Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/grudzień
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rocznice
1 grudnia 2017
1 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Blanka, Edmund i Natalia; Światowy Dzień AIDS
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1867 – urodził się Ignacy Mościcki (na portrecie pędzla Konstantego Górskiego), inżynier chemik, wynalazca, profesor i rektor Politechniki Lwowskiej, działacz socjalistyczny i niepodległościowy, Prezydent Rzeczypospolitej
- 1887 – drukiem wyszła nowela Arthur Conan Doyle Studium w szkarłacie, w której po raz pierwszy pojawia się postać Sherlocka Holmesa (okładka)
- 1922 – pod przewodnictwem marszałków seniorów – Kazimierza Brownsforda i Bolesława Limanowskiego – ukonstytuowały się wybrane w listopadzie tegoż roku Izby ustawodawcze; w wyniku porozumienia pomiędzy prawicą a PSL „Piast” marszałkiem Sejmu został Maciej Rataj, na którego głosowało 252 posłów (kontrkandydatem był Eugeniusz Śmiarowski ze 177 głosami), zaś marszałkiem Senatu – Wojciech Trąmpczyński, który uzyskał 56 głosów (kontrkandydat lewicy Ksawery Prauss otrzymał 40 głosów); z mocy prawa zakończyła się zatem kadencja Sejmu Ustawodawczego
- 1947 – zmarł brytyjski okultysta Aleister Crowley
- 1962 – dla poszerzenia Alei Świerczewskiego (d. Leszno, ob. Al. „Solidarności”) nocą z 30 listopada na 1 grudnia cofnięto o 21 metrów warszawski kościół karmelitów
- 1982 – ukazał się Thriller – drugi solowy album Michaela Jacksona, najlepiej sprzedający się album wszech czasów
- 1987 – zmarł amerykański pisarz i eseista James Baldwin, jego proza dotyka problematyki nierówności społecznych, rasizmu i homofobii
3 grudnia 2017
3 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Franciszek Ksawery, Gerlinda i Ksawery; Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1857 – urodził się angielski pisarz i publicysta polskiego pochodzenia Joseph Conrad (na fotografii)
- 1912 – I wojna bałkańska: należące do Ligi Bałkańskiej Bułgaria, Czarnogóra i Serbia zawarły rozejm z Turcją; działania wojenne kontynuowała Grecja
- 1937 – śmiercią samobójczą zmarł węgierski poeta Attila József (na fotografii)
- 1947 – na Broadwayu odbyła się premiera sztuki Tramwaj zwany pożądaniem autorstwa Tennessee Williamsa
- 1967 – Christiaan Barnard przeprowadził pierwszą na świecie operację przeszczepu serca u człowieka
- 1977 – urodził się polski skoczek narciarski Adam Małysz, zdobywca Pucharu Świata, mistrz świata i medalista olimpijski
- 1992 – historia telekomunikacji: wysłano pierwszy SMS
5 grudnia 2017
5 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Kryspina, Krystyna i Saba
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1792 – generał Jerzy Waszyngton został, znów jednogłośnie, wybrany po raz drugi przez Kolegium Elektorów na urząd Prezydenta Stanów Zjednoczonych
- 1812 – epilog kampanii moskiewskiej: Napoleon wyjechał ze Smorgoń do Paryża, powierzając dowództwo nad resztkami Wielkiej Armii Muratowi
- 1867 – urodził się Józef Piłsudski (na fotografii), działacz PPS, twórca i dowódca Legionów Polskich, Naczelnik Państwa, Pierwszy Marszałek Polski; po udanym zbrojnym zamachu przeciw konstytucyjnym władzom Polski aż do śmierci przywódca autorytarnych rządów sanacji
- 1907 – urodziła się polska pisarka Alina Centkiewiczowa, współautorka – wraz z mężem, Czesławem – książek podróżniczych, głównie o tematyce polarnej; pierwsza Polka, która stanęła na Antarktydzie
- 1952 – nad Londynem zaległ „Wielki smog” – przyczyna śmierci kilkunastu tysięcy osób
- 1957 – w Leningradzie został zwodowany lodołamacz „Lenin” (na fotografii), pierwszy cywilny statek o napędzie jądrowym
- 1992 – telewizja Polsat rozpoczęła emisję za pośrednictwem satelity Eutelsatu
7 grudnia 2017
7 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Ambroży, Marcin i Polikarp
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1787 – Delaware jako pierwszy stan Unii ratyfikowało Konstytucję Stanów Zjednoczonych
- 1817 – zmarł William Bligh (na portrecie), dowódca HMS Bounty w czasie słynnego buntu
- 1872 – urodził się holenderski filozof i historyk Johan Huizinga, autor dzieła Jesień średniowiecza
