Wikipedia:Wikipedia bez barier 2021/Propozycje
Propozycje haseł do napisania[edytuj | edytuj kod]
Autorem sugestii poprawek w Wikipedii jest Kamil Pietrowiak – autor książki Świat po omacku. Etnograficzne studium (nie)widzenia i (nie)sprawności. Książka stanowi wielostronny opis życia osób niewidomych, w tym w szczególności niewidzących od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa. Pietrowiak jest doktorem nauk humanistycznych w zakresie etnologii, badaczem jakościowy. Absolwent Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej oraz Studiów Doktoranckich Nauk o Kulturze Uniwersytetu Wrocławskiego.
| Artykuły lub kategorie | Co wymaga poprawy | Sugestie źródeł | Osoba edytująca |
|---|---|---|---|
| Rehabilitacja osób niewidomych (artykuł) | Brak powyższego hasła przy jednoczesnym istnieniu hasła „Rehabilitacja osób z uszkodzonym słuchem”. W tym miejscu warto uporządkować metody rehabilitacji osób niewidomych w zależności od momentu utraty wzroku (od urodzenia, w dzieciństwie, w wieku dorosłym), wymiary rehabilitacji (medyczny, społeczny, zawodowy), rolę ośrodków szkolno-wychowawczych i instytucji działających na rzecz osób niewidomych (stowarzyszenia, fundacje). |
|
|
| Organizacje dla osób niewidomych w Polsce (kategoria) | Stworzenie takiej kategorii byłoby bardzo przydatne dla uporządkowania wiedzy o różnych fundacjach i stowarzyszeniach działających na rzecz osób niewidomych i niedowidzących w Polsce. Kategoria mogłaby mieścić hasła dotyczące poszczególnych organizacji oraz opis ich działalności ‒ m.in.: | Strony internetowe poszczególnych organizacji. | |
| Urządzenia i pomoce rehabilitacyjne dla osób niewidomych (artykuł) | Stworzenie tej kategorii / hasła pozwoliłoby uporządkować wiele rozproszonych haseł, a także stworzyć kilka nowych, ukazujących specyfikę funkcjonowania osób niewidomych. W tej kategorii głównej zmieściłaby się: | ||
| Pies przewodnik osoby niewidomej (artykuł) | Zdecydowanie brakuje tego hasła. Jest ono jedynie zaznaczone w haśle „Pies towarzyszący”. Warto opisać pokrótce ideę psów asystujących w kontekście osób niewidomych, początki profesjonalnej tresury na świecie i w Polsce, a także zasady współpracy między osobą niewidomą a psem (etapy szkolenia, komendy, zakres możliwości psa). |
|
|
| Tyfloinformatyka (artykuł) | Do utworzenia. | ||
| Niewidzialna Wystawa (artykuł) | Myślę, że warto stworzyć hasło dla tego miejsca – warszawskiego muzeum / galerii, w której przewodnikami są osoby niewidome. NW wielokrotnie wygrała różnego rodzaju konkursy dla muzeów czy instytucji dostępnych. | ||
| Aplikacje mobilne dla osób niewidomych (artykuł lub kategoria) | Proponuję stworzenie powyższej kategorii lub hasła, ponieważ w ostatnich latach dostosowane lub dedykowane aplikacje mobilne stały się bardzo ważnymi narzędziami osób niewidomych, ułatwiającymi im komunikację, codzienne funkcjonowanie i poruszanie się. Warto opisać podstawowe funkcje tych aplikacji, a także stworzyć hasła dotyczące poszczególnych aplikacji: |
|
|
| Czytniki ekranowe (kategoria) | Zdecydowanie warto dodać hasła dotyczące systemowych czytników ekranowych umożliwiających bezwzrokową obsługę smartfonów i tabletów:
Dobrze byłoby opisać mechanizm działania tych czytników, który nie opiera się na skrótach klawiszowych (jak w przypadku czytników komputerowych), lecz określonych gestach wykonywanych na ekranie urządzenia. Dodatkowo warto wspomnieć, że osoby niewidzące z powodzeniem obsługują urządzenia mobilne za pomocą komend głosowych oraz peryferyjnych urządzeń brajlowskich (wówczas treść ekranu jest przekładana na alfabet Braille’a). Istnieją też wirtualne klawiatury brajlowskie, wyświetlane na ekranie urządzenia (np. MBraille dla systemu Android).
W praktyce rozwiązania te były przełomowe dla kwestii dostępności urządzeń mobilnych dla osób niewidzących i cieszyły się niezwykłą popularnością od lat 90. XX aż do wprowadzenia systemowych czytników w urządzeniach z systemem operacyjnym iOS. |
|
Fan Formuły 1 W trakcie pracy nad artykułem VoiceOver |
| Audiodeskrypcja (artykuł) | Hasło istnieje, ale nie jest powiązane z kategorią „Ślepota” czy „Osoby niewidome”, lecz: „Technika filmowa”. Warto to uporządkować, ponieważ jest to zjawisko ściśle związane z odbiorem kultury przez osoby niewidome. |
|
|
| Tyflopedagogika (artykuł) | Hasło zdecydowanie wymaga rozbudowania. Brakuje opisu historii rozwoju tej subdyscypliny, najważniejszych kierunków, najważniejszych przedstawicieli w Polsce. |
|
|
| Osoby niewidome (kategoria do dodania) | Do kategorii dodać następujące osoby: | ||
| John M. Hull | Autor książek dotyczących doświadczenia niewidzenia, które odbiły się szerokim echem zarówno w obrębie disability studies, jak i szerszej kulturze popularnej (np. film „Notes on Blindness” z 2016 roku czy projekt „Notes on Blindness : Into Darkness”). |
|
|
| Grzegorz Dowgiałło | Dodać do kategorii „Niewidomi muzycy”. | ||
| Marek Kalbarczyk | Współzałożyciel fundacji „Szansa dla niewidomych” i firmy tyfloinformatycznej Altix. Wieloletni działacz na rzecz osób niewidomych i niedowidzących w Polsce. Autor kilku książek. |  Załatwione przez Anonimowy 2
| |
| Stereotyp osoby niewidomej (artykuł) | Zastanawiam się, czy wprowadzenie tego hasła nie miałoby sensu. Stereotypy i wyobrażenia na temat osób niewidomych wiążą się wprost ze specyfiką ich sytuacji poznawczej, a przez to odróżniają się od ogólnych stereotypów dotyczących niepełnosprawności jako takiej (niewidomy = niezdolny do komunikacji, upośledzony umysłowo, żyjący w ciemności, w pełni uzależniony od innych ludzi; ale też niewidomy = posiadający 6 zmysł, muzykalny, posiadający nadludzki słuch, rozróżniający kolory poprzez dotyk, w Starożytności – czytający w przyszłości). Myślę, że warto wziąć to pod rozwagę. |
|
Literatura:
- Borecka E. (2006b), Biały niezbędnik niewidomego, „Materiały Tyflologiczne”, nr 15, s. 111–115.
