Wikipedia:Artykuły na Medal/archiwum/2023-01

2023-01-01

Dom wariatów – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Dzieło przedstawia scenę rozgrywającą się w domu dla obłąkanych. Znajdują się w nim nagie i półnagie groteskowe postaci. Ich stroje, gesty i działania są dowodem obłąkania, które doprowadziło ich do zamknięcia w tym miejscu. Obraz jest alegorią powszechnego szaleństwa, która obejmuje także tych, którzy rządzą światem: króla, papieża oraz wojskowych. Z drugiej strony, to właśnie ci uwięzieni są prawdziwie wolni – mogą być kim chcą, przybrać dowolną rolę, nie ponosząc konsekwencji. Świat na odwrót, który maluje Goya, jest krytyką kraju pod rządami Ferdynanda VII – tyranii duchowieństwa, oportunizmu wojskowych oraz powszechnej maskarady odgrywanej przez wszystkich u władzy. Dzieło należy do serii czterech obrazów gabinetowych o zbliżonych rozmiarach, wykonanych farbą olejną na desce z tropikalnego drewna. Seria przedstawia różne tematy, ale ich wspólną myślą przewodnią jest szaleństwo. Obrazy te najprawdopodobniej nie powstały na zamówienie, lecz z inwencji malarza. Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstały, są datowane na okres po francuskiej okupacji. Należą do kolekcji Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda w Madrycie. Czytaj więcej…

2023-01-02

Flagi gmin w województwie świętokrzyskim – lista symboli gminnych w postaci flagi, obowiązujących w województwie świętokrzyskim. Zgodnie z definicją, flaga to płat tkaniny określonego kształtu, barwy i znaczenia, przymocowywany do drzewca lub masztu. Może on również zawierać herb lub godło danej jednostki administracyjnej. W Polsce jednostki terytorialne (rady gmin, miast i powiatów) mogą ustanawiać flagi zgodnie z Ustawą z dnia 21 grudnia 1978 o odznakach i mundurach. Mimo to wiele miast i gmin, w tym w województwie świętokrzyskim, podejmowało uchwały i używało flagi jako swojego symbolu. Dopiero Ustawa z dnia 29 grudnia 1998 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa oficjalnie potwierdziła prawo województw, powiatów i gmin do ustanawiania tego symbolu jednostki terytorialnej. W województwie świętokrzyskim swoją flagę posiadało 46 ze 102 gmin. Symbol ten, od 2001 roku, ma ustanowione samo województwo. Czytaj więcej…

2023-01-03

Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2014 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa oraz Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Scarlett Johansson, Sebastian Stan, Anthony Mackie oraz Samuel L. Jackson. Gdy na jaw wychodzi spisek w T.A.R.C.Z.Y., Steve Rogers / Kapitan Ameryka łączy siły z Czarną Wdową i Falconem, musząc się zmierzyć z tajemniczym zabójcą, Zimowym Żołnierzem. Produkcja wchodzi w skład II Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to dziewiąty film należący do tej franczyzy i stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 13 marca 2014 roku w Los Angeles. Zimowy żołnierz zarobił prawie 715 milionów dolarów, przy budżecie wynoszącym 170 milionów. Otrzymał również pozytywne oceny od krytyków. Czytaj więcej…

2023-01-04

Albania w Konkursie Piosenki Eurowizji – Albania uczestniczy w Konkursie Piosenki Eurowizji od edycji 2004. Za przygotowania oraz promocję konkursu w kraju odpowiada albański nadawca publiczny Radio Televizioni Shqiptar (RTSH). Od czasu debiutu Albania co roku wystawia reprezentanta na konkurs. Przedstawiciel telewizji wyłaniany jest w trakcie corocznego festiwalu Festivali i Këngës, który odbywa się w grudniu, tym samym rozpoczynając tzw. sezon eurowizyjny, ponieważ odbywa się najwcześniej spośród pozostałych europejskich selekcji. Najwyższym wynikiem uzyskanym przez Albanię jest piąte miejsce, które zajęła Rona Nishliu z utworem Suus w finale konkursu w 2012. Czytaj więcej…