- 1917 – na mocy dekretu Sownarkomu powstała Czeka, na której czele stanął Feliks Dzierżyński
- 1972 – wystartował Apollo 17; była to ostatnia misja w amerykańskim programie lotów na Księżyc noszącym tę samą nazwę (na ilustracji Blue Marble – słynne zdjęcie Ziemi wykonane 7 grudnia 1972 przez załogę Apollo 17)
- 1987 – zmarła polska poetka i tłumaczka Irena Tuwim, m.in. książek o Kubusiu Puchatku i Mary Poppins
9 grudnia 2017
9 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Leokadia, Wiesława i Wiesław; dzień niepodległości Tanzanii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1212 – pochodzący z dynastii Hohenstaufów król Sycylii Fryderyk został koronowany na króla Niemiec
- 1717 – urodził się niemiecki starożytnik Johann Joachim Winckelmann, autor fundamentalnego w dziedzinie historii sztuki dzieła – znanego u nas w przekładzie Stanisława Kostki Potockiego jako O sztuce u dawnych, czyli Winkelman polski
- 1842 – urodził się rosyjski uczony i rewolucjonista Piotr Kropotkin (na fotografii), teoretyk anarchizmu
- 1922 – inżynier Gabriel Narutowicz, minister spraw zagranicznych w rządzie Juliana Nowaka, został przez Zgromadzenie Narodowe wybrany na pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej głosami PSL „Piast” przeciw kandydatowi prawicy, Maurycemu Zamoyskiemu – największemu w Polsce obszarnikowi
- 1937 – zmarł pisarz Andrzej Strug (na ilustracji), działacz PPS, autor m.in. powieści Dzieje jednego pocisku
- 1987 – rozpoczęła się pierwsza intifada – powstanie Palestyńczyków przeciwko izraelskiej okupacji Cisjordanii i wschodniej Jerozolimy
- 1997 – Rada Języka Polskiego ustaliła łączną pisownię partykuły „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi
11 grudnia 2017
11 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Artur, Damazy i Daniel
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1282 – zmarł Michał VIII Paleolog (na portrecie), cesarz Nicei i odnowiciel Cesarstwa Bizantyńskiego po odbiciu Konstantynopola od łacinników, protoplasta dynastii Paleologów; dzieje jej upadku przedstawił fiński pisarz Mika Waltari w powieści Czarny Anioł; tegoż dnia w boju zginął Llywelyn ap Gruffydd, ostatni książę niepodległej Walii przed jej podbojem przez króla Anglii Edwarda I
- 1817 – zmarła Maria Walewska (na portrecie), metresa Napoleona, bohaterka powieści historycznych Wacława Gąsiorowskiego i Mariana Brandysa oraz filmu z Gretą Garbo; owocem jej związku z cesarzem Francuzów był Aleksander Walewski – dyplomata, minister spraw zagranicznych Francji za rządów Ludwika Napoleona
- 1882 – urodził się Max Born, niemiecki matematyk i fizyk, badacz mechaniki kwantowej, laureat nagrody Nobla z fizyki
- 1922 – w na pół pustej (z powodu zbojkotowania uroczystości przez endecję) sali obrad, przysięgę przed Zgromadzeniem Narodowym złożył Gabriel Narutowicz, wybrany dwa dni wcześniej pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
- 1932 – urodził się Dariusz Fikus, w czasach kierownictwa Mieczysława Rakowskiego dziennikarz i sekretarz redakcji tygodnika „Polityka”, od 1989 r. aż do śmierci (1996) redaktor naczelny dziennika „Rzeczpospolita”
13 grudnia 2017
13 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Aubert, Otylia i Łucja; Dzień Pamięci Ofiar Stanu Wojennego
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1797 – urodził się niemiecki poeta epoki romantyzmu Heinrich Heine
- 1867 – zmarł malarz i rysownik Artur Grottger (na autoportrecie), autor cyklu „kartonów” o powstaniu styczniowym (na ilustracji „Kucie kos”)
- 1907 – urodził się poeta, eseista i tłumacz Jerzy Zagórski
- 1922 – powstała Zakaukaska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka
- 1937 – wojska japońskie zajęły Nankin, początek masakry ludności cywilnej
- 1972 – zmarł malarz i rysownik, publicysta i pedagog, przedstawiciel kapizmu Jan Cybis
- 2007 – podpisanie Traktatu lizbońskiego
15 grudnia 2017
15 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Drogosława, Mścigniew i Walerian
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 37 – urodził się Lucius Domitius Ahenobarbus, późniejszy cesarz Neron
