Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2015-08

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Artykuł na Medal.

2015-08-01[edytuj | edytuj kod]

Świętokrzyska – stacja przesiadkowa pomiędzy liniami M1 i M2 warszawskiego metra. Zlokalizowana w dzielnicy Śródmieście, pod skrzyżowaniem ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej. Stacja I linii według pierwotnego harmonogramu budowy uchwalonego w 1982 miała zostać uruchomiona w 1992. Następnie termin ten był kilkukrotnie przekładany. Ostatecznie decyzja o budowie stacji zapadła w 1996. Zgodnie z nowo obranym harmonogramem prace powinny zacząć się w 1997, ale ze względu na protesty kupców mających swoje pawilony nad przyszłą stacją zostały one opóźnione i rozpoczęły się w 1998. Ostatecznie budowa zakończyła się w październiku 2000. Projekt stacji II linii opracowano w 2008. W maju 2011 uzyskano pozwolenie na jej budowę, którą rozpoczęto w kwietniu 2012. Była ona związana z licznymi utrudnieniami zarówno w ruchu drogowym na powierzchni, jak i w kursowaniu pociągów na I linii. 30 września 2014 wykonawca zgłosił stację jako gotową. Czytaj więcej…

2015-08-02[edytuj | edytuj kod]

Antarktyda – kontynent położony najdalej na południe na Ziemi, znajduje się na nim geograficzny biegun południowy. Kontynent jest położony w rejonie Antarktyki na półkuli południowej, niemal w całości na południe od antarktycznego koła podbiegunowego i jest otoczony przez Ocean Południowy. Ma powierzchnię 14,0 mln km², jest piątym co do wielkości kontynentem po Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Ameryce Południowej, prawie dwa razy większym od Australii. Około 98% Antarktydy pokrywa polarna czapa lodowa o średniej grubości 1,9 km, który rozciąga się do wszystkich, prócz wysuniętych najbardziej na północ krańców Półwyspu Antarktycznego. Pod względem średnich warunków Antarktyda to najzimniejszy, najsuchszy i najbardziej wietrzny kontynent, ma także najwyższą średnią wysokość ze wszystkich kontynentów. Antarktyda jest de facto kondominium, zarządzanym przez państwa, które mają prawo głosu w ramach systemu traktatu antarktycznego. Czytaj więcej…

2015-08-03[edytuj | edytuj kod]

SMS Königsberg – krążownik lekki niemieckiej Kaiserliche Marine. Nosił nazwę stolicy Prus Wschodnich. Stępkę położono w styczniu, kadłub zwodowano w grudniu 1905, a prace wykończeniowe zakończono w czerwcu 1906 roku. „Königsberg” miał 3814 ton pełnej wyporności bojowej, był uzbrojony w dziesięć dział kalibru 105 mm i rozwijał prędkość 24,1 węzła. Często eskortował jacht cesarski Wilhelma II podczas wizyt w innych krajach. W kwietniu 1914 roku okręt został wysłany na dwa lata do Niemieckiej Afryki Wschodniej, ale misja została przerwana w sierpniu wybuchem I wojny światowej. W związku z nowymi okolicznościami „Königsberg” miał przeprowadzać ataki na brytyjskie i francuskie linie żeglugowe w tym rejonie, ale do końca służby zdołał zatopić tylko jeden statek handlowy. Po tym starciu „Königsberg” – w celu naprawy maszyn – wpłynął w ujście rzeki Rufidżi. Nim prace naprawcze zakończono, „Königsberg” został wykryty przez krążowniki brytyjskie, które nie mogąc popłynąć w górę rzeki by zniszczyć okręt wroga, założyły blokadę. Po kilku nieudanych próbach zatopienia niemieckiego krążownika, Brytyjczycy posłali przeciw niemu dwa monitory, które 11 lipca 1915 roku zdołały zbliżyć się tak, by krążownik znalazł się w zasięgu ich dział. „Königsberg” został poważnie uszkodzony, co zmusiło załogę do samozatopienia okrętu. Czytaj więcej…

2015-08-04[edytuj | edytuj kod]

