Wieża ciśnień Na Grobli
| ||
 nr rej. A/4226/208 z 30 grudnia 1970[1]
| ||
 Wieża ciśnień Na Grobli (2012) | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Województwo |  dolnośląskie
| |
| Miejscowość | Wrocław | |
| Adres | ul. Na Grobli | |
| Typ budynku | wieża ciśnień | |
| Styl architektoniczny | historyzm | |
| Architekt | Carl Johann Christian Zimmermann | |
| Wysokość do dachu | 40 m | |
| Rozpoczęcie budowy | 1866 | |
| Ukończenie budowy | 1871 | |
Położenie na mapie Wrocławia  | ||
Położenie na mapie Polski  | ||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | ||
 51°06′16,4″N 17°03′28,2″E/51,104556 17,057833
| ||
Wieża ciśnień przy ul. Na Grobli – wieża ciśnień o wysokości całkowitej 40 m, zlokalizowana we Wrocławiu, będąca jednym z najstarszych obiektów technicznej infrastruktury miasta. Wieża powstała jako kluczowy element projektu Johna Moore'a zaopatrzenia 200 tysięcy mieszkańców w wodę, skorygowana i ubrana w historyzującą szatę przez miejskiego radcę budowlanego (architekta miejskiego) Johanna Christiana Zimmermanna.
Wybudowana w latach 1866-1871 kosztem 3 mln marek, uruchomiona 1 sierpnia 1871, ze stalowym nitowanym zbiornikiem wieżowym w środku oraz maszynownią. W 1902 dobudowano drugi zbiornik, żelbetowy, i łączna ich pojemność wynosiła wówczas 4150 m³. W maszynowni od 1879 pracowały najpierw agregaty pompowo-parowe systemu Woolfa wykonane we wrocławskim Ruffer G. H., Maschinen-Bauanstalt według projektu inż. Thometzka, a potem ich rolę przejęła w 1924 turbina parowa systemu Zoelly. Do dziś zachowała się w wieży najstarsza z suwnic, jeszcze z 1871 roku.
Urządzenia te pracowały aż do wyłączenia zbiorników z eksploatacji w latach 60. XX w. Obecnie obiekty te, wciąż nie zdemontowane, wraz z licznymi XIX-wiecznymi detalami architektonicznymi (np. najwyższe w Polsce, bogato dekorowane, spiralne schody żeliwne) dokumentują historię światowej techniki.
W latach 90. XX w. powstał pomysł urządzenia tutaj Otwartego Muzeum Techniki, ale inicjatywa nie powiodła się. Od kwietnia 2000 do 2005, należąca wciąż do Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji (MPWiK), była wykorzystywana przez teatralną Grupę Artystyczną "Ad Spectatores" Pod Wezwaniem Calderóna, która wystawiała tam swoje spektakle.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie. 2020-09-30. s. 217. [dostęp 2020-06-26].