2023-01-05

FIS Ladies Grand Prix 2001 – trzecia edycja FIS Ladies Winter Tournee, przeprowadzona w sezonie 2000/2001 na skoczniach w Niemczech oraz Austrii. Początek turnieju nastąpił 27 stycznia 2001 roku, podczas zawodów indywidualnych na skoczni w Schönwald im Schwarzwald. Następnego dnia, rozegrano drugi konkurs indywidualny na tym samym obiekcie. Po raz trzeci skoczkinie rywalizowały 31 stycznia w Breitenbergu. Kolejne zmagania indywidualne oraz drużynowe miały być rozegrane w Saalfelden, jednak nie odbyły się. Wszystkie konkursy indywidualne wygrała Daniela Iraschko. Natomiast wyniki konkursu drużynowego zostały ustalone na podstawie wyników czterech najlepszych zawodniczek z każdego kraju, w trzech konkursach. Zwyciężczynią trzeciej edycji turnieju została Daniela Iraschko, która zdobyła najwięcej punktów w klasyfikacji łącznej FIS Ladies Grand Prix. Na drugim stopniu podium w generalnej klasyfikacji turnieju stanęła Henriette Smeby, a na trzecim – Eva Ganster. W cyklu wystartowało łącznie 32 zawodniczki z ośmiu narodowych reprezentacji. Czytaj więcej…

2023-01-06

SMS Admiral Spaun – austro-węgierski szybki krążownik zwiadowczy z okresu I wojny światowej. Był pierwszym austro-węgierskim okrętem wyposażonym w turbiny parowe. Krążownik miał wyporność 4007 ton i osiągał prędkość 27 węzłów, a jego główne uzbrojenie stanowiło siedem dział kalibru 100 mm. Zwodowany 30 października 1909 roku w stoczni Marinearsenal w Poli, został przyjęty do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine 15 listopada 1910 roku. Nazwę otrzymał na cześć dowódcy austro-węgierskiej floty – admirała Hermanna von Spauna. W momencie wejścia do służby „Admiral Spaun” był uznawany za jeden z najlepszych na świecie w swojej klasie. Okręt wziął czynny udział w działaniach wojennych na Adriatyku, uczestnicząc m.in. w operacji bombardowania Ankony. W obliczu upadku Monarchii Austro-Węgierskiej 31 października 1918 roku krążownik został przekazany nowo powstałemu Państwu Słoweńców, Chorwatów i Serbów, lecz decyzja ta nie została uznana przez zwycięskie mocarstwa i okręt został przejęty przez Włochów. Jesienią 1920 roku w wyniku podziału floty austro-węgierskiej „Admiral Spaun” został przekazany Wielkiej Brytanii, po czym sprzedany włoskiej stoczni złomowej i rozebrany w 1922 roku. Czytaj więcej…

2023-01-07

Zawodzie – historyczna część oraz dzielnica Katowic, położona w środkowo-wschodniej części miasta. Dzielnica ma charakter wielofunkcyjny, z silnie rozwiniętym sektorem przemysłowym, w tym z bogatą tradycją hutniczą. Z uwagi na obecność w dzielnicy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ma także dobrze rozwinięty sektor szkolnictwa wyższego. Sama zaś historia Zawodzia sięga końca XVII wieku. Powstała ona jako kolonia Bogucic po drugiej stronie Rawy – „za wodą”, co jest wskazywane jako pochodzenie nazwy dzielnicy. Początkowo osada rolnicza, od XIX wieku przekształciła się w ośrodek przemysłowy. Zawodzie przynależało do gminy Bogucice, którą w 1924 roku włączono do Katowic. W latach 70. XX wieku na terenie dzielnicy powstało osiedle W. Roździeńskiego, a także przebudowano znaczną część dzielnicy, w ramach którego powstał w rejonie Zawodzia duży węzeł drogowy. Powierzchnia dzielnicy wynosi 4,00 km², a pod koniec 2020 roku w Zawodziu mieszkało 10835 osób. Czytaj więcej…

2023-01-08

Dom wariatów – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Dzieło przedstawia scenę rozgrywającą się w domu dla obłąkanych. Znajdują się w nim nagie i półnagie groteskowe postaci. Ich stroje, gesty i działania są dowodem obłąkania, które doprowadziło ich do zamknięcia w tym miejscu. Obraz jest alegorią powszechnego szaleństwa, która obejmuje także tych, którzy rządzą światem: króla, papieża oraz wojskowych. Z drugiej strony, to właśnie ci uwięzieni są prawdziwie wolni – mogą być kim chcą, przybrać dowolną rolę, nie ponosząc konsekwencji. Świat na odwrót, który maluje Goya, jest krytyką kraju pod rządami Ferdynanda VII – tyranii duchowieństwa, oportunizmu wojskowych oraz powszechnej maskarady odgrywanej przez wszystkich u władzy. Dzieło należy do serii czterech obrazów gabinetowych o zbliżonych rozmiarach, wykonanych farbą olejną na desce z tropikalnego drewna. Seria przedstawia różne tematy, ale ich wspólną myślą przewodnią jest szaleństwo. Obrazy te najprawdopodobniej nie powstały na zamówienie, lecz z inwencji malarza. Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstały, są datowane na okres po francuskiej okupacji. Należą do kolekcji Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda w Madrycie. Czytaj więcej…