Awtroił – niszczyciel produkcji rosyjskiej typu Iziasław. Do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w 1917 roku. Brał aktywny udział w obronie Wysp Moonsundzkich przed niemiecką inwazją, jego marynarze poparli rewolucję październikową. Uniknął przejęcia przez Kaiserliche Marine poprzez ucieczkę z Helsingforsu w trakcie pochodu lodowego. Uczestniczył w operacjach morskich podczas walki przeciwko Estonii. W grudniu 1918 roku został przejęty przez Royal Navy i przekazany Estończykom. W Eesti Merevägi otrzymał imię „Lennuk”. Podczas estońskiej wojny o niepodległość uczestniczył w licznych desantach i operacjach minowych na wodach Zatoki Fińskiej skierowanych przeciwko bolszewikom. Wziął też udział w operacji przeciwko bałtyckiej Landeswehrze w Rydze. Po wojnie odbył kilka kurtuazyjnych wizyt w zagranicznych portach. W 1933 roku z powodu wysokich kosztów utrzymania został sprzedany Peru, co wywołało niezadowolenie w społeczeństwie. W marynarce peruwiańskiej nosił imię „Almirante Guise”. Nie zdążył wziąć udziału w wojnie kolumbijsko-peruwiańskiej, za to w 1941 roku uczestniczył w walkach przeciwko Ekwadorowi. W czasie II wojny światowej pełnił służbę patrolową. Został wycofany ze służby w 1947 roku, zaś dwa lata później zezłomowany. Czytaj więcej…

2015-08-05[edytuj | edytuj kod]

Dromeozauroid – rodzaj dinozaura gadziomiednicznego, teropoda z rodziny dromeozaurów. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Danii w epoce wczesnej kredy. Odkryto go w skałach formacji Jydegaard w Robbedale na wyspie Bornholm na Morzu Bałtyckim. Znany jest z dwóch zębów. Pierwszy z nich znaleziono w 2000, a kolejny w 2008. Bazując na tym pierwszym (a więc na holotypie), w 2003 nadano nazwę rodzajową i gatunkową Dromaeosauroides bornholmensis. Po tym odkryciu szczątki i ślady większej ilości dinozaurów zostały znalezione w kilku formacjach Bornholmu. Holotypowy ząb mierzy 21,7 mm. Drugi okaz mierzy 15 mm. Oba są zakrzywione, drobno ząbkowane. Za życia zwierzę mogło mierzyć od 3 do 4 m długości oraz ważyć około 40 kg. Jako dromeozauryd powinien być opierzony i posiadać duży, zakrzywiony jak sierp szpon na stopie, który występował u krewnych dromeozauroida, jak dromeozaur czy deinonych. Zauropsyd zamieszkiwał środowisko przybrzeżnych lagun wraz z zauropodami, na co wskazuje ząb należący prawdopodobnie do tytanozaura. Czytaj więcej…

2015-08-06[edytuj | edytuj kod]

Kos zwyczajny – gatunek średniej wielkości ptaka częściowo wędrownego z rodziny drozdów. W Europie jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych członków tej rodziny, jest też jednym z najbardziej znanych ptaków. Długość ciała wynosi od 24 do 27 cm. Samce są zabarwione na czarno z żółtym dziobem. Upierzenie samic jest w dużej części ciemnobrązowe. Głośne i melodyjne pieśni godowe można usłyszeć w Europie Środkowej pomiędzy początkiem marca a końcem lipca już przed świtem, a także wieczorem i czasem w ciągu dnia. Kosy gniazdują w niemal całej Europie poza daleką północą i krańcami południowo-wschodnimi. Poza tym zamieszkują fragmenty Afryki Północnej i Azji. Zostały introdukowane w Australii i Nowej Zelandii. W Europie Środkowej część ptaków opuszcza na zimę tereny lęgowe i wędruje do Europy Południowej oraz Afryki Północnej. Czytaj więcej…

2015-08-07[edytuj | edytuj kod]

Joseph Rudyard Kipling (ur. 30 grudnia 1865 w Bombaju, zm. 18 stycznia 1936 w Londynie) – angielski prozaik i poeta. Zdobył światową popularność wierszami o brytyjskich żołnierzach służących w koloniach oraz przygodowymi opowieściami zaliczanymi do klasyki literatury młodzieżowej. Uchodził za piewcę imperializmu, dostrzegał jednak wartości kulturowe ludów podbitych. Ukazywał kolonializm jako posłannictwo białej rasy, której powinnością jest krzewienie zasad europejskiej cywilizacji. Lata młodości spędził głównie w Indiach, które są egzotycznym tłem jego najbardziej znanych utworów: powieści Kim oraz opowiadań fantastycznych Księga dżungli. W licznych artykułach i wystąpieniach okolicznościowych komentował najważniejsze wydarzenia polityczne na świecie. Jego niezwykle poczytna twórczość budziła skrajnie różne oceny krytyków. W roku 1907 został wyróżniony literacką Nagrodą Nobla „w uznaniu przenikliwości, oryginalnej wyobraźni, śmiałych pomysłów i wybitnego talentu narracyjnego” Czytaj więcej…

2015-08-08[edytuj | edytuj kod]

