53°55′05″N 18°51′07″E/53,918056 18,851944Wielkie Walichnowy
|
||
.JPG) |
||
| Państwo |  Polska |
|
| Województwo | pomorskie | |
| Powiat | tczewski | |
| Gmina | Gniew | |
| Wysokość | 10[1] m n.p.m. | |
| Liczba ludności | 554 (sołectwo) | |
| Strefa numeracyjna | (+48) 58 | |
| Tablice rejestracyjne | GTC | |
| SIMC | 0161625 | |
|
Położenie na mapie gminy Gniew
 Wielkie Walichnowy
|
||
|
Położenie na mapie powiatu tczewskiego
Wielkie Walichnowy
|
||
|
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Wielkie Walichnowy
|
||
|
Położenie na mapie Polski
Wielkie Walichnowy
|
||
| 53°55′05″N 18°51′07″E/53,918056 18,851944 |
||
Wielkie Walichnowy (niem. Gross Falkenau) – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim, w gminie Gniew przy drodze wojewódzkiej nr 229.
Spis treści
Historia[edytuj]
Wieś lokowana przez Krzyżaków na prawie chełmińskim jako typowa ulicówka z zabudowaniami po obu stronach głównej ulicy, po raz pierwszy wzmiankowana w 1379 roku. Do wojny trzynastoletniej wchodziła w skład komturstwa gniewskiego. W dniu 24 kwietnia 1458 r. na Wiśle na wysokości wsi doszło do potyczki między uzbrojonymi załogami statków obu walczących stron - polskiej (eskorta konwoju z Torunia) i krzyżackiej (z załogi twierdzy w Gniewie)[2]. 24 lipca 1590 roku z inicjatywy osadników holenderskich powstała Wspólnota Wałowa Niziny Walichnowskiej, 4 sierpnia 1854 przekształcona w Związek Wałowy Niziny Walichnowskiej. Organizacja ta przyczyniła się między innymi do podwyższenia korony wału chroniącego Nizinę Walichnowską przed wodami Wisły, budowy Nowego Wału z Walichnów do Międzyłęża, budowy kolejki wąskotorowej oraz przebudowy i modernizacji stacji pomp „Nadzieja” i„Pokój” w Rybakach oraz „Zgoda” w Międzyłężu[3].
W roku 1626 nieopodal wsi rozegrała się Bitwa Dwóch Wazów: Zygmunta III Wazy oraz Gustawa II Adolfa.
W 1786 roku wieś i okoliczne miejscowości, w odstępie tygodnia, nawiedziły dwie wielkie powodzie. W Wielkich Walichnowach zginęły dwie osoby. Ksiądz proboszcz Walerian Pernarewski opisał to całe zdarzenie w księgach parafii. Kolejna wielka powódź miała miejsce w 1855[4].
Zabytki[edytuj]
W centrum wsi znajduje się pochodzący z przełomu XIV/XV w. kościół św. Jana Chrzciciela, wielokrotnie zalewany przez powodziowe wody Wisły. Posiada barokowy ołtarz główny i boczny, ambonę oraz rokokową chrzcielnicę. W XVI w. podczas powodzi starosta międzyłęski wykorzystał nieobecność ówczesnego katolickiego proboszcza parafii, który schronił się w Klonówce, osadzając na jego miejsce pastora. Doprowadziło to do przejęcia przez protestantów kościoła na 30 lat. Niedaleko świątyni, tuż przy drodze, znajduje się bielona kuźnia z podcieniem (z końca XIX wieku), nieco dalej stacja dawnej kolejki wąskotorowej[5].
Na XIX-wiecznym cmentarzu mennonickim mieści się obszerna kwatera, otoczona ażurowym ogrodzeniem z kutego żelaza, w której zachowało się kilka nagrobków. Jest nagrobek ze sztucznego kamienia w formie dębu opasającego płytę. Cmentarz jest położony na sztucznym wzniesieniu[5].
W latach 1945-1998 miejscowość należała do województwa gdańskiego.
Przypisy
- ↑ geoportal.gov.pl
- ↑ Józef Wiesław Dyskant: Zatoka Świeża 1463. Warszawa: Bellona, 2009, s. 121. ISBN 978-83-11-11571-2.
- ↑ W krainie deszczowców
- ↑ Historia Związku Wałowego Niziny Walichnowskiej
- ↑ a b Dolina Dolnej Wisły dla ciekawych - przewodnik przyrodniczo-turystyczny, pod. red. Roberta Goni i Włodzimierza Bykowskiego, Wyd. TPDW, ZPKChiN, Apeiron. Świecie, 2010. Wydanie I, ISBN 978-83-61821-08-3, ISBN 978-93-62303-05-2
Linki zewnętrzne[edytuj]
- Walichnowy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. XII: Szlurpkiszki – Warłynka. Warszawa, 1892.
|
|||||||||||||||||