- Charłampowicz R. (2014), Poruszanie się z psem przewodnikiem, w: Wszystko o psie przewodniku, Warszawa: Vis Maior, s. 35–41.
- Coon N., Waterhouse E. J. (1959), A Brief History of Dog Guides for the Blind, Morristown: The Seeing Eye.
- Czacka R. (2008), O niewidomych, Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
- Czerwińska K., Paplińska M., Walkiewicz-Krutak M. (red.) (2015), Tyflopedagogika wobec współczesnej przestrzeni edukacyjno-rehabilitacyjnej, Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
- Dakopoulos D., Bourbakis N. G. (2010), Wearable Obstacle Avoidance Electronic Travel Aids for Blind: A Survey, „IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics”, Vol. 40, No. 1, s. 25–35.
- Dolański W. (1954a), Czy istnieje „zmysł przeszkód” u niewidomych?, Warszawa: PWN.
- Dolański W. (1954b), Legendy a rzeczywistość, „Problemy”, nr 12, s. 864.
- Doliński W. (2012), Niepełnosprawność a biograficzna kontrola świata doświadczanego, „Fizjoterapia”, t. 20, nr 4, s. 46–59.
- Friedman A. (2012), Believing Not Seeing: A Blind Phenomenology of Sexed Bodies, „Symbolic Interaction”, Vol. 35, No. 3, s. 284–300.
- Garbat M. (2015), Historia niepełnosprawności. Geneza i rozwój rehabilitacji, pomocy technicznych oraz wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami, Gdynia: Novae Res.
- Gobo G. (2009), Wytwarzanie ślepoty i jej organizacyjne konstruowanie w szkole podstawowej, przeł. K. T. Konecki, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 5, nr 2, s. 118–134.
- Grzegorzewska M. (1964), Wybór pism, Warszawa: PWN.
- Grzegorzewska M. (1968), Pedagogika specjalna, skrypt wykładów, Warszawa: Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej.
- Hull J. M. (2001), On Sight and Insight. A Journey into the World of Blindness, Oxford: Oneworld.
- Jakubowski S. (2005), Zalety i niedostatki kształcenia w szkołach specjalnych a ogólnodostępnych, w: S. Jakubowski (red.), Uczeń niewidomy i słabo widzący w ogólnodostępnej szkole średniej: poradnik dla nauczycieli, Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, s. 5–20.
- Kalbarczyk M. (2004), Świat otwarty dla niewidomych. Szanse i możliwości, Warszawa: WSiP.
- Kleege G. (1999), Sight Unseen, New Haven–London: Yale University Press.
- Klimasiński K. (1987), Postawy widzących wobec niewidomych, „Przegląd Tyflologiczny”, nr 1/2, s. 33–39.
- Kotowski S. (1994), Pomyślmy i porozmawiajmy o naszych sprawach, „Zeszyty Tyflologiczne”, t. 11, Warszawa: Polski Związek Niewidomych.
- Künstler I., Butkiewicz U., Więckowski R., oprac. (2012), Audiodeskrypcja – zasady tworzenia, Warszawa: Fundacja Kultury Bez Barier.
- Łukaszewska P. (2014), Metody szkolenia psów przewodników, w: Wszystko o psie przewodniku, Warszawa: Vis Maior, s. 25–34.
- Majewski T. (1983), Psychologia niewidomych i niedowidzących, Warszawa: PWN.
- Michalko R. (1999), The Two in One. Walking with Smokie, Walking with Blindness, Philadelphia: Temple University Press.
- Monbeck M. E. (1975), The Meaning of Blindness. Attitudes Toward Blindness and Blind People, Bloomington–London: Indiana University Press.
- Osoby niewidome poruszające się z psami przewodnikami – jak je wspierać (2014), Warszawa: Fundacja Pies Przewodnik.
- Pietrowiak K. (2016), Użyteczność nowych technologii w życiu osób niewidomych – możliwości, potrzeby, ograniczenia.
- Pietrowiak K. (2019), Świat po omacku. Etnograficzne studium (nie)widzenia i (nie)sprawności, Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
- Sękowska Z. (1978), Pedagogika specjalna, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
- Sękowska Z. (1991), Przystosowanie społeczne młodzieży niewidomej, Warszawa: WSiP.
- Szuman W. (1961), Wychowanie niewidomego dziecka, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
- Walthes R. (2007), Tyflopedagogika, przeł. J. Mink, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- Żemis S. (1973), Człowiek niewidomy, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich.