Wieliż

Wieliż
Велиж
	Herb
Państwo	Rosja
Obwód	smoleński
Rejon	wieliski
Burmistrz	Siergiej Iwaszkiewicz
Powierzchnia	32 km²
Populacja (2018); • liczba ludności	; 6788
Nr kierunkowy	+7 48132
Kod pocztowy	216290, 216291
Tablice rejestracyjne	67
	Położenie na mapie obwodu smoleńskiego Wieliż
	Położenie na mapie Rosji Wieliż
	55°36′N 31°12′E/55,600000 31,200000
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Portal Rosja

Wieliż (ros. Велиж, biał. Веліж, lit. Veližas) – miasto w Rosji, stolica rejonu wieliskiego w obwodzie smoleńskim, położone na brzegu Dźwiny. Ludność: 7060 (2015).

Miasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym wieliskim w powiecie witebskim województwa witebskiego^[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wzór pieczęci miejskiej z XVIII w.

W 1395 roku został włączony w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego jako pograniczny zameczek. W czasie wojny litewsko-moskiewskiej (1534–1537) zdobyty w 1536 r. przez wojska moskiewskie, które zbudowały tu własny zamek. Zamek ten spalił w 1562 roku hetman Mikołaj Radziwiłł Rudy.

7 sierpnia 1580 r. zdobyty przez Polaków pod dowództwem kanclerza Jana Zamoyskiego. Na mocy rozejmu w Jamie Zapolskim z 1582 roku pozostało w Wielkim Księstwie Litewskim w Rzeczypospolitej. W 1585 roku król Stefan Batory ustanowił w Wieliżu starostwo, nadał herb i nadał przywileje. W 1654 spalony przez wojska moskiewskie. Od 1678 roku ponownie znalazł się w granicach Rzeczypospolitej. W 1697 roku zamek spłonął od pioruna.

W 1772 roku w wyniku I rozbioru Polski został przyłączony do Rosji. W 1861 miał miejsce wielki pożar miasta. W 1891 roku mieszkało tu 225 katolików użytkujący kościół katolicki pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny z 1754 roku.

Od 1 stycznia 1919 miasto przynależało do Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, jednakże jeszcze w 1919 przyłączone zostało do Rosji Radzieckiej, od 1922 przynależąc do ZSRR. W latach 1941–1943 znajdowało się pod okupacją niemiecką.