Wielkolot

Wielkolot
	Petaurista
	Link, 1795
	; Przedstawiciel rodzaju – wielkolot rdzawy (P. petaurista)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	wiewiórki
Plemię	polatuchy
Rodzaj	wielkolot
	Typ nomenklatoryczny
	Sciurus petaurista Pallas, 1766
Synonimy
	Petauristus: G. Fischer, 1814; Galeolemur Lesson, 1840; Schoinobates Lesson, 1842;
	Petauristus: G. Fischer, 1814; Galeolemur Lesson, 1840; Schoinobates Lesson, 1842;
Gatunki
	21 gatunków (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	21 gatunków (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wielkolot^[5] (Petaurista) – rodzaj ssaków z podrodziny wiewiórek (Sciurinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji^[6]^[7]^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 270–610 mm, długość ogona 280–770 mm; masa ciała 0,49–3 kg^[7]^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1795 roku niemiecki przyrodnik Johann Heinrich Friedrich Link w książce swojego autorstwa o tytule Beyträge zur Naturgeschichte^[1]. Na gatunek typowy Link wyznaczył (absolutna tautonimia) wielkolota rdzawego (P. petaurista).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Petaurista (Petauristus): łac. petaurista ‘akrobata, tancerz’, od gr. πεταυριστης petauristēs ‘akrobata’^[10].
Galeolemur: gr. γαλεη galeē lub γαλη galē ‘łasica’; rodzaj Lemur Linnaeus, 1758 (lemur)^[11]. Rodzaj opisany jako należący do Cynocephalidae na podstawie okazu z Cejlonu, lecz według Thomasa, jako że na Cejlonie nie występują lotokoty musi to być gatunek z rodzaju Petaurista^[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Galeopithecus macrourus Temminck, 1836 (nomen dubium).
Schoinobates: σχοινοβατης skhoinobatēs ‘tancerz na linie, linoskoczek’^[13]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Pteromys leucogenys Temminck, 1827.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[14]^[9]^[6]<^[5]:

Petaurista leucogenys (Temminck, 1827) – wielkolot białolicy
Petaurista xanthotis (Milne-Edwards, 1872) – wielkolot chiński
Petaurista lena O. Thomas, 1907
Petaurista caniceps (J.E. Gray, 1842)
Petaurista grandis (Swinhoe, 1863)
Petaurista petaurista (Pallas, 1766) – wielkolot rdzawy
Petaurista elegans (Temminck, 1836) – wielkolot strojny
Petaurista marica (O. Thomas, 1912)
Petaurista sybilla O. Thomas & Wroughton, 1916
Petaurista albiventer (J.E. Gray, 1834)
Petaurista yunanensis (J. Anderson, 1875)
Petaurista hainana G.M. Allen, 1925
Petaurista alborufus (Milne-Edwards, 1870) – wielkolot biało-czerwony
Petaurista philippensis (W. Elliot, 1839) – wielkolot orientalny
Petaurista magnificus (Hodgson, 1836) – wielkolot wspaniały
Petaurista nobilis (J.E. Gray, 1842) – wielkolot szlachetny
Petaurista mechukaensis Choudhury, 2007
Petaurista mishmiensis Choudhury, 2009
Petaurista siangensis Choudhury, 2013

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu Azji:

Petaurista brachyodus Yang Zhongjian, 1934^[15]
Petaurista tetyukhensis Tiunov & Gimranov, 2020^[16]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Wariant pisowni Petaurista Link, 1795.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b J.H.F. Link: Beyträge zur Naturgeschichte. Cz. 2. Rostock: K.C. Stiller, 1795, s. 52, 78. (niem.).
↑ J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata, in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. xviii, 498. (łac.).
↑ R.-P. Lesson: Species des Mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d’un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 261. (fr.).
↑ R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 190. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 198–199. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 606–608. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 769–777. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Petaurista. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 388–390. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 526.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 288.
↑ O. Thomas. The nomenclature of the flying-lemurs. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 1, s. 252, 1908. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 624.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).
↑ Z.-j. Yang. On the Insectivora, Chiroptera, Rodentia and Primates Other Than Sinanthropus from Locality 1 at Choukoutien. „Paleontologica Sinica”. Series C. 8, s. 44, 1934. (ang.).
↑ M.P. Tiunov & D.O. Gimranov. The first fossil Petaurista (Mammalia: Sciuridae) from the Russian Far East and its paleogeographic significance. „Palaeoworld”. 29 (1), s. 177, 2020. DOI: 10.1016/j.palwor.2019.05.007. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Wariant pisowni Petaurista Link, 1795.

[Link-1] J.H.F. Link: Beyträge zur Naturgeschichte. Cz. 2. Rostock: K.C. Stiller, 1795, s. 52, 78. (niem.).

[fis-3] J.G. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata, in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Cz. 3. Mosquae: Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. xviii, 498. (łac.).

[les40-4] R.-P. Lesson: Species des Mammifères bimanes et quadrumanes; suivi d’un mémoire sur les Oryctéropes. Paris: J.B. Baillière, 1840, s. 261. (fr.).

[les42-5] R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 190. (fr.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 198–199. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 606–608. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-8] J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 769–777. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Petaurista. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].

[amw-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 388–390. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655682_526]-11] Palmer 1904 ↓, s. 526.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655444_288]-12] Palmer 1904 ↓, s. 288.

[Thomas-13] O. Thomas. The nomenclature of the flying-lemurs. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 1, s. 252, 1908. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/45655780_624]-14] Palmer 1904 ↓, s. 624.

[mdd-15] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).

[yang-16] Z.-j. Yang. On the Insectivora, Chiroptera, Rodentia and Primates Other Than Sinanthropus from Locality 1 at Choukoutien. „Paleontologica Sinica”. Series C. 8, s. 44, 1934. (ang.).

[tiu&gim-17] M.P. Tiunov & D.O. Gimranov. The first fossil Petaurista (Mammalia: Sciuridae) from the Russian Far East and its paleogeographic significance. „Palaeoworld”. 29 (1), s. 177, 2020. DOI: 10.1016/j.palwor.2019.05.007. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]