Świętokrzyska – stacja przesiadkowa pomiędzy liniami M1 i M2 warszawskiego metra. Zlokalizowana w dzielnicy Śródmieście, pod skrzyżowaniem ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej. Stacja I linii według pierwotnego harmonogramu budowy uchwalonego w 1982 miała zostać uruchomiona w 1992. Następnie termin ten był kilkukrotnie przekładany. Ostatecznie decyzja o budowie stacji zapadła w 1996. Zgodnie z nowo obranym harmonogramem prace powinny zacząć się w 1997, ale ze względu na protesty kupców mających swoje pawilony nad przyszłą stacją zostały one opóźnione i rozpoczęły się w 1998. Ostatecznie budowa zakończyła się w październiku 2000. Projekt stacji II linii opracowano w 2008. W maju 2011 uzyskano pozwolenie na jej budowę, którą rozpoczęto w kwietniu 2012. Była ona związana z licznymi utrudnieniami zarówno w ruchu drogowym na powierzchni, jak i w kursowaniu pociągów na I linii. 30 września 2014 wykonawca zgłosił stację jako gotową. Czytaj więcej…

2015-08-09[edytuj | edytuj kod]

Antarktyda – kontynent położony najdalej na południe na Ziemi, znajduje się na nim geograficzny biegun południowy. Kontynent jest położony w rejonie Antarktyki na półkuli południowej, niemal w całości na południe od antarktycznego koła podbiegunowego i jest otoczony przez Ocean Południowy. Ma powierzchnię 14,0 mln km², jest piątym co do wielkości kontynentem po Azji, Afryce, Ameryce Północnej i Ameryce Południowej, prawie dwa razy większym od Australii. Około 98% Antarktydy pokrywa polarna czapa lodowa o średniej grubości 1,9 km, który rozciąga się do wszystkich, prócz wysuniętych najbardziej na północ krańców Półwyspu Antarktycznego. Pod względem średnich warunków Antarktyda to najzimniejszy, najsuchszy i najbardziej wietrzny kontynent, ma także najwyższą średnią wysokość ze wszystkich kontynentów. Antarktyda jest de facto kondominium, zarządzanym przez państwa, które mają prawo głosu w ramach systemu traktatu antarktycznego. Czytaj więcej…

2015-08-10[edytuj | edytuj kod]

SMS Königsberg – krążownik lekki niemieckiej Kaiserliche Marine. Nosił nazwę stolicy Prus Wschodnich. Stępkę położono w styczniu, kadłub zwodowano w grudniu 1905, a prace wykończeniowe zakończono w czerwcu 1906 roku. „Königsberg” miał 3814 ton pełnej wyporności bojowej, był uzbrojony w dziesięć dział kalibru 105 mm i rozwijał prędkość 24,1 węzła. Często eskortował jacht cesarski Wilhelma II podczas wizyt w innych krajach. W kwietniu 1914 roku okręt został wysłany na dwa lata do Niemieckiej Afryki Wschodniej, ale misja została przerwana w sierpniu wybuchem I wojny światowej. W związku z nowymi okolicznościami „Königsberg” miał przeprowadzać ataki na brytyjskie i francuskie linie żeglugowe w tym rejonie, ale do końca służby zdołał zatopić tylko jeden statek handlowy. Po tym starciu „Königsberg” – w celu naprawy maszyn – wpłynął w ujście rzeki Rufidżi. Nim prace naprawcze zakończono, „Königsberg” został wykryty przez krążowniki brytyjskie, które nie mogąc popłynąć w górę rzeki by zniszczyć okręt wroga, założyły blokadę. Po kilku nieudanych próbach zatopienia niemieckiego krążownika, Brytyjczycy posłali przeciw niemu dwa monitory, które 11 lipca 1915 roku zdołały zbliżyć się tak, by krążownik znalazł się w zasięgu ich dział. „Königsberg” został poważnie uszkodzony, co zmusiło załogę do samozatopienia okrętu. Czytaj więcej…

2015-08-11[edytuj | edytuj kod]

Awtroił – niszczyciel produkcji rosyjskiej typu Iziasław. Do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w 1917 roku. Brał aktywny udział w obronie Wysp Moonsundzkich przed niemiecką inwazją, jego marynarze poparli rewolucję październikową. Uniknął przejęcia przez Kaiserliche Marine poprzez ucieczkę z Helsingforsu w trakcie pochodu lodowego. Uczestniczył w operacjach morskich podczas walki przeciwko Estonii. W grudniu 1918 roku został przejęty przez Royal Navy i przekazany Estończykom. W Eesti Merevägi otrzymał imię „Lennuk”. Podczas estońskiej wojny o niepodległość uczestniczył w licznych desantach i operacjach minowych na wodach Zatoki Fińskiej skierowanych przeciwko bolszewikom. Wziął też udział w operacji przeciwko bałtyckiej Landeswehrze w Rydze. Po wojnie odbył kilka kurtuazyjnych wizyt w zagranicznych portach. W 1933 roku z powodu wysokich kosztów utrzymania został sprzedany Peru, co wywołało niezadowolenie w społeczeństwie. W marynarce peruwiańskiej nosił imię „Almirante Guise”. Nie zdążył wziąć udziału w wojnie kolumbijsko-peruwiańskiej, za to w 1941 roku uczestniczył w walkach przeciwko Ekwadorowi. W czasie II wojny światowej pełnił służbę patrolową. Został wycofany ze służby w 1947 roku, zaś dwa lata później zezłomowany. Czytaj więcej…

