Wielki Młyn w Gdańsku
|
||
 nr rej. 270 z 14.06.1968[1] |
||
 |
||
| Państwo |  Polska |
|
| Miejscowość |  Gdańsk |
|
| Adres | ul. Wielkie Młyny 16 | |
| Typ budynku | młyn wodny | |
| Ukończenie budowy | 1350 | |
| Zniszczono | II wojna światowa | |
| Odbudowano | po 1962 | |
| Właściciel | Gdańsk[2] | |
|
Położenie na mapie Gdańska
 Wielki Młyn
|
||
|
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Wielki Młyn
|
||
|
Położenie na mapie Polski
Wielki Młyn
|
||
 54°21′14,8″N 18°39′00,4″E/54,354100 18,650100 |
||
Wielki Młyn – zabytkowy młyn wodny na Starym Mieście w Gdańsku. Napędzany był wodami Kanału Raduni.
Spis treści
Historia[edytuj]
Wielki Młyn został wzniesiony przez krzyżaków w 1350 roku[3]. W 1391 roku częściowo spłonął. 5 lutego 1454 roku opanowali go gdańszczanie należący do antykrzyżackiego sprzysiężenia (Związek Pruski), co zapoczątkowało powstanie przeciwko zwierzchnictwu Zakonu. W przywileju wydanym w Elblągu, król Polski Kazimierz Jagiellończyk przekazał młyn gdańszczanom[4]. W 1836 młyn został zmodernizowany na wzór amerykański poprzez m.in. zamontowanie w nim turbiny i taśmociągu. W 1937 dokonano wymiany dachu, a ponadto wymurowano na nowo komin. Młyn pozostawał w użyciu aż do końca II wojny światowej, gdy został częściowo zniszczony[5]. Po 1945 roku odbudowany. W 1991 roku przeprowadzono w nim badania archeologiczne. W 1993 roku zakończono adaptację młyna na dom handlowy.
Młyn został zbudowany na sztucznej wysepce (obecna nazwa Wyspa Młyńska) utworzonej przez rozwidlenie Kanału Raduni. Obiekt posiadał 18 kół wodnych po 9 na ścianę młyna[5]. Co szesnasty worek mielonego w młynie zboża przypadał miastu jako danina[5]. W przypadku oblężenia miasta i odcięcia dopływu wody, używano zapasowych żaren napędzanych końmi[4].
Obecnie w Wielkim Młynie znajduje się centrum handlowe.
8 sierpnia 2014 przy Wielkim Młynie uruchomiona została fontanna z wielobarwną iluminacją nocną. Formą nawiązuje ona do kaskad wodnych tworzonych przy Wielkim Młynie przez Kanał Raduni. Jako pierwsza w Polsce wykorzystuje system cienkiego lustra wody, w którym odbija się otoczenie[6]. Koszt jej realizacji wyniósł 2 mln zł[7]
-
Kanał Raduni opływający Wielki Młyn
-
Spiętrzone wody Kanału Raduni w miejscu dawnych kół wodnych
-
Widok z góry -
Ekspozycja archeologiczna
-
Fontanna
Przypisy
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie. 31 marca 2016; 6 miesięcy temu. [dostęp 25.06.2013].
- ↑ Powolny upadek Wielkiego Młyna. trojmiasto.pl, 9 lutego 2015.
- ↑ Samp s. 33.
- ↑ a b Samp s. 35.
- ↑ a b c Samp s. 36.
- ↑ Wszystkie kolory wody, czyli nowa gdańska fontanna
- ↑ To ma być najpiękniejsza fontanna w Gdańsku. Już działa! [ZDJĘCIA]. [dostęp 2014-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-22)].
Bibliografia[edytuj]
- „Z problematyki odkryć archeologicznych w obrębie Wlk. Młyna w Gdańsku”, [w:] Gdańsk Średniowieczny w świetle najnowszych badań archeologicznych i historycznych” Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Instytut Historii UG, 1998
- Jerzy Samp: Miasto czterdziestu bram. Gdańsk: marpress, 2000, s. 33-36. ISBN 83-85349-71-5.
Linki zewnętrzne[edytuj]
|
|||||||||||
