1953 naczelnik Wydziału Komendanckiego w Zarządzie Administracyjno-Gospodarczym OGPU, następnie naczelnik tego samego wydziału w Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych (NKWD) i w Ministerstwie Bezpieczeństwa Państwowego (MGB), członek ochrony Józefa Stalina. W okresie od 1926 do 1953 własnoręcznie zastrzelił około 50 tys. ludzi. W 1940 roku rozstrzeliwał polskich jeńców wojennych w piwnicach Obwodowego Zarządu NKWD w Kalininie (obecnie Twer) jako jeden z wykonawców zbrodni katyńskiej[1].
Biografia
W czasie I wojny światowej był żołnierzem w armii carskiej, a po rewolucji październikowej opowiedział się po stronie bolszewików. Od 1921 był funkcjonariuszem WCzK. Pierwszą egzekucję przeprowadził w sierpniu 1924 na Łubiance. To jemu Stalin powierzał wykonywanie wyroków szczególnej wagi. Uczestniczył w realizacji czystek politycznych z lat 1936–1938 i późniejszych, wykonując wyroki między innymi na Lwie Kamieniewie, Grigoriju Zinowjewie, Michaile Tuchaczewskim i Nikołaju Jeżowie. Błochinowi przypisuje się także zabicie pisarza Izaaka Babla[2].
Po wybuchu II wojny światowej był jednym z głównych organizatorów i wykonawców zbrodni katyńskiej jako członek grupy operacyjnej, w skład której weszli także major NKWD Nikołaj Siniegubow i kombryg Michaił Kriwienko. Kierował bezpośrednio egzekucjami na polskich oficerach z obozu filtracyjno-represyjnego w Ostaszkowie, wykonując wiele wyroków osobiście. Egzekucje trwały od 5 kwietnia 1940 w budynku przy ul. Sowieckiej 2 w Kalininie (obecnie Twer). Ofiary mordu chowane były w Miednoje na terenie letniskowym kalinińskiego NKWD. Zamordowano co najmniej 6300 polskich oficerów i funkcjonariuszy Policji Państwowej i Korpusu Ochrony Pogranicza (KOP). Za udział w akcji Błochin został nagrodzony premią w wysokości miesięcznego uposażenia.
Wasilij Błochin wprowadził też wiele usprawnień do pracy NKWD, m.in. zastąpił szybko nagrzewające się rewolwery Nagant niemieckimi Waltherami PP i nakazał zaadaptowanie skórzanych fartuchów używanych w rzeźniach tak, aby mundur funkcjonariusza NKWD pozostał "zawsze czysty i schludny". Według zeznań gen. Dmitrija Tokariewa, w 1940 roku szefa Obwodowego Zarządu NKWD w Kalininie, złożonych w marcu 1991 przed rosyjskim prokuratorem Anatolijem Jabłokowem, przygotowania Błochina do rozstrzeliwania więźniów wyglądały następująco:
Jabłokow: Czy to było już w pierwszy dzień?
Tokariew: To było już w pierwszy dzień. Tak więc poszliśmy. I wówczas zobaczyłem całą tę grozę. Przyszliśmy tam. Po kilku minutach Błochin włożył swoją odzież specjalną: brązową skórzaną czapkę, długi skórzany brązowy fartuch, skórzane brązowe rękawice z mankietami powyżej łokci. Na mnie wywarło to ogromne wrażenie – zobaczyłem kata [...][3]
Po śmierci Józefa Stalina w 1953 roku Błochin przeszedł na emeryturę. 23 listopada 1954 roku został pozbawiony stopnia generała postanowieniem Rady Ministrów ZSRR nr 2349-1118ss jako osoba, która zdyskredytowała się w czasie pracy w organach [...] niegodna w związku z tym zaszczytnego stopnia generała. Zmarł 3 lutego 1955 roku na zawał serca[4] (taka przyczyna zgonu jest podana w dokumentacji medycznej; według zeznań Dmitrija Tokariewa zastrzelił się[5]). Pochowany w alei zasłużonych Cmentarza Dońskiego w centrum Moskwy, gdzie znajduje się jego okazały pomnik nagrobny ozdobiony krzyżem prawosławnym i napisem:"Wieczna pamięć", z wizerunkiem Błochina w mundurze generalskim[2].
Odznaczenia
- Order Lenina
- Order Czerwonego Sztandaru (dwukrotnie)
- Order Czerwonego Sztandaru Pracy
- Order "Znak Honoru"
- Order Wojny Ojczyźnianej I klasy
- Order Czerwonej Gwiazdy
- ↑ Zeznanie Tokariewa, Zeszyty Katyńskie (nr 3), Warszawa 1994
- ↑ a b Pomnik kata polskich oficerów; "wieczna pamięć" wiadomosci.onet.pl, 2 sierpnia 2010 [dostęp 2011-07-25]
- ↑ Zeznanie Tokariewa, Zeszyty Katyńskie (nr 3), Warszawa 1994, str. 36
- ↑ Nikita Pietrow, Человек в кожаном фартуке (ros.) novayagazeta.ru, 2 sierpnia 2010 [dostęp 2011-07-25]
- ↑ Zeznanie Tokariewa, Zeszyty Katyńskie (nr 3), Warszawa 1994, str. 21, 41
Bibliografia
- Krzysztof Kęcik, Wasilij Błochin. Kat Stalina, [w:] Focus Historia, nr 6/2007
- Nikita Pietrow, Kto zabijał Polaków strzałem w tył głowy w Katyniu, Charkowie i Twerze, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 24), Warszawa 2009, str. 176–202 (tekst rosyjski: Никита Петров, «Даже собаки от нас шарахались». Признания палачей, расстрелявших поляков и награжденных за это novayagazeta.ru, 7 lipca 2008 [dostęp 2011-08-29])
- Н. В. Петров, К. В. Скоркин, Кто руководил НКВД 1934–1941, Москва 1999. ISBN 5-7870-0032-3
Linki zewnętrzne
- Biografia na stronie rosyjskiego Stowarzyszenia "Memoriał" (ros.)
- Fotografia nagrobka Wasilija Błochina na Cmentarzu Dońskim w Moskwie istpravda.com.ua [dostęp 2011-10-30]
- Generałowie bezpieczeństwa państwowego ZSRR
- Funkcjonariusze Czeki
- Funkcjonariusze NKWD
- Wykonawcy zbrodni katyńskiej
- Odznaczeni Orderem "Znak Honoru"
- Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy
- Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru
- Odznaczeni Orderem Czerwonej Gwiazdy
- Odznaczeni Orderem Lenina
- Odznaczeni Orderem Wojny Ojczyźnianej I klasy
- Uczestnicy I wojny światowej
- Urodzeni w 1895
- Zmarli w 1955
- Kaci