2023-01-09

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1928 – zestawienie państw sklasyfikowanych według liczby zdobytych medali podczas II Zimowych Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w dniach 11 – 19 lutego 1928 roku w szwajcarskim Sankt Moritz. W igrzyskach brało udział 461 sportowców z 25 krajów, którzy uczestniczyli w 14 konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych. Rozegrano też dwie dyscypliny pokazowe – patrol wojskowy oraz skijöring. Najwięcej medali zdobyli reprezentanci Norwegii, których dorobek w sumie wyniósł sześć złotych medali, cztery srebrne i pięć brązowych. Indywidualnie zaś najwięcej medali zdobył Norweg Bernt Evensen – trzy medale. Natomiast najwięcej złotych medali wywalczyli: Norweg Johan Grøttumsbråten oraz Fin Clas Thunberg – 2 złote medale. W dyscyplinach oficjalnych wystąpiło 24 Polaków, którzy wystąpili w pięciu z nich. Reprezentanci Polski nie zdobyli jednak żadnego medalu. Czytaj więcej…

2023-01-10

Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2014 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa oraz Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Scarlett Johansson, Sebastian Stan, Anthony Mackie oraz Samuel L. Jackson. Gdy na jaw wychodzi spisek w T.A.R.C.Z.Y., Steve Rogers / Kapitan Ameryka łączy siły z Czarną Wdową i Falconem, musząc się zmierzyć z tajemniczym zabójcą, Zimowym Żołnierzem. Produkcja wchodzi w skład II Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to dziewiąty film należący do tej franczyzy i stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 13 marca 2014 roku w Los Angeles. Zimowy żołnierz zarobił prawie 715 milionów dolarów, przy budżecie wynoszącym 170 milionów. Otrzymał również pozytywne oceny od krytyków. Czytaj więcej…

2023-01-11

Złotokretowate – rodzina małych, afrykańskich ssaków z rzędu afrosorkowców, do niedawna zaliczana do owadożernych. Prowadzą tryb życia podobny do kretowatych oraz kretoworowatych, ryjąc podziemne korytarze. Rodzina obejmuje: 2 podrodziny, 10 rodzajów i 21 gatunków, mogą istnieć gatunki kryptyczne. W zapisie kopalnym są znane z pokładów miocenu. Wykształciły szereg przystosowań do podziemnego trybu życia, jak: dobrze zbudowana głowa oraz przednie kończyny, zanik oczu, powiększenie młoteczka. Pomimo ślepoty ich ciało porasta połyskujące futro, któremu zawdzięczają nazwę. Żywią się bezkręgowcami, polują nocą. Rozmnażanie poznano słabo. Nie mają istotnego znaczenia w kulturze ani gospodarce człowieka. Większości gatunków zagraża wyginięcie, z czego jeden jest krytycznie zagrożony. Czytaj więcej…

2023-01-12

FIS Ladies Grand Prix 2001 – trzecia edycja FIS Ladies Winter Tournee, przeprowadzona w sezonie 2000/2001 na skoczniach w Niemczech oraz Austrii. Początek turnieju nastąpił 27 stycznia 2001 roku, podczas zawodów indywidualnych na skoczni w Schönwald im Schwarzwald. Następnego dnia, rozegrano drugi konkurs indywidualny na tym samym obiekcie. Po raz trzeci skoczkinie rywalizowały 31 stycznia w Breitenbergu. Kolejne zmagania indywidualne oraz drużynowe miały być rozegrane w Saalfelden, jednak nie odbyły się. Wszystkie konkursy indywidualne wygrała Daniela Iraschko. Natomiast wyniki konkursu drużynowego zostały ustalone na podstawie wyników czterech najlepszych zawodniczek z każdego kraju, w trzech konkursach. Zwyciężczynią trzeciej edycji turnieju została Daniela Iraschko, która zdobyła najwięcej punktów w klasyfikacji łącznej FIS Ladies Grand Prix. Na drugim stopniu podium w generalnej klasyfikacji turnieju stanęła Henriette Smeby, a na trzecim – Eva Ganster. W cyklu wystartowało łącznie 32 zawodniczki z ośmiu narodowych reprezentacji. Czytaj więcej…

