Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/listopad
- Адыгэбзэ
- Afrikaans
- Anarâškielâ
- Ænglisc
- العربية
- Авар
- Azərbaycanca
- تۆرکجه
- বাংলা
- 閩南語 / Bân-lâm-gú
- Беларуская (тарашкевіца)
- भोजपुरी
- Български
- Bosanski
- Català
- Čeština
- Cymraeg
- Dansk
- Davvisámegiella
- Deutsch
- Ελληνικά
- English
- Эрзянь
- Español
- Euskara
- فارسی
- Føroyskt
- Français
- Gaeilge
- Gaelg
- Galego
- 贛語
- 한국어
- Hrvatski
- Bahasa Indonesia
- עברית
- Къарачай-малкъар
- Қазақша
- Коми
- Кырык мары
- Latviešu
- Lëtzebuergesch
- Лезги
- Lietuvių
- Livvinkarjala
- Magyar
- Македонски
- मराठी
- مازِرونی
- Bahasa Melayu
- 閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄
- Мокшень
- Nederlands
- 日本語
- Norsk bokmål
- Олык марий
- Oʻzbekcha / ўзбекча
- ਪੰਜਾਬੀ
- Papiamentu
- Перем коми
- Qırımtatarca
- Русский
- සිංහල
- سنڌي
- Slovenščina
- Српски / srpski
- Svenska
- தமிழ்
- ไทย
- Türkçe
- Тыва дыл
- Удмурт
- Українська
- Vepsän kel’
- Tiếng Việt
- Walon
- 粵語
- 中文
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rocznice
1 listopada 2025
1 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Nikola, Rajner i Robert; w Kościele zachodnim uroczystość Wszystkich Świętych
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.PNG)
- 1335 – władcy Czech, Polski i Węgier – Jan Luksemburski, Kazimierz III oraz Karol Robert – spotkali się na zjeździe w Wyszehradzie
- 1585 – urodził się polski matematyk, astronom, medyk, duchowny katolicki Jan Brożek, profesor i rektor Akademii w Krakowie
- 1705 – król August II Mocny ustanowił Order Orła Białego, który od 1921 jest najwyższym polskim odznaczeniem państwowym (na ilustracji)
- 1755 – potężne trzęsienie ziemi zniszczyło Lizbonę (ilustracja)
- 1855 – urodził się polski lekarz ftyzjatra, działacz socjalistyczny, społecznik Kazimierz Dłuski (na fotografii), współzałożyciel i pierwszy prezes Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, mąż Bronisławy Dłuskiej ze Skłodowskich, szwagier Marii Skłodowskiej
- 1935 – urodził się lewicowy intelektualista amerykański pochodzenia palestyńskiego Edward Said, teoretyk literatury i krytyk kultury, autor Orientalizmu – monografii o tym, jak w jaki sposób świat zachodni postrzega Orient
- 1975 – urodził się polski skoczek narciarski i trener narciarstwa Łukasz Kruczek, od 2008 trener reprezentacji Polski w skokach narciarskich
3 listopada 2025
3 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Hubert, Marcin i Sylwia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1500 – urodził się włoski złotnik, rzeźbiarz, medalier i pisarz Benvenuto Cellini, przedstawiciel manieryzmu (na ilustracji najsłynniejsza rzeźba jego autorstwa – Perseusz z głową Meduzy)
- 1845 – urodził się polski historyk, archeolog i etnograf Zygmunt Gloger, dzieło jego życia to Encyklopedia staropolska ilustrowana, która nadal stanowi cenne źródło do dziejów kultury staropolskiej
- 1920 – urodził się polski instruktor harcerski Maciej Aleksy Dawidowski ps. „Alek”, żołnierz Szarych Szeregów, opisany w Kamieniach na szaniec Aleksandra Kamińskiego
- 1970 – Salvador Allende został prezydentem Chile
- 2010 – zmarli: rosyjski polityk Wiktor Czernomyrdin (na fotografii), premier Rosji w latach 1992–1998, oraz amerykański kompozytor pochodzenia niemieckiego Jerry Bock, autor wielu musicali (Skrzypek na dachu)
5 listopada 2025
5 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Dalemir, Filotea i Sławomir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1605 – w Londynie udaremniono katolicki spisek mający na celu zamordowanie króla Jakuba I, lordów oraz członków Izby Gmin