2015-08-12[edytuj | edytuj kod]

Dromeozauroid – rodzaj dinozaura gadziomiednicznego, teropoda z rodziny dromeozaurów. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Danii w epoce wczesnej kredy. Odkryto go w skałach formacji Jydegaard w Robbedale na wyspie Bornholm na Morzu Bałtyckim. Znany jest z dwóch zębów. Pierwszy z nich znaleziono w 2000, a kolejny w 2008. Bazując na tym pierwszym (a więc na holotypie), w 2003 nadano nazwę rodzajową i gatunkową Dromaeosauroides bornholmensis. Po tym odkryciu szczątki i ślady większej ilości dinozaurów zostały znalezione w kilku formacjach Bornholmu. Holotypowy ząb mierzy 21,7 mm. Drugi okaz mierzy 15 mm. Oba są zakrzywione, drobno ząbkowane. Za życia zwierzę mogło mierzyć od 3 do 4 m długości oraz ważyć około 40 kg. Jako dromeozauryd powinien być opierzony i posiadać duży, zakrzywiony jak sierp szpon na stopie, który występował u krewnych dromeozauroida, jak dromeozaur czy deinonych. Zauropsyd zamieszkiwał środowisko przybrzeżnych lagun wraz z zauropodami, na co wskazuje ząb należący prawdopodobnie do tytanozaura. Czytaj więcej…

2015-08-13[edytuj | edytuj kod]

Kos zwyczajny – gatunek średniej wielkości ptaka częściowo wędrownego z rodziny drozdów. W Europie jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych członków tej rodziny, jest też jednym z najbardziej znanych ptaków. Długość ciała wynosi od 24 do 27 cm. Samce są zabarwione na czarno z żółtym dziobem. Upierzenie samic jest w dużej części ciemnobrązowe. Głośne i melodyjne pieśni godowe można usłyszeć w Europie Środkowej pomiędzy początkiem marca a końcem lipca już przed świtem, a także wieczorem i czasem w ciągu dnia. Kosy gniazdują w niemal całej Europie poza daleką północą i krańcami południowo-wschodnimi. Poza tym zamieszkują fragmenty Afryki Północnej i Azji. Zostały introdukowane w Australii i Nowej Zelandii. W Europie Środkowej część ptaków opuszcza na zimę tereny lęgowe i wędruje do Europy Południowej oraz Afryki Północnej. Czytaj więcej…

2015-08-14[edytuj | edytuj kod]

Joseph Rudyard Kipling (ur. 30 grudnia 1865 w Bombaju, zm. 18 stycznia 1936 w Londynie) – angielski prozaik i poeta. Zdobył światową popularność wierszami o brytyjskich żołnierzach służących w koloniach oraz przygodowymi opowieściami zaliczanymi do klasyki literatury młodzieżowej. Uchodził za piewcę imperializmu, dostrzegał jednak wartości kulturowe ludów podbitych. Ukazywał kolonializm jako posłannictwo białej rasy, której powinnością jest krzewienie zasad europejskiej cywilizacji. Lata młodości spędził głównie w Indiach, które są egzotycznym tłem jego najbardziej znanych utworów: powieści Kim oraz opowiadań fantastycznych Księga dżungli. W licznych artykułach i wystąpieniach okolicznościowych komentował najważniejsze wydarzenia polityczne na świecie. Jego niezwykle poczytna twórczość budziła skrajnie różne oceny krytyków. W roku 1907 został wyróżniony literacką Nagrodą Nobla „w uznaniu przenikliwości, oryginalnej wyobraźni, śmiałych pomysłów i wybitnego talentu narracyjnego” Czytaj więcej…

2015-08-15[edytuj | edytuj kod]

Swiatłana Alaksandrauna Aleksijewicz (ur. 31 maja 1948 w Stanisławowie) – pisarka i dziennikarka narodowości białorusko-rosyjsko-ukraińskiej, tworząca w języku rosyjskim; autorka książek, filmów i sztuk teatralnych; laureatka licznych radzieckich i międzynarodowych nagród, zgłoszona do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W swojej twórczości porusza tematykę II wojny światowej, radzieckiej interwencji w Afganistanie, katastrofy w Czarnobylu, samobójstw i inną. Pisarka jest krytycznie nastawiona do polityki przywódcy Białorusi Alaksandra Łukaszenki, a jej prace nie są wydawane w tym kraju. Czytaj więcej…

2015-08-16[edytuj | edytuj kod]