2023-01-13

SMS Admiral Spaun – austro-węgierski szybki krążownik zwiadowczy z okresu I wojny światowej. Był pierwszym austro-węgierskim okrętem wyposażonym w turbiny parowe. Krążownik miał wyporność 4007 ton i osiągał prędkość 27 węzłów, a jego główne uzbrojenie stanowiło siedem dział kalibru 100 mm. Zwodowany 30 października 1909 roku w stoczni Marinearsenal w Poli, został przyjęty do służby w Kaiserliche und Königliche Kriegsmarine 15 listopada 1910 roku. Nazwę otrzymał na cześć dowódcy austro-węgierskiej floty – admirała Hermanna von Spauna. W momencie wejścia do służby „Admiral Spaun” był uznawany za jeden z najlepszych na świecie w swojej klasie. Okręt wziął czynny udział w działaniach wojennych na Adriatyku, uczestnicząc m.in. w operacji bombardowania Ankony. W obliczu upadku Monarchii Austro-Węgierskiej 31 października 1918 roku krążownik został przekazany nowo powstałemu Państwu Słoweńców, Chorwatów i Serbów, lecz decyzja ta nie została uznana przez zwycięskie mocarstwa i okręt został przejęty przez Włochów. Jesienią 1920 roku w wyniku podziału floty austro-węgierskiej „Admiral Spaun” został przekazany Wielkiej Brytanii, po czym sprzedany włoskiej stoczni złomowej i rozebrany w 1922 roku. Czytaj więcej…

2023-01-14

Zawodzie – historyczna część oraz dzielnica Katowic, położona w środkowo-wschodniej części miasta. Dzielnica ma charakter wielofunkcyjny, z silnie rozwiniętym sektorem przemysłowym, w tym z bogatą tradycją hutniczą. Z uwagi na obecność w dzielnicy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ma także dobrze rozwinięty sektor szkolnictwa wyższego. Sama zaś historia Zawodzia sięga końca XVII wieku. Powstała ona jako kolonia Bogucic po drugiej stronie Rawy – „za wodą”, co jest wskazywane jako pochodzenie nazwy dzielnicy. Początkowo osada rolnicza, od XIX wieku przekształciła się w ośrodek przemysłowy. Zawodzie przynależało do gminy Bogucice, którą w 1924 roku włączono do Katowic. W latach 70. XX wieku na terenie dzielnicy powstało osiedle W. Roździeńskiego, a także przebudowano znaczną część dzielnicy, w ramach którego powstał w rejonie Zawodzia duży węzeł drogowy. Powierzchnia dzielnicy wynosi 4,00 km², a pod koniec 2020 roku w Zawodziu mieszkało 10835 osób. Czytaj więcej…

2023-01-15

Dom wariatów – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Dzieło przedstawia scenę rozgrywającą się w domu dla obłąkanych. Znajdują się w nim nagie i półnagie groteskowe postaci. Ich stroje, gesty i działania są dowodem obłąkania, które doprowadziło ich do zamknięcia w tym miejscu. Obraz jest alegorią powszechnego szaleństwa, która obejmuje także tych, którzy rządzą światem: króla, papieża oraz wojskowych. Z drugiej strony, to właśnie ci uwięzieni są prawdziwie wolni – mogą być kim chcą, przybrać dowolną rolę, nie ponosząc konsekwencji. Świat na odwrót, który maluje Goya, jest krytyką kraju pod rządami Ferdynanda VII – tyranii duchowieństwa, oportunizmu wojskowych oraz powszechnej maskarady odgrywanej przez wszystkich u władzy. Dzieło należy do serii czterech obrazów gabinetowych o zbliżonych rozmiarach, wykonanych farbą olejną na desce z tropikalnego drewna. Seria przedstawia różne tematy, ale ich wspólną myślą przewodnią jest szaleństwo. Obrazy te najprawdopodobniej nie powstały na zamówienie, lecz z inwencji malarza. Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstały, są datowane na okres po francuskiej okupacji. Należą do kolekcji Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda w Madrycie. Czytaj więcej…