- 1810 – urodził się polski polityk, prawnik i działacz społeczny Franciszek Jan Smolka, twórca Kopca Unii Lubelskiej we Lwowie
- 1955 – zmarł francuski malarz i grafik Maurice Utrillo, tematykę jego malarstwa stanowił pejzaż miejski, we wczesnym okresie twórczości malowany w plenerze, a od 1909 odtwarzany na podstawie pocztówek
- 1960 – urodziła się brytyjska aktorka filmowa Tilda Swinton (na fotografii), sławę przyniosły jej kreacje w filmach reżyserowanych przez Dereka Jarmana
- 1985 – w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu Zbigniew Religa (na fotografii) dokonał pierwszej w Polsce, udanej transplantacji serca (wydarzenie to jest tematem filmu fabularnego Bogowie z 2014 w reżyserii Łukasza Palkowskiego)
- 2005 – zmarł powieściopisarz i eseista John Fowles, autor powieści Kochanica Francuza, Daniel Martin, zbioru opowiadań Hebanowa wieża
- 2010 – zmarła amerykańska śpiewaczka operowa Shirley Verrett
7 listopada 2025
7 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Ernest, Antoni i Karina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1455 – po 24 latach od spalenia na stosie, w katedrze Notre-Dame w Paryżu rozpoczął się proces rehabilitacyjny Joanny d’Arc
- 1810 – urodził się węgierski kompozytor, dyrygent i pianista Ferenc Erkel (na portrecie), ojciec węgierskiej opery narodowej i hymnu narodowego (do odsłuchania), pierwszy dyrektor Węgierskiej Opery Państwowej
- 1925 – urodził się amerykański pisarz i malarz William Wharton, którego twórczość zdobyła niespotykaną popularność w Polsce
- 1940 – wskutek sztormu zawalił się most w Tacoma (na filmie)
- 1945 – urodził się polski operator filmowy, scenarzysta i reżyser Witold Adamek (Poniedziałek, S@motność w sieci)
- 1965 – urodził się polski historyk myśli politycznej i publicysta Tomasz Merta, generalny konserwator zabytków
- 1990 – zmarł angielski pisarz Lawrence Durrell
9 listopada 2025
9 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Lilla, Ludwik i Orestes; dzień niepodległości Kambodży
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1845 – urodził się polski poeta, dramaturg, działający w Poznańskiem polityk Józef Kościelski, bratanek i spadkobierca Władysława Kościelskiego znanego jako Sefer Paşa, mecenas sztuki i filantrop
- 1845 – urodził się hiszpański malarz i konserwator sztuki Salvador Martínez Cubells, przedstawiciel kostumbryzmu; zasłużony za sprawą przeniesienia na płótna serii 14 ściennych malowideł (tzw. czarnych obrazów) wykonanych przez Francisco Goyę
- 1880 – urodził się brytyjski architekt i designer Giles Gilbert Scott, projektant m.in. anglikańskiej katedry w Liverpoolu, elektrowni Battersea w Londynie oraz klasycznej czerwonej budki telefonicznej (na zdjęciu)
- 1915 – urodziła się polska aktorka dramatyczna i estradowa Hanka Bielicka. Ogromną popularność przyniosła jej rola Dziuni Pietrusińskiej w Podwieczorku przy mikrofonie
- 1920 – zawarta w Paryżu konwencja polsko-gdańska wykonująca postanowienia traktatu wersalskiego uregulowała stosunki pomiędzy Rzecząpospolitą a Wolnym Miastem Gdańskiem
- 1970 – zmarł francuski mąż stanu, dowódca wojskowy Charles de Gaulle (na fotografii), generał, przywódca Wolnej Francji, prezydent Republiki Francuskiej w latach 1959–1969
- 1980 – Telewizja Polska wyemitowała pierwszy odcinek serialu Dom w reżyserii Jana Łomnickiego
11 listopada 2025