Autyzm dziecięcy – złożone zaburzenie rozwoju i funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzujące się zakłóceniami zdolności komunikowania uczuć i budowania relacji interpersonalnych, zubożeniem i stereotypowością zachowań oraz trudnościami z integracją wrażeń zmysłowych. Autyzm dziecięcy poddaje się różnym formom leczenia (zwłaszcza oddziaływaniom behawioralnym, edukacyjnym), które mogą istotnie poprawić funkcjonowanie chorych, ale nie jest w pełni uleczalny – zaburzenie to utrzymuje się do końca życia. Zakres możliwej do osiągnięcia poprawy objawowej uzależniony jest m.in. od tego, jak wcześnie zaburzenie zostanie rozpoznane i jak wcześnie dziecko zostanie objęte odpowiednim programem terapeutycznym wspierającym jego rozwój. Leczenie farmakologiczne ma znaczenie uzupełniające i umożliwia złagodzenie tylko części behawioralnych przejawów autyzmu lub objawów współwystępujących z nim zaburzeń. W przypadku autyzmu nie ma leków, które stanowiłyby przyczynową formę leczenia, ani leków, które usuwałyby osiowe dla niego dysfunkcje. Czytaj więcej…

2015-08-17[edytuj | edytuj kod]

Wypad na Truskaw – zaskakujący atak na kwaterujący we wsi Truskaw batalion z Brygady Szturmowej SS RONA, przeprowadzony nocą 2/3 września 1944 przez wydzielony oddział z Grupy AK „Kampinos” dowodzony przez por. Adolfa Pilcha ps. „Dolina”. 27 sierpnia 1944 okolice Truskawia i Sierakowa obsadziły jednostki kolaboracyjnej brygady SS RONA, uniemożliwiając tym samym komunikację między oddziałami AK w Puszczy Kampinoskiej a powstańczą Warszawą. Nieprzyjaciel rozpoczął wkrótce ataki na polską placówkę w pobliskiej Pociesze. W tej sytuacji dowodzący Pułkiem „Palmiry-Młociny” por. „Dolina” zorganizował nocny wypad na stacjonujących w Truskawiu ronowców. Przy niewielkich stratach własnych Polacy całkowicie rozbili dwa nieprzyjacielskie pododdziały, zdobywając przy tym duże ilości broni i amunicji. Sukces ten – w połączeniu z przeprowadzonym kolejnej nocy udanym wypadem na Marianów – zmusił brygadę RONA do odwrotu z południowych obrzeży Puszczy Kampinoskiej. Czytaj więcej…

2015-08-18[edytuj | edytuj kod]

Awtroił – niszczyciel produkcji rosyjskiej typu Iziasław. Do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w 1917 roku. Brał aktywny udział w obronie Wysp Moonsundzkich przed niemiecką inwazją, jego marynarze poparli rewolucję październikową. Uniknął przejęcia przez Kaiserliche Marine poprzez ucieczkę z Helsingforsu w trakcie pochodu lodowego. Uczestniczył w operacjach morskich podczas walki przeciwko Estonii. W grudniu 1918 roku został przejęty przez Royal Navy i przekazany Estończykom. W Eesti Merevägi otrzymał imię „Lennuk”. Podczas estońskiej wojny o niepodległość uczestniczył w licznych desantach i operacjach minowych na wodach Zatoki Fińskiej skierowanych przeciwko bolszewikom. Wziął też udział w operacji przeciwko bałtyckiej Landeswehrze w Rydze. Po wojnie odbył kilka kurtuazyjnych wizyt w zagranicznych portach. W 1933 roku z powodu wysokich kosztów utrzymania został sprzedany Peru, co wywołało niezadowolenie w społeczeństwie. W marynarce peruwiańskiej nosił imię „Almirante Guise”. Nie zdążył wziąć udziału w wojnie kolumbijsko-peruwiańskiej, za to w 1941 roku uczestniczył w walkach przeciwko Ekwadorowi. W czasie II wojny światowej pełnił służbę patrolową. Został wycofany ze służby w 1947 roku, zaś dwa lata później zezłomowany. Czytaj więcej…

2015-08-19[edytuj | edytuj kod]