2023-01-16

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1928 – zestawienie państw sklasyfikowanych według liczby zdobytych medali podczas II Zimowych Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w dniach 11 – 19 lutego 1928 roku w szwajcarskim Sankt Moritz. W igrzyskach brało udział 461 sportowców z 25 krajów, którzy uczestniczyli w 14 konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych. Rozegrano też dwie dyscypliny pokazowe – patrol wojskowy oraz skijöring. Najwięcej medali zdobyli reprezentanci Norwegii, których dorobek w sumie wyniósł sześć złotych medali, cztery srebrne i pięć brązowych. Indywidualnie zaś najwięcej medali zdobył Norweg Bernt Evensen – trzy medale. Natomiast najwięcej złotych medali wywalczyli: Norweg Johan Grøttumsbråten oraz Fin Clas Thunberg – 2 złote medale. W dyscyplinach oficjalnych wystąpiło 24 Polaków, którzy wystąpili w pięciu z nich. Reprezentanci Polski nie zdobyli jednak żadnego medalu. Czytaj więcej…

2023-01-17

Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2014 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa oraz Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Scarlett Johansson, Sebastian Stan, Anthony Mackie oraz Samuel L. Jackson. Gdy na jaw wychodzi spisek w T.A.R.C.Z.Y., Steve Rogers / Kapitan Ameryka łączy siły z Czarną Wdową i Falconem, musząc się zmierzyć z tajemniczym zabójcą, Zimowym Żołnierzem. Produkcja wchodzi w skład II Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to dziewiąty film należący do tej franczyzy i stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 13 marca 2014 roku w Los Angeles. Zimowy żołnierz zarobił prawie 715 milionów dolarów, przy budżecie wynoszącym 170 milionów. Otrzymał również pozytywne oceny od krytyków. Czytaj więcej…

2023-01-18

Złotokretowate – rodzina małych, afrykańskich ssaków z rzędu afrosorkowców, do niedawna zaliczana do owadożernych. Prowadzą tryb życia podobny do kretowatych oraz kretoworowatych, ryjąc podziemne korytarze. Rodzina obejmuje: 2 podrodziny, 10 rodzajów i 21 gatunków, mogą istnieć gatunki kryptyczne. W zapisie kopalnym są znane z pokładów miocenu. Wykształciły szereg przystosowań do podziemnego trybu życia, jak: dobrze zbudowana głowa oraz przednie kończyny, zanik oczu, powiększenie młoteczka. Pomimo ślepoty ich ciało porasta połyskujące futro, któremu zawdzięczają nazwę. Żywią się bezkręgowcami, polują nocą. Rozmnażanie poznano słabo. Nie mają istotnego znaczenia w kulturze ani gospodarce człowieka. Większości gatunków zagraża wyginięcie, z czego jeden jest krytycznie zagrożony. Czytaj więcej…

2023-01-19

Medalistki mistrzostw świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju sprinterskim – zestawienie zawodniczek, które przynajmniej raz zdobyły medal mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim kobiet. Wielobój sprinterski w łyżwiarstwie szybkim składa się z czterech biegów – dwóch na dystansie 500 m oraz dwóch na 1000 m. Mistrzostwa trwają dwa dni, każdego dnia rozgrywane są biegi na obu dystansach. Za organizację mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim odpowiada Międzynarodowa Unia Łyżwiarska (ISU). Pierwsze mistrzostwa odbyły się w 1970 roku. Najwięcej medali w wieloboju sprinterskim kobiet zdobyły reprezentantki Stanów Zjednoczonych – 38 – 13 złotych, 16 srebrnych i 9 brązowych. Drugie miejsce w klasyfikacji wszech czasów zajmują zawodniczki z NRD, a trzecie reprezentantki Niemiec. Najbardziej utytułowaną zawodniczką w wieloboju sprinterskim kobiet jest reprezentantka NRD, Karin Enke, która w latach 1980–1988 zdobyła sześć złotych i dwa srebrne medale. Najwięcej razy na podium stanęła jednak Amerykanka Bonnie Blair, w dorobku której jest dziewięć medali – trzy złote, cztery srebrne i dwa brązowe. Czytaj więcej…

2023-01-20

ORP Czajka – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z serii dwunastu okrętów projektu 206F, przebudowany w latach 1998–2000 na niszczyciel min projektu 206FM. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany 17 grudnia 1966 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go 23 czerwca 1967 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakiem burtowym 624, służyła początkowo w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu, a po jej likwidacji w 2006 roku została przyporządkowana do 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. ORP „Czajka” czterokrotnie wchodziła w skład stałych zespołów obrony przeciwminowej NATO i uczestniczyła w wielu międzynarodowych manewrach oraz ćwiczeniach, likwidując niebezpieczne pozostałości po II wojnie światowej na wodach polskich i obcych. Okręt został wycofany ze służby w grudniu 2021 roku. Czytaj więcej…