11 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Marcin, Maryna i Teodor; Święto Niepodległości Polski i Angoli; Dzień Weteranów w Stanach Zjednoczonych
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
_-_9645352684.jpg)
- 1215 – pierwsze posiedzenie IV soboru laterańskiego, zwołanego przez papieża Innocentego III, podczas którego podejmowano kwestie m.in. Eucharystii, małżeństwa i sakramentu pokuty; to wówczas sformułowano naukę o transsubstancjacji
- 1855 – zmarł duński filozof Søren Kierkegaard (na drzeworycie H.P. Hansena), prekursor egzystencjalizmu
- 1885 – urodził się amerykański generał George Patton (na fotografii), jeden z dowódców alianckich w czasie II wojny światowej
- 1935 – urodziła się szwedzka aktorka filmowa i teatralna Bibi Andersson, odtwórczyni ról w filmach Ingmara Bergmana Tam, gdzie rosną poziomki, Persona, Sceny z życia małżeńskiego
- 1945 – urodził się nikaraguański rewolucjonista i polityk Daniel Ortega, bojownik Sandinistowskiego Frontu Wyzwolenia Narodowego, przywódca rewolucji 1979, dwukrotny prezydent Nikaragui
- 2005 – zmarł amerykański ekonomista pochodzenia austriackiego Peter Drucker, teoretyk procesów organizacji i zarządzania, konsultant ds. zarządzania w wielkich korporacjach, wykładowca akademicki, autor podręczników
13 listopada 2025
13 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Augustyna, Liwia i Mateusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 565 – zmarł Justynian I Wielki, cesarz bizantyński, święty Kościoła prawosławnego
- 1850 – urodził się szkocki powieściopisarz, poeta i reportażysta podróżnik Robert Louis Stevenson, autor powieści fantastyczno-przygodowych (Wyspa skarbów i Porwany za młodu) oraz sensacyjnych opowiadań i nowel (Doktor Jekyll i pan Hyde), główny reprezentant neoromantyzmu w literaturze brytyjskiej
- 1945 – w Polsce, na mocy dekretu Krajowej Rady Narodowej, utworzono przedsiębiorstwo państwowe Film Polski mające wyłączność na produkowanie, rozpowszechnianie i wyświetlanie wszelkich filmów
- 1955 – urodziła się amerykańska aktorka i piosenkarka Whoopi Goldberg (na zdjęciu), odtwórczyni roli tytułowej w komedii kryminalnej Zakonnica w przebraniu, pamiętana z roli w Uwierz w ducha, za którą została nagrodzona Oscarem i Złotym Globem
- 1985 – lahar spowodowany erupcją wulkanu Nevado del Ruiz w Kolumbii (na fotografii) doszczętnie zniszczył miasto Armero, zginęło ponad 20 tys. mieszkańców
- 1990 – urodził się polski tenisista Jerzy Janowicz
- 2015 – w Paryżu i Saint-Denis doszło do serii ataków terrorystycznych. W krótkim czasie doszło do trzech eksplozji i sześciu strzelanin. Zginęło 137 osób
15 listopada 2025
15 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Artur, Idalia i Leopold
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1315 – wygrana bitwa pod Morgarten umocniła niezależność szwajcarskich kantonów
- 1630 – zmarł niemiecki astronom, astrolog i matematyk Johannes Kepler, sformułował trzy prawa opisujące ruchy planet, zwane prawami Keplera
- 1820 – w Warszawie została otwarta Szkoła Aplikacyjna – wyższa uczelnia wojskowa kształcąca kandydatów na oficerów Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego; komendantem był Józef Sowiński, a mieściła się w gmachu Collegium Nobilium przy ulicy Miodowej
- 1895 – urodzili się: polski poeta, dramatopisarz, felietonista i satyryk Antoni Słonimski (na fotografii), współtwórca grupy poetyckiej Skamander, oraz wielka księżna Olga Nikołajewna Romanowa, najstarsza córka cesarza Mikołaja i cesarzowej Aleksandry Fiodorowny
