Wywiery
54°16′39″N 26°56′51″E/54,277500 26,947500.jpg) Wjazd do miejscowości | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
222330 |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
| 54°16′39″N 26°56′51″E/54,277500 26,947500
| |
Wywiery (biał. Выверы, ros. Выверы) – agromiasteczko na Białorusi, w obwodzie mińskim, w rejonie mołodeckim, w sielsowiecie Miasota, którego od 2015 są siedzibą[2].
W miejscowości działa parafia prawosławna pw. św. Męczennika Pantelejmona[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W czasach zaborów wieś i folwark w okręgu wiejskim Rajewszczyzna, w gminie Mołodeczno, w powiecie wilejskim, w guberni wileńskiej Imperium Rosyjskiego. W 1865 roku wieś liczyła 129 mieszkańców (55 dusz rewizyjnych) w 11 domach, folwark – 12 mieszkańców w 1 domu, własność Kasperowiczów[4].
W latach 1921–1945 wieś i kolonia leżały w Polsce, w województwie wileńskim[a], w powiecie wilejskim, od 1927 roku w powiecie mołodeczańskim, w gminie Mołodeczno.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwały:
- wieś – 174 osoby, 1 była wyznania rzymskokatolickiego a 173 prawosławnego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali białoruską przynależność narodową. Było tu 30 budynków mieszkalnych[5]. W 1931 w 36 domach zamieszkiwało 199 osób[6].
- kolonię – 60 osób, 2 były wyznania rzymskokatolickiego a 58 prawosławnego. Jednocześnie 16 mieszkańców zadeklarowało polską a 44 białoruską przynależność narodową. Było tu 6 budynków mieszkalnych[5]. W 1931 w 8 domach zamieszkiwało 65 osób[6].
Wierni należeli do parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej w Mołodecznie. Miejscowość podlegała pod Sąd Grodzki w Mołodecznie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Mołodecznie[7].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. 2 listopada została włączona do Białoruskiej SRR[8][9]. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR[10].
Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.
Przynależność państwowa i administracyjna[edytuj | edytuj kod]
- ? - 1917
Imperium Rosyjskie, gubernia wileńska, powiat wilejski - 1917 - 1919
Rosyjska FSRR - 1919 - 1920
Polska, Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich, okręg wileński - 1920 Rosyjska FSRR
- 1920 - 1945[b] Polska
- województwo:
- nowogródzkie (1921 - 1922)
- Ziemia Wileńska (1922 - 1926)
- wileńskie (od 1926)
- powiat:
- wilejski (1920 - 1927)
- mołodeczański (od 1927)
- województwo:
- 1945 - 1991
ZSRR, Białoruska SRR - od 1991
Białoruś
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Przynależność wojewódzka zmieniała się. Wieś leżała w województwie nowogródzkim (1921–1922), w Ziemi Wileńskiej (1922–1926) i w województwie wileńskim (od 1926).
- ↑ de facto do 1939
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ О переносе административного центра Мясотского сельсовета. pravo.by. [dostęp 2018-04-10]. (biał.).
- ↑ Приход храма Святого великомученика и целителя Пантелеимона аг. Выверы. molod-eparchy.by. [dostęp 2021-03-08]. (ros.).
- ↑ Wiewiory, wieś i folwark, powiat wilejski, gmina Mołodeczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 433.
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 88.
- ↑ a b Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 28.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1834.
- ↑ https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf.
- ↑ okupacja sowiecka ziem polskich, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Piotr Eberhardt, Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej, „Dzieje Najnowsze”, Rocznik L – 2018 (2), 2018, s. 95–100.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wiewiory, wieś i folwark, powiat wilejski, gmina Mołodeczno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 433.
- Wiewiory na mapie WIG
- Witold Sienkiewicz, Elżbieta Olczak: Dzieje Polski. Atlas ilustrowany. Warszawa: Demart SA, 2007. ISBN 978-83-7427-363-3.
_WILEJKA_1926_2_300dpi.jpg){kind=link}