- 1802 – urodził się węgierski matematyk János Bolyai, badacz geometrii nieeuklidesowej
- 1852 – urodził się francuski fizyk Henri Becquerel, odkrywca promieniotwórczości, współlaureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki wraz z Piotrem i Marią Curie
- 1862 – uruchomienie Kolei Warszawsko-Petersburskiej
- 1907 – urodził się brazylijski architekt Oscar Niemeyer (na fotografii), przedstawiciel architektury modernistycznej, projektant miasta Brasília
- 1977 – na emigracji zmarł radziecki dysydent Aleksandr Galicz, żydowskiego pochodzenia poeta, pieśniarz, dramatopisarz i scenarzysta
- 2007 – zakończyła się modernizacja kolei linowej na Kasprowy Wierch (na fotografii – wagonik)
17 grudnia 2017
17 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Florian, Wiwina i Łazarz
Wybrane rocznice:
.jpg)
- 1273 – zmarł Rumi, poeta suficki, mistyk i teolog islamu, twórca zakonu wirujących derwiszy
- 1770 – został ochrzczony niemiecki kompozytor i pianista Ludwig van Beethoven, zaliczany do tzw. klasyków wiedeńskich (do odsłuchania trzy krótkie, mniej znane, kompozycje: menuet G-dur; écossaise Es-dur oraz marsz nr 1 F-dur zwany „Yorckscher Marsch”)
- 1905 – urodził się fiński strzelec wyborowy Simo Häyhä, najskuteczniejszy snajper wszech czasów
- 1935 – dokładnie w 32. rocznicę pierwszego lotu braci Wright dokonano oblotu amerykańskiego samolotu Douglas DC-3 (na fotografii)
- 1936 – urodził się argentyński duchowny katolicki Jorge Mario Bergoglio, arcybiskup Buenos Aires, kardynał; w 2013 wybrany został na papieża i przyjął imię Franciszek (na fotografii)
- 1974 – w Himalajach zginął polski operator filmowy i reżyser Stanisław Latałło znany też z głównej roli w Iluminacji Krzysztofa Zanussiego
- 1975 – urodziła się amerykańska aktorka i modelka Milla Jovovich (Piąty element, Resident Evil)
19 grudnia 2017
19 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Dariusz, Kazimiera i Urban
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1737 – zmarł królewicz Jakub Sobieski (na portrecie), syn króla Polski Jana III, jeden z kandydatów do tronu podczas elekcji w 1697, teść starego i dziad młodszego pretendenta do tronu Anglii i Szkocji
- 1777 – rewolucja amerykańska: Armia Kontynentalna pod wodzą Waszyngtona rozpoczęła zimowanie w Valley Forge
- 1852 – urodził się amerykański fizyk Albert Michelson, który wykazał doświadczalnie niezależność prędkości światła od układu odniesienia, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki
- 1922 – urodził się Marian Biskup, polski historyk zajmujący się dziejami Pomorza i zakonu krzyżackiego
- 1932 – początek działalności BBC World Service, sekcji BBC nadającej program na zagranicę
- 1972 – wodowanie Apollo 17 zakończyło amerykański program księżycowy
- 1977 – zmarła Nellie Tayloe Ross (na fotografii), pierwsza kobieta wybrana (w 1924) na urząd gubernatora stanu w USA
21 grudnia 2017
21 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Anastazy, Piotr i Tomisław
Wybrane rocznice:
.jpg)
- 1804 – urodził się brytyjski polityk konserwatysta Benjamin Disraeli (na fotografii), dwukrotny premier Wielkiej Brytanii, w czasie rządów przeprowadził reformy społeczne, m.in. zmiany w prawie pracy i systemie opieki zdrowotnej
- 1919 – urodził się duński aktor Ove Sprogøe, w Polsce kojarzony głównie z rolą szefa w cyklu kryminalnych komedii filmowych o Gangu Olsena
- 1936 – dokonano oblotu niemieckiego samolotu wojskowego Junkers Ju 88
- 1940 – do uzbrojenia Armii Czerwonej wszedł pistolet maszynowy PPSz
- 1949 – dokonano oblotu szybowca IS-4 Jastrząb
- 1988 – oblot jedynego, do dziś eksploatowanego, egzemplarza radzieckiego samolotu transportowego An-225 Mrija
- 2006 – zmarł turkmeński polityk Saparmyrat Nyýazow, od 1991 do śmierci sprawujący dyktatorską władzę w Turkmenistanie, otoczony oficjalnym kultem (na zdjęciu pomnik Nyýazowa na szczycie Arki Neutralności w Aszchabadzie)
23 grudnia 2017
23 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Iwona, Iwo i Sławomira
Wybrane rocznice:
.jpg)
- 679 – król Austrazji św. Dagobert II (na medalionie) został zamordowany podczas polowania koło Stenay w Ardenach