- 1920 – zostało utworzone Wolne Miasto Gdańsk, autonomiczne terytorium powstałe na mocy ustaleń traktatu wersalskiego z 1919
- 1955 – w Leningradzie (dzisiejszym Petersburgu) uruchomiono pierwszą linię metra, na odcinku od stacji Awtowo (na zdjęciu) do stacji Płoszczad´ Wosstanija
17 listopada 2025
17 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Elżbieta, Wiktoria i Zacheusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1755 – urodził się król Francji Ludwik XVIII (na portrecie)
- 1790 – urodził się niemiecki matematyk i astronom August Ferdinand Möbius, jeden z twórców nowoczesnej geometrii algebraicznej, znany jako odkrywca wstęgi Möbiusa – obiektu topologicznego o ciekawych matematycznych własnościach
- 1800 – Kongres USA po raz pierwszy odbył sesję na Kapitolu w Waszyngtonie (na rysunku)
- 1895 – urodził się rosyjski literaturoznawca Michaił Bachtin
- 1905 – urodził się polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz Adam Ważyk
- 1970 – na Księżycu wylądowała radziecka sonda kosmiczna Łuna 17 wraz ze zdalnie sterowanym z Ziemi samobieżnym pojazdem Łunochod 1 (na ilustracji makieta Łunochoda)
- 1975 – urodziła się polska himalaistka Kinga Baranowska
19 listopada 2025
19 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Barbara, Salomea i Seweryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1770 – urodzili się: rosyjski żeglarz pochodzenia niemieckiego Iwan Kruzensztern (Adam Johann von Krusenstern), admirał, w latach 1803–1806 stał na czele pierwszej rosyjskiej wyprawy dookoła świata, oraz duński rzeźbiarz pochodzenia islandzkiego Bertel Thorvaldsen, autor rzeźb religijnych, portretowych, dekoracyjnych, grobowców i pomników, m.in. pomnika Mikołaja Kopernika i pomnika księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie
- 1805 – urodził się francuski dyplomata i przedsiębiorca Ferdinand de Lesseps, główny inicjator dwóch najbardziej ambitnych projektów tamtych czasów: budowy Kanału Sueskiego i Kanału Panamskiego
- 1885 – urodził się polski dowódca wojskowy i polityk Kazimierz Sosnkowski (na fotografii), założyciel Związku Walki Czynnej, generał Wojska Polskiego; uczestnik I wojny światowej w Legionach Polskich, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej; minister spraw wojskowych w latach 1920–1923 i 1923–1924, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych po śmierci gen. Sikorskiego
- 1925 – urodził się polski socjolog i filozof Zygmunt Bauman (na fotografii)
- 1990 – w Paryżu został zawarty traktat o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie
- 1995 – w II turze wyborów prezydenckich Aleksander Kwaśniewski pokonał ubiegającego się o reelekcję Lecha Wałęsę
21 listopada 2025
21 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Gelazja, Heliodor i Janusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1555 – zmarł niemiecki humanista i uczony Georgius Agricola (na rycinie), lekarz, geolog, metalurg i mineralog; autor ksiąg (najważniejsza to De Re Metallica), w których zawarł całość ówczesnej wiedzy górniczej i metalurgicznej
- 1620 – (11 listopada s.s.) – Mayflower przybił do wybrzeży Massachusetts; początek angielskiej kolonizacji w Nowej Anglii
- 1815 – zmarł polski kartograf Karol de Perthées, geograf nadworny króla Stanisława Augusta, autor wielu map Rzeczypospolitej, w tym szczegółowych map województw
- 1900 – urodził się historyk, pedagog i działacz społeczny Emanuel Ringelblum, twórca podziemnego archiwum getta warszawskiego