Dromeozauroid – rodzaj dinozaura gadziomiednicznego, teropoda z rodziny dromeozaurów. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Danii w epoce wczesnej kredy. Odkryto go w skałach formacji Jydegaard w Robbedale na wyspie Bornholm na Morzu Bałtyckim. Znany jest z dwóch zębów. Pierwszy z nich znaleziono w 2000, a kolejny w 2008. Bazując na tym pierwszym (a więc na holotypie), w 2003 nadano nazwę rodzajową i gatunkową Dromaeosauroides bornholmensis. Po tym odkryciu szczątki i ślady większej ilości dinozaurów zostały znalezione w kilku formacjach Bornholmu. Holotypowy ząb mierzy 21,7 mm. Drugi okaz mierzy 15 mm. Oba są zakrzywione, drobno ząbkowane. Za życia zwierzę mogło mierzyć od 3 do 4 m długości oraz ważyć około 40 kg. Jako dromeozauryd powinien być opierzony i posiadać duży, zakrzywiony jak sierp szpon na stopie, który występował u krewnych dromeozauroida, jak dromeozaur czy deinonych. Zauropsyd zamieszkiwał środowisko przybrzeżnych lagun wraz z zauropodami, na co wskazuje ząb należący prawdopodobnie do tytanozaura. Czytaj więcej…

2015-08-20[edytuj | edytuj kod]

Kos zwyczajny – gatunek średniej wielkości ptaka częściowo wędrownego z rodziny drozdów. W Europie jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych członków tej rodziny, jest też jednym z najbardziej znanych ptaków. Długość ciała wynosi od 24 do 27 cm. Samce są zabarwione na czarno z żółtym dziobem. Upierzenie samic jest w dużej części ciemnobrązowe. Głośne i melodyjne pieśni godowe można usłyszeć w Europie Środkowej pomiędzy początkiem marca a końcem lipca już przed świtem, a także wieczorem i czasem w ciągu dnia. Kosy gniazdują w niemal całej Europie poza daleką północą i krańcami południowo-wschodnimi. Poza tym zamieszkują fragmenty Afryki Północnej i Azji. Zostały introdukowane w Australii i Nowej Zelandii. W Europie Środkowej część ptaków opuszcza na zimę tereny lęgowe i wędruje do Europy Południowej oraz Afryki Północnej. Czytaj więcej…

2015-08-21[edytuj | edytuj kod]

Joseph Rudyard Kipling (ur. 30 grudnia 1865 w Bombaju, zm. 18 stycznia 1936 w Londynie) – angielski prozaik i poeta. Zdobył światową popularność wierszami o brytyjskich żołnierzach służących w koloniach oraz przygodowymi opowieściami zaliczanymi do klasyki literatury młodzieżowej. Uchodził za piewcę imperializmu, dostrzegał jednak wartości kulturowe ludów podbitych. Ukazywał kolonializm jako posłannictwo białej rasy, której powinnością jest krzewienie zasad europejskiej cywilizacji. Lata młodości spędził głównie w Indiach, które są egzotycznym tłem jego najbardziej znanych utworów: powieści Kim oraz opowiadań fantastycznych Księga dżungli. W licznych artykułach i wystąpieniach okolicznościowych komentował najważniejsze wydarzenia polityczne na świecie. Jego niezwykle poczytna twórczość budziła skrajnie różne oceny krytyków. W roku 1907 został wyróżniony literacką Nagrodą Nobla „w uznaniu przenikliwości, oryginalnej wyobraźni, śmiałych pomysłów i wybitnego talentu narracyjnego” Czytaj więcej…

2015-08-22[edytuj | edytuj kod]

Swiatłana Alaksandrauna Aleksijewicz (ur. 31 maja 1948 w Stanisławowie) – pisarka i dziennikarka narodowości białorusko-rosyjsko-ukraińskiej, tworząca w języku rosyjskim; autorka książek, filmów i sztuk teatralnych; laureatka licznych radzieckich i międzynarodowych nagród, zgłoszona do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W swojej twórczości porusza tematykę II wojny światowej, radzieckiej interwencji w Afganistanie, katastrofy w Czarnobylu, samobójstw i inną. Pisarka jest krytycznie nastawiona do polityki przywódcy Białorusi Alaksandra Łukaszenki, a jej prace nie są wydawane w tym kraju. Czytaj więcej…

2015-08-23[edytuj | edytuj kod]

Autyzm dziecięcy – złożone zaburzenie rozwoju i funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzujące się zakłóceniami zdolności komunikowania uczuć i budowania relacji interpersonalnych, zubożeniem i stereotypowością zachowań oraz trudnościami z integracją wrażeń zmysłowych. Autyzm dziecięcy poddaje się różnym formom leczenia (zwłaszcza oddziaływaniom behawioralnym, edukacyjnym), które mogą istotnie poprawić funkcjonowanie chorych, ale nie jest w pełni uleczalny – zaburzenie to utrzymuje się do końca życia. Zakres możliwej do osiągnięcia poprawy objawowej uzależniony jest m.in. od tego, jak wcześnie zaburzenie zostanie rozpoznane i jak wcześnie dziecko zostanie objęte odpowiednim programem terapeutycznym wspierającym jego rozwój. Leczenie farmakologiczne ma znaczenie uzupełniające i umożliwia złagodzenie tylko części behawioralnych przejawów autyzmu lub objawów współwystępujących z nim zaburzeń. W przypadku autyzmu nie ma leków, które stanowiłyby przyczynową formę leczenia, ani leków, które usuwałyby osiowe dla niego dysfunkcje. Czytaj więcej…

