Widmowiec wielki

Widmowiec wielki
	Vampyrum spectrum
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Noctilionoidea
Rodzina	liścionosowate
Podrodzina	liścionosy
Plemię	Vampyrini
Rodzaj	Vampyrum; Rafinesque, 1815
Gatunek	widmowiec wielki
Synonimy
	Rodzaju: Vampyrus Ranzani, 1820; Vampyrus Leach, 1821; Vampirus Lesson, 1827; Vampyris J.E. Gray, 1847; Vampirus Saussure, 1860; Vampirum Montenegro & Romero-Ruiz, 2000; Gatunku: Vespertilio spectrum Linnaeus, 1758; Vampyrus spectrum: Ranzani, 1820; Vampirus sanguisuga Lesson, 1827; Vampyrus spectrum nelsoni E.A. Goldman, 1917;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Widmowiec wielki^[12] (Vampyrum spectrum) – gatunek ssaka z podrodziny liścionosów (Phyllostominae) w obrębie rodziny liścionosowatych (Phyllostomidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego nazwał w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz nadając mu nazwę Vespertilio spectrum^[9]. Holotyp pochodził z Surinamu (w oryginalnym opisie Linneusz wskazał łac. „Habitat in America australi”×10^lin)^[13]^[14]^[15]. Jedyny przedstawiciel rodzaju widmowiec^[12] (Vampyrum) który nazwał w francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque^[2].

W 1917 roku amerykański zoolog Edward Alphonso Goldman zaproponował podgatunek nelsoni^[10], ale jego rozróżnienie zostało zakwestionowane w kilku badaniach^[16]^[17]^[18]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[15].

Etymologia

Vampyrum: fr. vampire „wampir”^[19].
spectrum: łac. spectrum „zjawa, widmo”, od specere „patrzeć na”^[20].

Zasięg występowania

Widmowiec wielki występuje w południowym Meksyku (od południowej części stanu Veracruz, przez stany Oaxaca, Chiapas i południową część półwyspu Jukatan) na południe przez Amerykę Środkową do Kolumbii, Wenezueli, Trynidadu, Gujany, Ekwadoru, wschodniego Peru, północnej Boliwii, brazylijskiego dorzecza rzeki Amazonka i południowo-środkowej Brazylii aż do południowy Pantanal w Mato Grosso do Sul^[14]^[15]. Jedna obserwacja z Jamajki może być błędna, bo widmowiec wielki nie należy do fauny nietoperzy tej wyspy^[15].

Morfologia

Długość ciała 125–158 mm, ogona brak, długość ucha 39–49 mm, długość tylnej stopy 32–38 mm, długość przedramienia 98–110 mm; rozpiętość skrzydeł 70–100 cm; masa ciała 126–190 g^[14]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {2}{2}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {2}{3}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 34^[14]. Kariotyp wynosi 2n = 30 i FN = 56; chromosom X jest submetacentryczny, natomiast chromosom Y jest akrocentryczny^[14].

Ekologia

Tryb życia

Widmowiec wielki uważany był dawniej za krwiopijcę, jak mniejsze nietoperze z podrodziny wampirów, ze względu na wielkość groźnego dla ludzi. W rzeczywistości jest to drapieżnik, który poluje na gryzonie, ptaki i inne nietoperze. Potrafi bardzo zręcznie biegać na czterech kończynach. Poluje, czatując np. na mysz, po czym zadaje jej jeden śmiertelny cios w głowę, miażdżąc ją, lub skręca kark ofiary.

Rozmnażanie

Okres godowy tych nietoperzy przypada na czerwiec. Samice są bardzo troskliwymi matkami, ponieważ nieustannie liżą swoje młode i pod koniec okresu ssania karmią swoje młode przeżutymi kawałkami mięsa myszy.

Uwagi

↑ Gatunek typowy: Vampyrus spectrum: Ranzani, 1820 (= Vespertilio spectrum Linnaeus, 1758); młodszy homonim Vampyrus Beckmann, 1772 (species inquirenda).
↑ Młodszy homonim Vampyrus Ranzani, 1820.
↑ ^a ^b ^c Niepoprawna późniejsza pisownia Vampyrus Leach, 1821 (= Vampyrum Rafinesque, 1815).
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Vampyrum Rafinesque, 1815.
↑ Kombinacja nazw.