- 1945 – urodziła się amerykańska aktorka, reżyserka i producentka filmowa Goldie Hawn
- 1965 – urodziła się islandzka piosenkarka i kompozytorka Björk, zagrała również główną rolę w filmie Larsa von Triera Tańcząc w ciemnościach
- 2000 – zmarł czeski lekkoatleta Emil Zátopek, biegacz długodystansowy, czterokrotny złoty medalista olimpijski (na fotografii)
23 listopada 2025
23 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Fotyna, Klemens i Lukrecja
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1880 – do Białego Domu przywieziono biurko (stojące do dzisiaj w Gabinecie Owalnym – na fotografii), będące darem brytyjskiej królowej Wiktorii dla ówczesnego prezydenta USA Rutherforda Hayesa
- 1890 – zmarł Wilhelm III, król Holandii i wielki książę Luksemburga; wobec braku męskiego potomka Wilhelma III wygasła unia personalna łącząca od 1815 Luksemburg z Holandią (w Luksemburgu – inaczej niż w Holandii – kobiety pozbawione były wówczas prawa do sukcesji); tegoż dnia księżniczka Wilhelmina (na portrecie) została królową Holandii
- 1940 – Królestwo Rumunii przystąpiło do paktu trzech
- 1990 – zmarł brytyjski pisarz, scenarzysta filmowy i publicysta Roald Dahl (Charlie i fabryka czekolady)
- 2000 – odkryto 6 z 69 księżyców Jowisza: Erinome, Harpalyke, Isonoe, Jokasta, Kalyke i Praxidike
25 listopada 2025
25 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Erazm, Godzimir i Katarzyna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1735 – urodził się polski pedagog, pisarz działacz oświatowy, jezuita Grzegorz Piramowicz, sekretarz Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, uczestnik prac Komisji Edukacji Narodowej
- 1795 – ostatni król Polski Stanisław August Poniatowski (na rysunku) abdykował na rzecz Rosji
- 1810 – urodził się rosyjski lekarz Nikołaj Pirogow, pionier współczesnej chirurgii
- 1835 – urodził się amerykański przemysłowiec i filantrop szkockiego pochodzenia Andrew Carnegie (na fotografii), fundator m.in. sieci bibliotek Carnegie libraries, muzeum sztuk pięknych Carnegie Museum of Art czy sali koncertowej Carnegie Hall
- 1915 – urodził się chilijski generał i dyktator Augusto Pinochet, przywódca wojskowej junty rządzącej w Chile po zamachu stanu w 1973
- 1970 – popełniając seppuku zmarł japoński prozaik, poeta, dramaturg i eseista Yukio Mishima, czołowy przedstawiciel literatury japońskiej XX wieku
- 1990 – przeprowadzono pierwsze w Polsce powszechne wybory prezydenckie; pierwsza tura wyborów nie przyniosła rozstrzygnięcia, największe poparcie uzyskali w niej: Lech Wałęsa oraz nieznany przedsiębiorca z Kanady Stanisław Tymiński, którego szans pierwotnie nikt nie traktował poważnie
27 listopada 2025
27 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Gustawa, Walerian i Wirgiliusz
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1095 – papież Urban II na synodzie w Clermont wezwał do udziału w I wyprawie krzyżowej
- 1815 – cesarz Aleksander nadał Królestwu Polskiemu konstytucję
- 1875 – urodził się polski prozaik, dramaturg, publicysta i poeta Władysław Orkan (na fotografii)
- 1895 – szwedzki przemysłowiec i wynalazca Alfred Nobel (na fotografii) spisał testament, w którym ustanowił nagrodę nazwaną później jego imieniem
- 1915 – urodził się polski lotnik Stanisław Skalski, as myśliwski okresu II wojny światowej
- 1955 – zmarł polski kartograf Tadeusz Zwoliński, autor przewodników tatrzańskich, speleolog, fotograf
- 1985 – zmarł francuski historyk Fernand Braudel
29 listopada 2025