- 1799 – urodził się rosyjski malarz Karł Briułłow (na autoportrecie)
- 1815 – urodził się kataloński urbanista Ildefons Cerdà, pionier modernizmu, projektant układu przestrzennego barcelońskiej dzielnicy Eixample
- 1834 – zmarł angielski profesor ekonomii politycznej i duchowny anglikański Thomas Malthus, który jako pierwszy zwrócił uwagę na czynnik demograficzny w rozwoju społeczno-gospodarczym
- 1937 – urodziła się polska aktorka Maja Komorowska
- 1986 – zakończyła się eksploatacja w kopalni węgla kamiennego Zollverein w Essen, w Niemczech
- 2014 – zmarł brytyjski aktor, scenarzysta filmowy i telewizyjny Jeremy Lloyd
25 grudnia 2017
25 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Siemisław, Eugenia i Mateusz;
w Kościele Zachodnim Boże Narodzenie
Wybrane rocznice:
Wybrane rocznice:
- 1683 – Kara Mustafa z rozkazu sułtana Mehmeda IV został uduszony
- 1742 – urodziła się Charlotte von Stein (na portrecie), przyjaciółka Goethego, Herdera i Schillera
- 1889 – urodził się francuski anarchista Octave Garnier, jeden z twórców grupy illegalistycznej nazwanej później gangiem Bonnota
- 1922 – urodził się argentyński piłkarz Félix Loustau, gracz reprezentacji narodowej, zaliczany do najlepszych dryblerów wszech czasów, uważany także za ideał skrzydłowego
- 1942 – urodził się reżyser teatralny, filmowy i operowy Laco Adamík
- 1946 – uruchomiono pierwszy radziecki i europejski reaktor jądrowy F-1
- 1977 – zmarł aktor i reżyser Charles Chaplin (na fotografii z filmu Brzdąc)
27 grudnia 2017
27 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Fabiola, Krystyna i Maksym
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 537 – konsekracja konstantynopolitańskiej bazyliki Hagia Sofia (kościoła Mądrości Bożej)
- 1587 – w katedrze wawelskiej Zygmunt Waza, po kądzieli wnuk Zygmunta Starego, został koronowany na króla Polski
- 1822 – urodził się francuski chemik Louis Pasteur, prekursor mikrobiologii i stereochemii, wynalazca szczepionki przeciw wściekliźnie oraz nazwanej jego imieniem metody konserwacji żywności
- 1832 – urodził się rosyjski przedsiębiorca, kolekcjoner i mecenas sztuki Pawieł Trietjakow (na portrecie Ilji Riepina), który zbiory swe i brata przekazał założonemu przez siebie muzeum – znanemu jako Galeria Tretiakowska
- 1972 – zmarł Lester Bowles Pearson (na fotografii), były premier Kanady; jako przewodniczący Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ brał udział w rozwiązaniu kryzysu sueskiego w 1956 r., za co otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla
- 2002 – publikacja artykułu Ustawa za łapówkę czyli przychodzi Rywin do Michnika w „Gazecie Wyborczej” wywołała aferę Rywina
29 grudnia 2017
29 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Gerarda, Jonatan i Tomasz; dzień niepodległości Mongolii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1202 – zmarł kniaź Igor Światosławowicz (na ilustracji autorstwa Iwana Bilibina), o którego czynach opowiada epos Słowo o wyprawie Igora
- 1902 – urodził się polski kompozytor Henryk Wars, autor m.in. szlagieru Miłość ci wszystko wybaczy
- 1937 – Wolne Państwo Irlandzkie przekształciło się w republikę
- 1972 – urodzili się: polski artysta malarz Wilhelm Sasnal oraz brytyjski aktor filmowy Jude Law (na fotografii); tegoż dnia 101 osób zginęło, a dalszych 75 zostało rannych w katastrofie odrzutowca Lockheed L-1011 TriStar na bagnach Everglades w amerykańskim stanie Floryda
31 grudnia 2017
31 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Donata, Melania i Sylwester; ostatni dzień roku kalendarzowego
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_2012-09-30_008.jpg)
- 192 – syn Marka Aureliusza, ostatniego z panujących w II wieku „pięciu dobrych cesarzy” – tyran Kommodus – został zamordowany przez spiskowców, a następnie skazany na damnatio memoriae (na fotografii ślad po skuciu imienia Kommodusa z inskrypcji)
- 1857 – brytyjska królowa Wiktoria wybrała Ottawę (na ilustracji plany budynków Parlamentu z roku 1859) na nową stolicę Kanady; zaletami miasta były jego strategiczne położenie z możliwością transportu rzecznego i dobre połączenia kolejowe, wybór ten stanowił ponadto kompromis, w sytuacji gdy pozostałe miasta-kandydaci (Kingston, Montreal, Québec i Toronto) zdominowane były przez kulturę angielską lub francuską
