Widuchowa (województwo zachodniopomorskie)
53°07′42″N 14°23′12″E/53,128333 14,386667
| wieś | |
 kościół NSPJ | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
1354 |
| Strefa numeracyjna |
91 |
| Kod pocztowy |
74-120[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ZGR |
| SIMC |
0785538 |
Położenie na mapie gminy Widuchowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfińskiego  | |
| 53°07′42″N 14°23′12″E/53,128333 14,386667[1]
| |
Widuchowa (niem. Fiddichow[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfińskim, w gminie Widuchowa. Dawniej samodzielne miasto. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.
31 grudnia 2008 roku w miejscowości mieszkało 1354 osób[4].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Pierwszą, nieoficjalną, nazwą po II wojnie światowej było Widuchowo[5][6].
12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Widuchowa[3].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość leży nad rzeką Odrą, na granicy z Niemcami. Na wysokości Widuchowej Odra rozdziela się na dwie odnogi: Odrę Zachodnią, po której przeprowadzona jest linia graniczna oraz Odrę Wschodnią. Pomiędzy tymi dwiema odnogami rozciąga się obszar zwany Międzyodrzem, na którym ustanowiono Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W X wieku był to gród słowiański przy przeprawie przez Odrę, mieściła się w nim komora celna. W 1283 utracił prawa targowe na rzecz Gryfina, w 1347 miejscowość otrzymała prawa miejskie[7]. W XV wieku przez miasto przebiegała granica Pomorza i Brandenburgii. Od 1653 do 1679 Widuchowa należała do Szwecji, a następnie do Brandenburgii. W latach 1733–1788 było to prywatne miasto margrabiów ze Schwedt, w XVIII wieku było znane z jarmarków, czemu towarzyszył rozwój rzemiosła. Przed II wojną światową było znane z przetwórstwa tytoniu[8]. W 1945 Widuchowa została zniszczona w 80% i utraciła prawa miejskie, obecnie trwają starania o przywrócenie praw miejskich[9].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa szczecińskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- Kościół romański z XIII wieku, przebudowany w XVIII, otynkowany, nad fasadą ryglowa wieżyczka barokowa z XVIII–XIX w. z hełmem i latarenką. Kamienną nawę zdobią romańskie portale i blendy, od wschodu w kształcie krzyża. Posiada portal z uskokami, wyposażenie zabytkowe m.in. barokowy ołtarz[10];
- Fundamenty zamku z XIII wieku, zniszczonego w XVII w., pozostały relikty murów oporowych;
- Zespół stodół i spichlerzy tytoniowych z przewiewnymi dachami;
- Domy ryglowe z XVIII–XIX w.[8];
- Stylowe wille z przełomu XIX i XX w.[10].
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Przez Widuchową przebiega droga krajowa nr 31, łącząca Szczecin ze Słubicami. Miejscowość jest także portem na międzynarodowej drodze wodnej: Świnoujście – Szczecin – Gryfino – Widuchowa – Hohensaaten – Eberswalde – Berlin.
W 1877 r. miejscowość uzyskała połączenie kolejowe (zelektryfikowane w 1983 roku) po wybudowaniu ostatniego odcinka Nadodrzańskiej Magistrali Kolejowej Wrocław – Szczecin z Chojny do nieistniejącego już szczecińskiego Dworca Wrocławskiego. Przystanek kolejowy Widuchowa znajduje się ok. 3,7 km na wschód od centrum miejscowości.
Planowana jest organizacja szlaku wodnego Berlin – Szczecin – Bałtyk.
Do 21 grudnia 2007 r. funkcjonowało tu rzeczne przejście graniczne Widuchowa – Gartz, które na mocy układu z Schengen zostało zlikwidowane.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 145762
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1461 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Program Ochrony Środowiska dla gminy Widuchowa – Aktualizacja I. Poznań: ABRYS Technika Sp. z o.o., 2010-03, s. 24. (Załącznik do Uchwały Nr X/92/2011 Rady Gminy Widuchowa z dnia 3 listopada 2011 r.)
- ↑ Mapa Polski 1:1 000 000. Warszawa: Wojskowy Instytut Geograficzny Sztab Generalny, 1945.
- ↑ Robert Ryss. Ślady zakryte i odkryte. „Gazeta Chojeńska”. 22(569), 2005-06-02. ISSN 1232-664X. [dostęp 2013-02-15]. (pol.).
- ↑ Historia Widuchowej na stronach Urzędu Gminy
- ↑ a b Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 303-304, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
- ↑ Mieszkańcy Widuchowej chcą żyć w mieście
- ↑ a b Piotr Skurzyński „Pomorze” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2007 s. 70 ISBN 978-83-7495-133-3
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia Widuchowej
- Widuchowo al. Widuchowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 292.