29 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Błażej, Klementyna i Saturnin
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1830 – słuchacze Szkoły Podchorążych Piechoty w Warszawie pod wodzą podporucznika Piotra Wysockiego wraz z cywilnymi spiskowcami szturmem na Belweder, rezydencję wielkiego księcia Konstantego, rozpoczęli antyrosyjską insurekcję, która do historii przeszła pod nazwą powstanie listopadowe (na obrazie pędzla Marcina Zaleskiego)
- 1905 – urodził się francuski biskup katolicki Marcel Lefebvre, tradycjonalista, krytyk postanowień II soboru watykańskiego, założyciel Bractwa Kapłańskiego Świętego Piusa X, ekskomunikowany w 1988
- 1915 – urodził się amerykański inżynier Eugene Polley, wynalazca pierwszego telewizyjnego pilota zdalnego sterowania
- 1945 – premiera filmu dokumentalnego Nazi Concentration Camps 8. dnia procesu w Norymberdze
- 1975 – w katastrofie lotniczej zmarł brytyjski kierowca wyścigowy Graham Hill (na zdjęciu), dwukrotny mistrz świata Formuły 1
- 2005 – zmarł polski pisarz, historyk, działacz emigracyjny Józef Garliński, oficer Komendy Głównej AK, więzień niemieckiego obozu Auschwitz, po wojnie na emigracji, profesor historii Polski na Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie, długoletni prezes Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, członek Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej
2 listopada 2025
2 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Bohdan, Marcjan i Tobiasz; Zaduszki
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1755 – urodziła się Maria Antonina, arcyksiężniczka austriacka, królowa Francji jako żona Ludwika XVI, po wybuchu rewolucji francuskiej w 1789 roku wraz z królem aresztowana przez władze rewolucyjne, oskarżona o spisek przeciwko Francji i zgilotynowana
- 1815 – urodził się angielski matematyk, filozof i logik George Boole, który wprowadził do matematyki pojęcie algebry Boole’a
- 1925 – w Grobie Nieznanego Żołnierza na placu Saskim w Warszawie złożono wydobyte z Cmentarza Orląt we Lwowie prochy niezidentyfikowanego żołnierza
- 1950 – zmarł irlandzki dramatopisarz, pisarz i publicysta George Bernard Shaw (na zdjęciu), działacz polityczny, współtwórca The Fabian Society, przedstawiciel dramatu realistycznego, autor m.in. dramatu Pigmalion, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1975 – zmarł (został zamordowany) włoski pisarz, dramaturg, malarz, poeta, scenarzysta i reżyser filmowy Pier Paolo Pasolini
- 1985 – zmarł ukraiński etnograf i geograf Wołodymyr Kubijowycz (Włodzimierz Kubijowicz) (na fotografii), docent na Uniwersytecie Jagiellońskim, wykładowca Wolnego Uniwersytetu Ukraińskiego, po wybuchu II wojny światowej na czele Ukraińskiego Komitetu Centralnego reprezentującego interesy ukraińskie w stosunkach z niemiecką administracją Generalnego Gubernatorstwa, po wojnie na emigracji, redaktor naczelny i wydawca monumentalnej Encyklopedii Ukrainoznawstwa
4 listopada 2025
4 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Karol Boromeusz, Modesta i Olgierd; Rosjanie obchodzą Dzień Jedności Narodowej
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1575 – urodził się włoski malarz okresu wczesnego baroku Guido Reni, autor obrazów i fresków o tematyce religijnej, mitologicznej i historycznej, a także portretów (na ilustracji jedno z jego dzieł: „Święty Józef z Dzieciątkiem Jezus”)
- 1915 – urodził się czechosłowacki lotnik Imrich Gablech, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 po stronie Polski