- 1892 – urodził się ukraiński poeta Mychajło Semenko, przedstawiciel futuryzmu, członek grupy literackiej Aspanfut (na fotografii)
- 1937 – urodził się brytyjski aktor Anthony Hopkins, odtwórca roli Hannibala Lectera w filmie Milczenie owiec
- 1982 – na mocy uchwały Rady Państwa nastąpiło zawieszenie stanu wojennego – z pozostawieniem w mocy represyjnych przepisów karnych
- 1992 – ostatni dzień istnienia federacyjnej Czecho-Słowacji (zob. „wojna o myślnik”)
- 2002 – zmarł reżyser teatralny Kazimierz Dejmek, utalentowany inscenizator dramaturgii staropolskiej, romantycznej, młodopolskiej i współczesnej, dyrektor i kierownik artystyczny teatrów: Nowego w Łodzi i Narodowego w Warszawie, prezes ZASP (1988–1989), minister kultury i sztuki (1993–1996); jego wystawienie Dziadów z Gustawem Holoubkiem w roli Gustawa-Konrada było jedną z praprzyczyn „wydarzeń marcowych”
2 grudnia 2017
2 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Bibianna, Paulina i Sylweriusz; dzień niepodległości Zjednoczonych Emiratów Arabskich
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1697 – odprawiono pierwsze nabożeństwo w odbudowanej po wielkim pożarze Londynu anglikańskiej katedrze św. Pawła
- 1762 – urodził się polski działacz polityczny, poeta i publicysta, pijar Franciszek Ksawery Dmochowski
- 1802 – w czasie „pacyfikacji” powstania niewolników na San Domingo zmarł Charles Leclerc (na portrecie), generał I Republiki Francuskiej, małżonek Pauliny Bonaparte – siostry Pierwszego Konsula
- 1872 – zmarł polski poeta, geograf i etnograf Wincenty Pol; jego prochy złożono na Skałce
- 1942 – Enrico Fermi uruchomił na stadionie w Chicago pierwszy reaktor jądrowy Chicago Pile-1
- 1982 – zmarł Marty Feldman (na fotografii), brytyjski aktor charakterystyczny (Nieme kino), scenarzysta i reżyser filmowy
- 1992 – premierem Republiki Litewskiej został przedsiębiorca Bronislovas Lubys
4 grudnia 2017
4 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Barbara, Jan i Chrystian
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1862 – uruchomienie Kolei Warszawsko-Bydgoskiej
- 1892 – urodził się hiszpański wojskowy i polityk generał Francisco Franco, przywódca buntu przeciw władzom Drugiej Republiki Hiszpańskiej, po zwycięstwie dożywotnio sprawujący władzę naczelną w państwie
- 1907 – urodził się publicysta, literat, dyplomata Ksawery Pruszyński
- 1922 – urodził się francuski aktor teatralny i filmowy Gérard Philipe (na fotografii), w Polsce pamiętany z roli głównej w filmie „płaszcza i szpady” Fanfan Tulipan
- 1942 – powstała konspiracyjna Rada Pomocy Żydom przy Delegacie Rządu na Kraj (kryptonim „Żegota”)
- 1977 – Jean-Bédel Bokassa, prezydent Republiki Środkowoafrykańskiej, koronował się na cesarza
- 1982 – w ramach reform Deng Xiaopinga (na fotografii) Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych uchwaliło Konstytucję ChRL
6 grudnia 2017
6 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Angelika, Emilian i Mikołaj; Mikołajki; dzień niepodległości Finlandii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1842 – zmarł literat, publicysta i wydawca, polityk Tadeusz Mostowski (na portrecie), minister spraw wewnętrznych Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego
- 1877 – ukazał się pierwszy numer dziennika „The Washington Post”
- 1892 – zmarł niemiecki inżynier i wynalazca Werner von Siemens, współzałożyciel fabryki elektrotechnicznej Siemens & Halske, z której powstał obecny koncern Siemens AG; jego imię nosi jedna z jednostek układu SI – simens
- 1917 – zakończyła się bitwa pod Cambrai, w której po raz pierwszy na wielką skalę użyto czołgów (na mapie przebieg bitwy); tegoż dnia Finlandia proklamowała niepodległość
- 1922 – wszedł w życie traktat angielsko-irlandzki, kończący irlandzką wojnę o niepodległość; powstało Wolne Państwo Irlandzkie
- 1942 – urodził się austriacki pisarz, tłumacz i autor sceniczny Peter Handke
8 grudnia 2017