2015-08-24[edytuj | edytuj kod]

Wypad na Truskaw – zaskakujący atak na kwaterujący we wsi Truskaw batalion z Brygady Szturmowej SS RONA, przeprowadzony nocą 2/3 września 1944 przez wydzielony oddział z Grupy AK „Kampinos” dowodzony przez por. Adolfa Pilcha ps. „Dolina”. 27 sierpnia 1944 okolice Truskawia i Sierakowa obsadziły jednostki kolaboracyjnej brygady SS RONA, uniemożliwiając tym samym komunikację między oddziałami AK w Puszczy Kampinoskiej a powstańczą Warszawą. Nieprzyjaciel rozpoczął wkrótce ataki na polską placówkę w pobliskiej Pociesze. W tej sytuacji dowodzący Pułkiem „Palmiry-Młociny” por. „Dolina” zorganizował nocny wypad na stacjonujących w Truskawiu ronowców. Przy niewielkich stratach własnych Polacy całkowicie rozbili dwa nieprzyjacielskie pododdziały, zdobywając przy tym duże ilości broni i amunicji. Sukces ten – w połączeniu z przeprowadzonym kolejnej nocy udanym wypadem na Marianów – zmusił brygadę RONA do odwrotu z południowych obrzeży Puszczy Kampinoskiej. Czytaj więcej…

2015-08-25[edytuj | edytuj kod]

Szpitale na Woli w czasie powstania warszawskiego – na warszawskiej Woli w okresie powstania w 1944 roku funkcjonowały cztery szpitale. Najbardziej dramatycznym momentem w powstańczych dziejach szpitali wolskich była masowa rzeź mieszkańców dzielnicy dokonana w pierwszych dniach powstania przez oddziały SS i policji niemieckiej. W „czarną sobotę” 5 sierpnia 1944 Niemcy wymordowali personel i pacjentów Szpitala Wolskiego oraz Szpitala św. Łazarza. Dzień później ofiarą masakry padli także pacjenci Szpitala Dziecięcego Karola i Marii. Dzięki odważnej postawie personelu zagłady uniknął natomiast Szpital Zakaźny św. Stanisława. Po kilku dniach udało się także doprowadzić do wznowienia działalności przez Szpital Wolski. Personel obu placówek aż do końca października 1944 niósł pomoc polskiej ludności cywilnej wypędzanej przez Niemców z Warszawy. Czytaj więcej…

2015-08-26[edytuj | edytuj kod]

Dromeozauroid – rodzaj dinozaura gadziomiednicznego, teropoda z rodziny dromeozaurów. Zamieszkiwał tereny dzisiejszej Danii w epoce wczesnej kredy. Odkryto go w skałach formacji Jydegaard w Robbedale na wyspie Bornholm na Morzu Bałtyckim. Znany jest z dwóch zębów. Pierwszy z nich znaleziono w 2000, a kolejny w 2008. Bazując na tym pierwszym (a więc na holotypie), w 2003 nadano nazwę rodzajową i gatunkową Dromaeosauroides bornholmensis. Po tym odkryciu szczątki i ślady większej ilości dinozaurów zostały znalezione w kilku formacjach Bornholmu. Holotypowy ząb mierzy 21,7 mm. Drugi okaz mierzy 15 mm. Oba są zakrzywione, drobno ząbkowane. Za życia zwierzę mogło mierzyć od 3 do 4 m długości oraz ważyć około 40 kg. Jako dromeozauryd powinien być opierzony i posiadać duży, zakrzywiony jak sierp szpon na stopie, który występował u krewnych dromeozauroida, jak dromeozaur czy deinonych. Zauropsyd zamieszkiwał środowisko przybrzeżnych lagun wraz z zauropodami, na co wskazuje ząb należący prawdopodobnie do tytanozaura. Czytaj więcej…

2015-08-27[edytuj | edytuj kod]

Kos zwyczajny – gatunek średniej wielkości ptaka częściowo wędrownego z rodziny drozdów. W Europie jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych członków tej rodziny, jest też jednym z najbardziej znanych ptaków. Długość ciała wynosi od 24 do 27 cm. Samce są zabarwione na czarno z żółtym dziobem. Upierzenie samic jest w dużej części ciemnobrązowe. Głośne i melodyjne pieśni godowe można usłyszeć w Europie Środkowej pomiędzy początkiem marca a końcem lipca już przed świtem, a także wieczorem i czasem w ciągu dnia. Kosy gniazdują w niemal całej Europie poza daleką północą i krańcami południowo-wschodnimi. Poza tym zamieszkują fragmenty Afryki Północnej i Azji. Zostały introdukowane w Australii i Nowej Zelandii. W Europie Środkowej część ptaków opuszcza na zimę tereny lęgowe i wędruje do Europy Południowej oraz Afryki Północnej. Czytaj więcej…