- 1925 – urodziła się polska aktorka teatralna i filmowa Aleksandra Śląska, grała m.in. główną rolę w filmie fabularnym Pasażerka czy tytułową rolę Bony Sforzy w serialu Królowa Bona
- 1950 – została podpisana Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności
- 1995 – premier Izraela Icchak Rabin, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (na zdjęciu), został zamordowany przez żydowskiego fanatyka
- 2000 – emisja pierwszego odcinka serialu M jak miłość
- 2015 – zmarł Piotr Domaradzki, znany jako Belissarius
6 listopada 2025
6 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Daniela, Leonard i Wincenta
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 15 – urodziła się Agrypina (określana mianem Młodszej), prawnuczka Augusta, córka Germanika, siostra Kaliguli, bratanica, a później także żona Klaudiusza, zgładzona przez swego syna Nerona
- 1755 – pierwsza znana data (chrztu) z życia Stanisława Staszica – polskiego uczonego, filozofa, działacza gospodarczego, pisarza i publicysty, czołowego twórcy polskiego oświecenia
- 1835 – urodził się włoski psychiatra, antropolog i kryminolog Cesare Lombroso (na fotografii), założyciel włoskiej „szkoły pozytywistycznej” kryminologii, propagator antropometrii
- 1935 – zmarł amerykański geolog i paleontolog Henry Fairfield Osborn, odkrywca tyranozaura i welociraptora; tegoż dnia dokonano oblotu brytyjskiego samolotu myśliwskiego Hawker Hurricane
- 1985 – generał Wojciech Jaruzelski (na fotografii) objął stanowisko przewodniczącego Rady Państwa, rezygnując z funkcji premiera; nowym szefem Rady Ministrów został ekonomista Zbigniew Messner
- 2005 – zmarł polski biblista Augustyn Jankowski, benedyktyn, wieloletni opat klasztoru w Tyńcu, redaktor naukowy Biblii Tysiąclecia – najbardziej popularnego oraz używanego w liturgii przekładu Pisma Świętego
8 listopada 2025
8 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Symforianna, Bogdan i Gotfryd
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1620 – klęska czeskich protestantów w bitwie pod Białą Górą w wojnie z Ligą Katolicką, której skutkiem było wymordowanie czeskiej szlachty
- 1890 – zmarł naturalizowany we Francji kompozytor i organista pochodzenia belgijskiego César Franck
- 1895 – niemiecki uczony Wilhelm Röntgen (na fotografii) podczas eksperymentów z promieniami katodowymi w rurze próżniowej odkrył nowy rodzaj promieniowania
- 1900 – urodziła się amerykańska pisarka Margaret Mitchell, autorka m.in. słynnej powieści z czasów wojny secesyjnej Przeminęło z wiatrem
- 1905 – zmarł rosyjski malarz Wiktor Borisow-Musatow, jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu w Rosji (na ilustracji „Widma”)
- 1920 – zmarł żydowski pisarz i folklorysta Szymon An-ski, autor sztuki teatralnej Na pograniczu dwóch światów (wystawianej i sfilmowanej pod tytułem Dybuk), oraz Di Szwue – hymnu lewicowej partii Bund
- 1935 – urodził się francuski aktor Alain Delon (Zaćmienie, Lampart)
10 listopada 2025
10 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Florencja, Leon i Ludomir
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1865 – urodził się polski prozaik, publicysta, popularyzator nauki Władysław Umiński, autor niegdyś bardzo poczytnych powieści dla dzieci i młodzieży o tematyce podróżniczej i fantastycznonaukowej, jest także twórcą słowa „samolot”, które zastąpiło używane wcześniej zapożyczenie „aeroplan”
- 1905 – Mikołaj II wprowadził stan wojenny w Królestwie Polskim