8 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Apollon, Maria i Narcyza
Wybrane rocznice:
- 1542 – urodziła się Maria Stuart, królowa Szkotów; jako żona Franciszka II była też królową Francji
- 1786 – urodził się niemiecko-szwajcarski inżynier górnictwa i geolog Johann von Charpentier, pionier współczesnej glacjologii
- 1932 – urodził się fizyk Grzegorz Białkowski (na fotografii), poeta i filozof, profesor i rektor Uniwersytetu Warszawskiego, w wyborach 1989 r. wybrany na senatora RP
- 1937 – w Krynicy została uruchomiona pierwsza w Polsce kolej linowo-terenowa na Górę Parkową
- 1988 – zmarł polski astronom Eugeniusz Rybka
- 1992 – weszła w życie Ustawa Konstytucyjna o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym („Mała Konstytucja”)
- 2007 – zmarł ksiądz Wacław Karłowicz (na fotografii), kapelan batalionu „Gustaw-Antoni” w czasie powstania warszawskiego, współzałożyciel Komitetu Katyńskiego
10 grudnia 2017
10 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Brajan, Julia i Maur; Dzień Praw Człowieka
Wybrane rocznice:
- 1805 – urodziła się polska arystokratka Amelia z Ogińskich Załuska, kompozytorka i współtwórczyni (wraz z mężem) uzdrowiska w Iwoniczu
- 1815 – urodziła się brytyjska matematyczka Ada Lovelace (na portrecie), córka poety Lorda Byrona, współpracownica Charlesa Babbage'a, wraz z nim prapionierka informatyki
- 1877 – kapitulacją tureckiego garnizonu zakończyła się bitwa pod Plewną
- 1887 – urodził się socjaldemokratyczny poseł do Sejmu Republiki Litewskiej, nauczyciel Jeronimas Plečkaitis
- 1912 – urodził się polski dziennikarz i publicysta Jerzy Turowicz (na fotografii), założyciel i redaktor naczelny „Tygodnika Powszechnego”
- 1962 – premiera filmu Lawrence z Arabii, historycznego obrazu opartego na losach brytyjskiego agenta działającego w czasie I wojny światowej na Bliskim Wschodzie
- 1982 – zmarł polski dziennikarz sportowy Tomasz Hopfer, popularyzator sportu, w stanie wojennym wyrzucony z pracy w TVP
12 grudnia 2017
12 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Bartosz, Edburga i Przybysława; dzień niepodległości Kenii
Wybrane rocznice:
- 627 – bitwa pod Niniwą
- 1575 – prymas Jakub Uchański bez zgody szlachty ogłosił w Senacie wybór cesarza Maksymiliana na króla Polski
- 1612 – urodził się wojewoda wileński i hetman wielki litewski Janusz Radziwiłł, przez Henryka Sienkiewicza w powieści Potop przedstawiony jako arcyzdrajca
- 1812 – zmarł klasycystyczny poeta Stanisław Trembecki, autor poematu Sofijówka opiewającego urodę ogrodów „pięknej Bitynki”
- 1915 – chiński wojskowy i polityk, prezydent Chin Yuan Shikai (na fotografii w mundurze generała) ogłosił się cesarzem
- 1922 – po niepotrafiącym zapobiec zamieszkom w dniu zaprzysiężenia prezydenta Gabriela Narutowicza Antonim Kamieńskim obowiązki ministra spraw wewnętrznych przejął Ludwik Darowski
- 1939 – zmarł amerykański aktor filmowy Douglas Fairbanks (na fotografii), gwiazda kina niemego, gdzie grywał w filmach przygodowych oraz z gatunku płaszcza i szpady (Znak Zorro jako Zorro, Trzej muszkieterowie jako d’Artagnan, Robin Hood jako Robin Hood), pierwszy przewodniczący Amerykańskiej Akademii Filmowej
14 grudnia 2017
14 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Bertold, Jan i Noemi
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1287 – w Niderlandach miała miejsce katastrofalna powódź: fale Morza Północnego przerwały przesmyk, a na zalanych terenach powstało Zuiderzee
- 1542 – zmarł Jakub V; władczynią Szkocji została jego córka Maria Stuart – tygodniowe niemowlę
- 1792 – pierwsza próba lotu „montgolfiery”
- 1922 – powierzoną mu przez Sejm Ustawodawczy na mocy Małej Konstytucji władzę Naczelnik Państwa Józef Piłsudski przekazał wybranemu zgodnie z Konstytucją marcową prezydentowi Gabrielowi Narutowiczowi; tegoż dnia na łamach dziennika „Rzeczpospolita” endecki publicysta Stanisław Stroński opublikował atakujący nowo wybranego prezydenta artykuł pt. Zawada
- 1942 – wzięty przez Niemców do niewoli oficer polskiego kontrwywiadu Antoni Kasztelan (na fotografii) został stracony wbrew konwencjom genewskim
16 grudnia 2017