Przypisy

↑ Vampyrum spectrum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, ou, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).
↑ ^a ^b C. Ranzani: Elementi di zoologia. T. 2. Cz. 2. Bolonia: Per le stampe di Annesio Nobili, 1821, s. 190. (wł.).
↑ W.E. Leach. The Characters of seven Genera of Bats with foliaceous Appendages to the Nose. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13, s. 74, 1822. (ang.).
↑ ^a ^b R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827. (ang.).
↑ J.E. Gray. Characters of Six new Genera of Bats not hitherto distinguished. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 15, s. 14, 1847. (ang.).
↑ H.L.F. de Saussure. Note sur quelques Mammifères du Mexique. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e série. 12, s. 487, 1860. (fr.).
↑ O.L. Montenegro & M. Romero-Ruiz. Murciélagos del sector sur de la Serranía de Chiribiquete, Caquetá, Colombia. „Revista de la Academia Colombiana de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales”. 23 (Supplemento especial), s. 645, 2000. (hiszp.).
↑ ^a ^b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 31. (łac.).
↑ ^a ^b E.A. Goldman. New mammals from North and Middle America. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 30, s. 115, 1917. (ang.).
↑ S.S. Solari S.S., Vampyrum spectrum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-08] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 105. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Vampyrum spectrum. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-08].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 509. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 168. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ A.M. Husson. The bats of Suriname. „Zoologische Verhandelingen”. 58 (1), s. 122, 1962. (ang.).
↑ C.O. Handley: Checklist of the mammals of Panama. W: R.L. Wenzel & V.J. Tipton (redaktorzy): Ectoparasites of Panama. Chicago: Field Museum of Natural History, 1966, s. 762. (ang.).
↑ R.L. Peterson & P. Kirmse. Notes on Vampyrum spectrum, the false vampire bat, in Panama. „Canadian Journal of Zoology”. 47 (1), s. 140–142, 1969. DOI: 10.1139/z69-02. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 704.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 638.

[3] Gatunek typowy: Vampyrus spectrum: Ranzani, 1820 (= Vespertilio spectrum Linnaeus, 1758); młodszy homonim Vampyrus Beckmann, 1772 (species inquirenda).

[5] Młodszy homonim Vampyrus Ranzani, 1820.

[uwaga1-7] Niepoprawna późniejsza pisownia Vampyrus Leach, 1821 (= Vampyrum Rafinesque, 1815).

[11] Niepoprawna późniejsza pisownia Vampyrum Rafinesque, 1815.

[14] Kombinacja nazw.

[itis-1] Vampyrum spectrum, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[raf-2] C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, ou, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 54. (fr.).

[ran-4] C. Ranzani: Elementi di zoologia. T. 2. Cz. 2. Bolonia: Per le stampe di Annesio Nobili, 1821, s. 190. (wł.).

[lea-6] W.E. Leach. The Characters of seven Genera of Bats with foliaceous Appendages to the Nose. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13, s. 74, 1822. (ang.).

[les-8] R.-P. Lesson: Manuel de mammalogie, ou histoire naturelle des mammiferes. Paris: J. B. Bailliere, 1827. (ang.).

[gray-9] J.E. Gray. Characters of Six new Genera of Bats not hitherto distinguished. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 15, s. 14, 1847. (ang.).

[sau-10] H.L.F. de Saussure. Note sur quelques Mammifères du Mexique. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 2^e série. 12, s. 487, 1860. (fr.).

[mon&rui-12] O.L. Montenegro & M. Romero-Ruiz. Murciélagos del sector sur de la Serranía de Chiribiquete, Caquetá, Colombia. „Revista de la Academia Colombiana de Ciencias Exactas, Físicas y Naturales”. 23 (Supplemento especial), s. 645, 2000. (hiszp.).

[lin-13] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 31. (łac.).

[gol-15] E.A. Goldman. New mammals from North and Middle America. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 30, s. 115, 1917. (ang.).

[iucn-16] S.S. Solari S.S., Vampyrum spectrum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-08] (ang.).

[miiz-17] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 105. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-18] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Vampyrum spectrum. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-08].

[hmw-19] S. Solari, R. Medellín, B. Rodríguez-Herrera, V. da Cunha Tavares, G. Garbino, M.A. Camacho, D.T. Saá, B. Lim, J. Arroyo-Cabrales, A. Rodríguez-Durán, E. Dumont, S. Burneo, L.F. A. Urioste, M. Tschapka & D. Espinosa: Family Phyllostomidae (New World Leaf-nosed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 509. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[icmw-20] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 168. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hus-21] A.M. Husson. The bats of Suriname. „Zoologische Verhandelingen”. 58 (1), s. 122, 1962. (ang.).

[han-22] C.O. Handley: Checklist of the mammals of Panama. W: R.L. Wenzel & V.J. Tipton (redaktorzy): Ectoparasites of Panama. Chicago: Field Museum of Natural History, 1966, s. 762. (ang.).

[pet&kir-23] R.L. Peterson & P. Kirmse. Notes on Vampyrum spectrum, the false vampire bat, in Panama. „Canadian Journal of Zoology”. 47 (1), s. 140–142, 1969. DOI: 10.1139/z69-02. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655860_704]-24] Palmer 1904 ↓, s. 704.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655794_638]-25] Palmer 1904 ↓, s. 638.

[1]

[2]

[a]

[3]

[b]

[4]

[c]

[5]

[6]

[7]

[d]

[8]

[9]

[e]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]