2023-01-21

Zawodzie – historyczna część oraz dzielnica Katowic, położona w środkowo-wschodniej części miasta. Dzielnica ma charakter wielofunkcyjny, z silnie rozwiniętym sektorem przemysłowym, w tym z bogatą tradycją hutniczą. Z uwagi na obecność w dzielnicy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ma także dobrze rozwinięty sektor szkolnictwa wyższego. Sama zaś historia Zawodzia sięga końca XVII wieku. Powstała ona jako kolonia Bogucic po drugiej stronie Rawy – „za wodą”, co jest wskazywane jako pochodzenie nazwy dzielnicy. Początkowo osada rolnicza, od XIX wieku przekształciła się w ośrodek przemysłowy. Zawodzie przynależało do gminy Bogucice, którą w 1924 roku włączono do Katowic. W latach 70. XX wieku na terenie dzielnicy powstało osiedle W. Roździeńskiego, a także przebudowano znaczną część dzielnicy, w ramach którego powstał w rejonie Zawodzia duży węzeł drogowy. Powierzchnia dzielnicy wynosi 4,00 km², a pod koniec 2020 roku w Zawodziu mieszkało 10835 osób. Czytaj więcej…

2023-01-22

Dom wariatów – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi. Dzieło przedstawia scenę rozgrywającą się w domu dla obłąkanych. Znajdują się w nim nagie i półnagie groteskowe postaci. Ich stroje, gesty i działania są dowodem obłąkania, które doprowadziło ich do zamknięcia w tym miejscu. Obraz jest alegorią powszechnego szaleństwa, która obejmuje także tych, którzy rządzą światem: króla, papieża oraz wojskowych. Z drugiej strony, to właśnie ci uwięzieni są prawdziwie wolni – mogą być kim chcą, przybrać dowolną rolę, nie ponosząc konsekwencji. Świat na odwrót, który maluje Goya, jest krytyką kraju pod rządami Ferdynanda VII – tyranii duchowieństwa, oportunizmu wojskowych oraz powszechnej maskarady odgrywanej przez wszystkich u władzy. Dzieło należy do serii czterech obrazów gabinetowych o zbliżonych rozmiarach, wykonanych farbą olejną na desce z tropikalnego drewna. Seria przedstawia różne tematy, ale ich wspólną myślą przewodnią jest szaleństwo. Obrazy te najprawdopodobniej nie powstały na zamówienie, lecz z inwencji malarza. Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstały, są datowane na okres po francuskiej okupacji. Należą do kolekcji Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda w Madrycie. Czytaj więcej…

2023-01-23

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1928 – zestawienie państw sklasyfikowanych według liczby zdobytych medali podczas II Zimowych Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w dniach 11 – 19 lutego 1928 roku w szwajcarskim Sankt Moritz. W igrzyskach brało udział 461 sportowców z 25 krajów, którzy uczestniczyli w 14 konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych. Rozegrano też dwie dyscypliny pokazowe – patrol wojskowy oraz skijöring. Najwięcej medali zdobyli reprezentanci Norwegii, których dorobek w sumie wyniósł sześć złotych medali, cztery srebrne i pięć brązowych. Indywidualnie zaś najwięcej medali zdobył Norweg Bernt Evensen – trzy medale. Natomiast najwięcej złotych medali wywalczyli: Norweg Johan Grøttumsbråten oraz Fin Clas Thunberg – 2 złote medale. W dyscyplinach oficjalnych wystąpiło 24 Polaków, którzy wystąpili w pięciu z nich. Reprezentanci Polski nie zdobyli jednak żadnego medalu. Czytaj więcej…

2023-01-24

Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2014 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa oraz Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Scarlett Johansson, Sebastian Stan, Anthony Mackie oraz Samuel L. Jackson. Gdy na jaw wychodzi spisek w T.A.R.C.Z.Y., Steve Rogers / Kapitan Ameryka łączy siły z Czarną Wdową i Falconem, musząc się zmierzyć z tajemniczym zabójcą, Zimowym Żołnierzem. Produkcja wchodzi w skład II Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to dziewiąty film należący do tej franczyzy i stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 13 marca 2014 roku w Los Angeles. Zimowy żołnierz zarobił prawie 715 milionów dolarów, przy budżecie wynoszącym 170 milionów. Otrzymał również pozytywne oceny od krytyków. Czytaj więcej…