2015-08-28[edytuj | edytuj kod]

Joseph Rudyard Kipling (ur. 30 grudnia 1865 w Bombaju, zm. 18 stycznia 1936 w Londynie) – angielski prozaik i poeta. Zdobył światową popularność wierszami o brytyjskich żołnierzach służących w koloniach oraz przygodowymi opowieściami zaliczanymi do klasyki literatury młodzieżowej. Uchodził za piewcę imperializmu, dostrzegał jednak wartości kulturowe ludów podbitych. Ukazywał kolonializm jako posłannictwo białej rasy, której powinnością jest krzewienie zasad europejskiej cywilizacji. Lata młodości spędził głównie w Indiach, które są egzotycznym tłem jego najbardziej znanych utworów: powieści Kim oraz opowiadań fantastycznych Księga dżungli. W licznych artykułach i wystąpieniach okolicznościowych komentował najważniejsze wydarzenia polityczne na świecie. Jego niezwykle poczytna twórczość budziła skrajnie różne oceny krytyków. W roku 1907 został wyróżniony literacką Nagrodą Nobla „w uznaniu przenikliwości, oryginalnej wyobraźni, śmiałych pomysłów i wybitnego talentu narracyjnego” Czytaj więcej…

2015-08-29[edytuj | edytuj kod]

Swiatłana Alaksandrauna Aleksijewicz (ur. 31 maja 1948 w Stanisławowie) – pisarka i dziennikarka narodowości białorusko-rosyjsko-ukraińskiej, tworząca w języku rosyjskim; autorka książek, filmów i sztuk teatralnych; laureatka licznych radzieckich i międzynarodowych nagród, zgłoszona do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W swojej twórczości porusza tematykę II wojny światowej, radzieckiej interwencji w Afganistanie, katastrofy w Czarnobylu, samobójstw i inną. Pisarka jest krytycznie nastawiona do polityki przywódcy Białorusi Alaksandra Łukaszenki, a jej prace nie są wydawane w tym kraju. Czytaj więcej…

2015-08-30[edytuj | edytuj kod]

Autyzm dziecięcy – złożone zaburzenie rozwoju i funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, charakteryzujące się zakłóceniami zdolności komunikowania uczuć i budowania relacji interpersonalnych, zubożeniem i stereotypowością zachowań oraz trudnościami z integracją wrażeń zmysłowych. Autyzm dziecięcy poddaje się różnym formom leczenia (zwłaszcza oddziaływaniom behawioralnym, edukacyjnym), które mogą istotnie poprawić funkcjonowanie chorych, ale nie jest w pełni uleczalny – zaburzenie to utrzymuje się do końca życia. Zakres możliwej do osiągnięcia poprawy objawowej uzależniony jest m.in. od tego, jak wcześnie zaburzenie zostanie rozpoznane i jak wcześnie dziecko zostanie objęte odpowiednim programem terapeutycznym wspierającym jego rozwój. Leczenie farmakologiczne ma znaczenie uzupełniające i umożliwia złagodzenie tylko części behawioralnych przejawów autyzmu lub objawów współwystępujących z nim zaburzeń. W przypadku autyzmu nie ma leków, które stanowiłyby przyczynową formę leczenia, ani leków, które usuwałyby osiowe dla niego dysfunkcje. Czytaj więcej…

2015-08-31[edytuj | edytuj kod]

Wypad na Truskaw – zaskakujący atak na kwaterujący we wsi Truskaw batalion z Brygady Szturmowej SS RONA, przeprowadzony nocą 2/3 września 1944 przez wydzielony oddział z Grupy AK „Kampinos” dowodzony przez por. Adolfa Pilcha ps. „Dolina”. 27 sierpnia 1944 okolice Truskawia i Sierakowa obsadziły jednostki kolaboracyjnej brygady SS RONA, uniemożliwiając tym samym komunikację między oddziałami AK w Puszczy Kampinoskiej a powstańczą Warszawą. Nieprzyjaciel rozpoczął wkrótce ataki na polską placówkę w pobliskiej Pociesze. W tej sytuacji dowodzący Pułkiem „Palmiry-Młociny” por. „Dolina” zorganizował nocny wypad na stacjonujących w Truskawiu ronowców. Przy niewielkich stratach własnych Polacy całkowicie rozbili dwa nieprzyjacielskie pododdziały, zdobywając przy tym duże ilości broni i amunicji. Sukces ten – w połączeniu z przeprowadzonym kolejnej nocy udanym wypadem na Marianów – zmusił brygadę RONA do odwrotu z południowych obrzeży Puszczy Kampinoskiej. Czytaj więcej…