Wielkie Stwolno
53°26′02″N 18°37′20″E/53,433889 18,622222| wieś | |
 Aleja dębowa – pomnik przyrody | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
322[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
86-134[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CSW |
| SIMC |
0084830 |
Położenie na mapie gminy Dragacz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świeckiego  | |
| 53°26′02″N 18°37′20″E/53,433889 18,622222[1]
| |
Wielkie Stwolno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Dragacz.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 322 mieszkańców[2]. Jest dziewiątą co do wielkości miejscowością gminy Dragacz. Wielkie Stwolno położone jest na Kociewiu, jednym z regionów etniczno-kulturowych Pomorza, gdzie do tej pory zachowały się miejsca i tradycje związane z osadnictwem holenderskim. W Wielkim Stwolnie nieprzerwanie od 1947 roku działa Ochotnicza Straż Pożarna. W świetlicy wiejskiej organizowane są festyny rodzinne dla mieszkańców całej gminy.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0084847 | Dziewięć Włók | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dawne nazwy Wielkiego Stwolna:
- Smoln (rok 1400)
- Gros Smollen (rok 1415)
- Stwolno (rok 1565)
- Westwalen (rok 1623)
- Stwolno Niemieckie (rok 1682)
- Deutsch Westphalen (XIX wiek)
W 1320 roku zakon krzyżacki posiadał w Stwolnie Niemieckim folwark. Stwolno należało w tym czasie do tzw. wsi rycerskich. W XV w. wieś wymieniana była jako własność komturstwa świeckiego. W 1593 roku w miejscowości osiedlili się mennonici na mocy kontraktu wydanego przez Jana Dulskiego, starostę z Rogoźna z 2 lutego 1568 roku. Osiedlali się oni na tych ziemiach na prawie holenderskim. W zamian za wysoki czynsz pieniężny osadnicy otrzymywali w długoterminową dzierżawę ziemię w dolinie Wisły, która dotąd często była zalewana przez rzekę. Zobowiązani byli do konserwowania wałów ochronnych i osuszania ziemi. Posiadali wolność religijną oraz określoną swobodę gospodarczą, a także sądowniczą[7].
Po II wojnie światowej pozostały liczne pamiątki po niemieckim okupancie, np. swastyki na bramie w dawnej szkole podstawowej w Wielkim Stwolnie.
Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]
W 1992 roku uznano za pomnik przyrody jednostronną aleję drzew przydrożnych[8]. Aleja rośnie pomiędzy Małym a Wielkim Stwolnem i w chwili powołania tworzyło ją 151 drzew. W skład alei wchodziły:
| Nr | Nazwa | Sztuk | Obwody |
| 1. | Dąb szypułkowy | 129 | 218-380 cm |
| 2. | Jesion wyniosły | 10 | 170-290 cm |
| 3. | Klon jawor | 12 | 170-190 cm |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146513
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1449 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2018-01-06]. (pol.).
- ↑ miasto-nowe.com: Osadnictwo holenderskie w Dolinie Wisły. [dostęp 2012-01-14]. (pol.).
- ↑ Rozporządzenie nr 18/92 Wojewody Bydgoskiego z dnia 8 czerwca 1992 roku
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
| Nieofic. cz. osady |