2023-01-25

Złotokretowate – rodzina małych, afrykańskich ssaków z rzędu afrosorkowców, do niedawna zaliczana do owadożernych. Prowadzą tryb życia podobny do kretowatych oraz kretoworowatych, ryjąc podziemne korytarze. Rodzina obejmuje: 2 podrodziny, 10 rodzajów i 21 gatunków, mogą istnieć gatunki kryptyczne. W zapisie kopalnym są znane z pokładów miocenu. Wykształciły szereg przystosowań do podziemnego trybu życia, jak: dobrze zbudowana głowa oraz przednie kończyny, zanik oczu, powiększenie młoteczka. Pomimo ślepoty ich ciało porasta połyskujące futro, któremu zawdzięczają nazwę. Żywią się bezkręgowcami, polują nocą. Rozmnażanie poznano słabo. Nie mają istotnego znaczenia w kulturze ani gospodarce człowieka. Większości gatunków zagraża wyginięcie, z czego jeden jest krytycznie zagrożony. Czytaj więcej…

2023-01-26

Medalistki mistrzostw świata w łyżwiarstwie szybkim w wieloboju sprinterskim – zestawienie zawodniczek, które przynajmniej raz zdobyły medal mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim kobiet. Wielobój sprinterski w łyżwiarstwie szybkim składa się z czterech biegów – dwóch na dystansie 500 m oraz dwóch na 1000 m. Mistrzostwa trwają dwa dni, każdego dnia rozgrywane są biegi na obu dystansach. Za organizację mistrzostw świata w wieloboju sprinterskim odpowiada Międzynarodowa Unia Łyżwiarska (ISU). Pierwsze mistrzostwa odbyły się w 1970 roku. Najwięcej medali w wieloboju sprinterskim kobiet zdobyły reprezentantki Stanów Zjednoczonych – 38 – 13 złotych, 16 srebrnych i 9 brązowych. Drugie miejsce w klasyfikacji wszech czasów zajmują zawodniczki z NRD, a trzecie reprezentantki Niemiec. Najbardziej utytułowaną zawodniczką w wieloboju sprinterskim kobiet jest reprezentantka NRD, Karin Enke, która w latach 1980–1988 zdobyła sześć złotych i dwa srebrne medale. Najwięcej razy na podium stanęła jednak Amerykanka Bonnie Blair, w dorobku której jest dziewięć medali – trzy złote, cztery srebrne i dwa brązowe. Czytaj więcej…

2023-01-27

ORP Czajka – polski trałowiec bazowy z okresu zimnej wojny, jeden z serii dwunastu okrętów projektu 206F, przebudowany w latach 1998–2000 na niszczyciel min projektu 206FM. Jednostka mierzyła 58,2 metra długości, 7,97 metra szerokości i miała zanurzenie 2,14 metra, a jej wyporność pełna wynosiła 470 ton. Uzbrojona była w trzy podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm i bomby głębinowe, a ponadto była przystosowana do przewozu i stawiania min morskich. Okręt został zwodowany 17 grudnia 1966 roku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, a do służby w Marynarce Wojennej przyjęto go 23 czerwca 1967 roku. Intensywnie eksploatowana jednostka, oznaczona znakiem burtowym 624, służyła początkowo w 13. Dywizjonie Trałowców 9. Flotylli Obrony Wybrzeża w Helu, a po jej likwidacji w 2006 roku została przyporządkowana do 8. Flotylli Obrony Wybrzeża. ORP „Czajka” czterokrotnie wchodziła w skład stałych zespołów obrony przeciwminowej NATO i uczestniczyła w wielu międzynarodowych manewrach oraz ćwiczeniach, likwidując niebezpieczne pozostałości po II wojnie światowej na wodach polskich i obcych. Okręt został wycofany ze służby w grudniu 2021 roku. Czytaj więcej…