16 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Albina, Dyter i Zdzisław
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 882 – Maryn I został wybrany na papieża
- 1637 – wojska polskie rozbiły siły kozackie w bitwie pod Kumejkami
- 1907 – na rozkaz prezydenta Theodore’a Roosevelta 16 amerykańskich pancerników (na zdjęciu USS Connecticut (BB-18) prowadzi Wielką Białą Flotę) wyruszyło w rejs dookoła świata
- 1912 – I wojna bałkańska: flota grecka pokonała flotę turecką w bitwie koło przylądka Elli
- 1947 – Amerykanie John Bardeen i Walter Houser Brattain z Bell Labs skonstruowali pierwszy działający typ tranzystora (na zdjęciu replika)
- 1997 – około 700 japońskich dzieci trafiło do szpitali z objawami epilepsji po obejrzeniu odcinka anime z Pokémonami
18 grudnia 2017
18 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Nemezja, Winibald i Zofia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1737 – zmarł włoski lutnik Stradivarius (na ilustracji); pochodzące z jego warsztatu skrzypce należą do największych dzieł lutniczych
- 1892 – premiera baletu Piotra Czajkowskiego Dziadek do orzechów, którego libretto oparto na francuskiej adaptacji baśni E.T.A. Hoffmanna o tym samym tytule dokonanej przez Alexandre Dumasa
- 1912 – miało miejsce jedno ze znaczniejszych oszustw archeologicznych, zdemaskowane dopiero po 40 latach – przedstawienie odnalezionych rzekomo w Sussex szczątków tzw. człowieka z Piltdown, jakoby pół-małpy, pół-człowieka
- 1932 – zmarł niemiecki socjaldemokrata-rewizjonista Eduard Bernstein
- 1937 – urodził się Janusz Onyszkiewicz (na fotografii), matematyk (wykładowca na MIM UW, współautor wielokrotnie wznawianego zbioru zadań), alpinista i speleolog, działacz NSZZ „Solidarność”, w III RP dwukrotnie minister obrony narodowej
- 1952 – urodziła się Krystyna Janda, polska aktorka filmowa i teatralna, reżyserka, prozaiczka i felietonistka, odtwórczyni głównej roli kobiecej w filmie Człowiek z marmuru w reżyserii Andrzeja Wajdy
- 2002 – zmarł reżyser i scenarzysta Jan Łomnicki, autor telewizyjnego serialu Dom
20 grudnia 2017
20 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Dagmara, Dagna i Dominik
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1537 – urodził się Jan III Waza (na portrecie), król Szwecji, ojciec króla Polski Zygmunta III spłodzonego i urodzonego w więzieniu na zamku Gripsholm
- 1812 – ukazało się pierwsze wydanie Baśni braci Grimm
- 1917 – Rada Komisarzy Ludowych powołała Wszechrosyjską Komisję Nadzwyczajną do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem (Czeka), na której czele stanął Feliks Dzierżyński
- 1922 – Zgromadzenie Narodowe 298 głosami wybrało kandydata lewicy, mniejszości narodowych i ludowców Stanisława Wojciechowskiego na urząd Prezydenta RP (kontrkandydat, zgłoszony przez prawicę prezes PAU Kazimierz Morawski, otrzymał 221 głosów)
- 1942 – urodził się Jean-Claude Trichet, prezes Europejskiego Banku Centralnego w latach 2003-2011
- 1982 – zmarł Artur Rubinstein (na zdjęciu), światowej sławy polski pianista żydowskiego pochodzenia
22 grudnia 2017
22 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Judyta, Ksawera i Zenon
Wybrane rocznice:
- 1639 – urodził się francuski dramatopisarz Jean Baptiste Racine (na portrecie)
- 1793 – za udane oblężenie Tulonu dowodzący artylerią Napoleon Bonaparte został przez władze Republiki awansowany na generała brygady
- 1861 – urodził się polski poeta, tłumacz, krytyk literacki i artystyczny okresu Młodej Polski Zenon Przesmycki „Miriam”, przedstawiciel parnasizmu, popularyzator twórczości Norwida, tłumacz poezji, m.in. Rimbauda, Poego, Mallarmégo
- 1887 – urodził się indyjski matematyk, genialny samouk Srinivasa Ramanujan
- 1938 – złowiono pierwszą znaną nauce latimerię, rybę trzonopłetwą, z których ostatnia rodzina była uważana za wymarłą od 60 milionów lat
- 1965 – premiera filmu Doktor Żywago w reżyserii Davida Leana z Omarem Sharifem w roli tytułowej, na podstawie powieści Borisa Pasternaka
- 1990 – Lech Wałęsa (na fotografii) został zaprzysiężony na prezydenta RP; tego samego dnia na Zamku Królewskim w Warszawie insygnia władzy prezydenckiej przekazał mu przybyły z Londynu prezydent na wychodźstwie Ryszard Kaczorowski