2023-01-28

Zawodzie – historyczna część oraz dzielnica Katowic, położona w środkowo-wschodniej części miasta. Dzielnica ma charakter wielofunkcyjny, z silnie rozwiniętym sektorem przemysłowym, w tym z bogatą tradycją hutniczą. Z uwagi na obecność w dzielnicy Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ma także dobrze rozwinięty sektor szkolnictwa wyższego. Sama zaś historia Zawodzia sięga końca XVII wieku. Powstała ona jako kolonia Bogucic po drugiej stronie Rawy – „za wodą”, co jest wskazywane jako pochodzenie nazwy dzielnicy. Początkowo osada rolnicza, od XIX wieku przekształciła się w ośrodek przemysłowy. Zawodzie przynależało do gminy Bogucice, którą w 1924 roku włączono do Katowic. W latach 70. XX wieku na terenie dzielnicy powstało osiedle W. Roździeńskiego, a także przebudowano znaczną część dzielnicy, w ramach którego powstał w rejonie Zawodzia duży węzeł drogowy. Powierzchnia dzielnicy wynosi 4,00 km², a pod koniec 2020 roku w Zawodziu mieszkało 10835 osób. Czytaj więcej…

2023-01-29

Surtsey – wyspa wulkaniczna u południowych wybrzeży Islandii, jednocześnie ze względu na położenie geograficzne najdalej na południe wysunięta część tego kraju. Powstała na skutek podmorskiej erupcji wulkanicznej, która rozpoczęła się na głębokości 130 metrów i wyłoniła się na powierzchnię 14 listopada 1963 roku. Nowa wyspa została nazwana imieniem boga ognia Surtra z mitologii nordyckiej i podczas jej tworzenia była obiektem intensywnych badań wulkanologów, a od zakończenia erupcji stanowiła przedmiot zainteresowania botaników i biologów, obserwujących stopniowy rozwój życia na początkowo jałowej powierzchni. Podmorskie kominy wulkaniczne, które utworzyły wyspę Surtsey stanowią część podmorskiego systemu wulkanicznego archipelagu wysp Vestmannaeyjar znajdującego się na śródoceanicznym grzbiecie nazywanym Grzbietem Śródatlantyckim. Erupcja która uformowała wyspę Surtsey stworzyła kilka innych małych wysp wzdłuż tego łańcucha wulkanicznego, takich jak Jólnir oraz innych bezimiennych szczytów. Większość z nich dość szybko uległa erozji. W 2008 roku wyspę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Czytaj więcej…

2023-01-30

Klasyfikacja medalowa Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1928 – zestawienie państw sklasyfikowanych według liczby zdobytych medali podczas II Zimowych Igrzysk Olimpijskich, które odbyły się w dniach 11 – 19 lutego 1928 roku w szwajcarskim Sankt Moritz. W igrzyskach brało udział 461 sportowców z 25 krajów, którzy uczestniczyli w 14 konkurencjach w ośmiu dyscyplinach sportowych. Rozegrano też dwie dyscypliny pokazowe – patrol wojskowy oraz skijöring. Najwięcej medali zdobyli reprezentanci Norwegii, których dorobek w sumie wyniósł sześć złotych medali, cztery srebrne i pięć brązowych. Indywidualnie zaś najwięcej medali zdobył Norweg Bernt Evensen – trzy medale. Natomiast najwięcej złotych medali wywalczyli: Norweg Johan Grøttumsbråten oraz Fin Clas Thunberg – 2 złote medale. W dyscyplinach oficjalnych wystąpiło 24 Polaków, którzy wystąpili w pięciu z nich. Reprezentanci Polski nie zdobyli jednak żadnego medalu. Czytaj więcej…

2023-01-31

Kapitan Ameryka: Zimowy żołnierz – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2014 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o pseudonimie Kapitan Ameryka wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadali Anthony i Joe Russo na podstawie scenariusza Christophera Markusa oraz Stephena McFeelya. Tytułową rolę zagrał Chris Evans, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Scarlett Johansson, Sebastian Stan, Anthony Mackie oraz Samuel L. Jackson. Gdy na jaw wychodzi spisek w T.A.R.C.Z.Y., Steve Rogers / Kapitan Ameryka łączy siły z Czarną Wdową i Falconem, musząc się zmierzyć z tajemniczym zabójcą, Zimowym Żołnierzem. Produkcja wchodzi w skład II Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to dziewiąty film należący do tej franczyzy i stanowi część jej pierwszego rozdziału zatytułowanego Saga Nieskończoności. Światowa premiera filmu miała miejsce 13 marca 2014 roku w Los Angeles. Zimowy żołnierz zarobił prawie 715 milionów dolarów, przy budżecie wynoszącym 170 milionów. Otrzymał również pozytywne oceny od krytyków. Czytaj więcej…