24 grudnia 2017
24 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Adam, Ewa i Ewelina;
w Kościele zachodnim Wigilia Bożego Narodzenia
Wybrane rocznice:
Wybrane rocznice:
.jpg)
- 1524 – zmarł portugalski żeglarz i odkrywca Vasco da Gama (na ilustracji), który jako pierwszy dotarł drogą morską z Europy do Indii
- 1796 – urodził się Tytus Działyński, polski arystokrata, działacz polityczny, mecenas sztuki, założyciel Biblioteki Kórnickiej i arboretum w Kórniku
- 1800 – w Paryżu doszło do nieudanego zamachu bombowego na Napoleona Bonapartego
- 1850 – zmarł francuski ekonomista Frédéric Bastiat (na portrecie), przedstawiciel francuskiej ekonomii klasycznej, autor pamfletów (najbardziej chyba znany to Petycja producentów świec), w których polemizował z protekcjonistami i socjalistami
- 1961 – urodził się İlham Əliyev, azerski polityk, urzędujący prezydent Azerbejdżanu
- 1966 – radziecka sonda Łuna 13 wylądowała na Księżycu
- 1992 – zmarł Peyo, belgijski autor komiksów
26 grudnia 2017
26 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Dionizy, Szczepan i Wincencja
Wybrane rocznice:
- 795 – Leon III został papieżem
- 1655 – potop szwedzki: w nocy 26 na 27 grudnia zakończyło się nieudane oblężenie Jasnej Góry
- 1877 – urodził się polski językoznawca Tytus Benni
- 1905 – zwodowano japoński krążownik pancerny „Tsukuba” (na ilustracji)
- 1923 – zmarł polski malarz, grafik i pisarz Włodzimierz Tetmajer, jeden z czołowych przedstawicieli Młodej Polski, działacz ludowy i niepodległościowy, pierwowzór Gospodarza z Wesela Stanisława Wyspiańskiego; brat przyrodni poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera
- 1972 – zmarł polityk Partii Demokratycznej Harry S. Truman (na fotografii), prezydent USA w latach 1945–1953
- 1977 – zmarł amerykański reżyser filmowy Howard Hawks
28 grudnia 2017
28 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Antoni, Cezary i Teofila
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1612 – Galileusz jako pierwszy dostrzegł Neptuna, wziął go jednak za gwiazdę; oficjalne odkrycie planety nastąpiło 234 lata później
- 1832 – Joachim Lelewel i Józef Zaliwski założyli w Paryżu konspiracyjną organizację niepodległościową „Zemsta Ludu”, która doprowadziła do nieudanej próby powstańczej
- 1897 – premiera napisanej aleksandrynem sztuki Cyrano de Bergerac Rostanda
- 1907 – urodził się Erich Mielke (na fotografii), minister bezpieczeństwa NRD, szef Stasi
- 1937 – zmarł francuski kompozytor Maurice Ravel
- 1947 – zmarł, wygnany z Republiki Włoskiej, były król Wiktor Emanuel III (na fotografii)
30 grudnia 2017
30 grudnia: imieniny obchodzą m.in.: Anizja, Eugeniusz i Sewer
Wybrane rocznice:
- 1812 – „zdrada, która uratowała honor Prus” – w młynie pod Taurogami pruski generał Johann Ludwig Yorck von Wartenburg, dotychczas sojusznik Napoleona, podpisał konwencję o neutralności z rosyjskim generałem Iwanem Dybiczem; tym samym będący dotąd w koalicji antymoskiewskiej dowodzony przez Yorcka korpus przeszedł na stronę Rosjan, stawiając wycofujące się oddziały Wielkiej Armii, w tym Polaków, w ciężkim położeniu; z drugiej strony złożenie podpisu pod konwencją tauroską (na ilustracji) traktowane jest jako symboliczny początek wojny wyzwoleńczej państwa pruskiego spod panowania Bonapartego
- 1905 – w Theater an der Wien w Wiedniu odbyła się prapremiera operetki Wesoła wdówka z muzyką Franza Lehára
- 1922 – Sąd Okręgowy w Warszawie skazał mordercę prezydenta Narutowicza na karę śmierci; tegoż dnia oficjalne utworzenie ZSRR
- 1944 – zmarł francuski pisarz, muzykolog i biograf oraz działacz polityczny Romain Rolland, autor biografii m.in. Beethovena, Händla, Tołstoja czy Gandhiego oraz monumentalnej powieści rzeki Jan Krzysztof, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1947 – zmarł Han van Meegeren, kongenialny niderlandzki fałszerz dzieł sztuki; tegoż dnia rumuński król Michał I (na fotografii) został zmuszony przez komunistów do abdykacji
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_2012-09-30_008.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