- 1925 – urodził się brytyjski aktor Richard Burton, jeden z największych gwiazdorów światowego kina powojennego, któremu światową sławę przyniosła rola Marka Antoniusza w megaprodukcji Kleopatra z Elizabeth Taylor w roli tytułowej (na ilustracji fotos z tego filmu)
- 1945 – urodził się Lew Rywin, producent filmowy między innymi takich filmów jak Tato, Pan Tadeusz, Wiedźmin; centralna postać słynnej afery polityczno-medialnej, nazwanej od jego nazwiska „aferą Rywina”
- 1955 – urodził się niemiecki producent, scenarzysta i reżyser filmowy Roland Emmerich (Gwiezdne wrota, Dzień Niepodległości, Pojutrze)
- 2005 – do użytku oddano Wielki Teleskop Południowoafrykański (na fotografii), największy teleskop optyczny na półkuli południowej, który został zbudowany na płaskowyżu Karru w RPA we współpracy międzynarodowej sześciu państw
12 listopada 2025
12 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Jozafat, Renata i Witold
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1035 – zmarł Kanut Wielki, król Anglii, Norwegii i Danii
- 1840 – urodził się francuski rzeźbiarz Auguste Rodin (na fotografii Nadara), autor prac Mieszczanie z Calais, Myśliciel
- 1850 – urodził się rosyjski szachista Michaił Czigorin, jeden z najznakomitszych szachistów przełomu XIX i XX w., pretendent do tytułu mistrza świata, wybitny teoretyk, uznawany za ojca rosyjskiej szkoły szachów
- 1905 – powstała efemeryczna Republika Sławkowska
- 1980 – sonda kosmiczna Voyager 1 znalazła się w odległości niespełna 200 tys. km od Saturna i wykonała pierwsze zdjęcia jego pierścieni
- 1990 – odbyła się koronacja cesarza Akihito
- 2010 – zmarł polski kompozytor muzyki poważnej Henryk Mikołaj Górecki (na fotografii), autor Symfonii pieśni żałosnych, która przyniosła mu niespotykaną w świecie muzyki współczesnej popularność
14 listopada 2025
14 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Ścibor, Filomen i Wawrzyniec; Światowy Dzień Cukrzycy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1475 – w Landshut bawarski następca tronu książę Jerzy Bogaty poślubił królewnę polską i księżniczkę litewską Jadwigę Jagiellonkę; ich wystawne wesele było jednym z najwspanialszych widowisk średniowiecznej Europy, a w nawiązaniu do tego wydarzenia od 1903 roku organizowany jest festiwal Wesele w Landshut
- 1805 – urodziła się niemiecka kompozytorka i pianistka Fanny Mendelssohn (na portrecie), siostra Felixa
- 1840 – urodził się malarz francuski Claude Monet, jeden z głównych przedstawicieli impresjonizmu, autor prac Impresja, wschód słońca, Dworzec Saint-Lazare, cyklu Nenufary (Lilie wodne)
- 1910 – amerykański pilot, pionier lotnictwa morskiego Eugene Ely po raz pierwszy wystartował samolotem z pokładu okrętu (na fotografii)
- 1970 – urodził się polski aktor i reżyser Omar Sangare, wykładowca na Williams College, założyciel i dyrektor artystyczny międzynarodowego festiwalu teatralnego Dialogue ONE
- 1990 – ministrowie spraw zagranicznych Polski i Niemiec podpisali traktat potwierdzający przebieg granicy między obu państwami na Odrze i Nysie
16 listopada 2025
16 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Gertruda i Małgorzata
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1745 – zmarł austriacki architekt Johann Lucas von Hildebrandt, jeden z głównych przedstawicieli baroku w Europie (na ilustracji jedno z jego dzieł: pałac Kinskich w Wiedniu)
- 1885 – stracony przez powieszenie został Louis Riel, przywódca buntu kanadyjskich Metysów
- 1895 – urodził się niemiecki kompozytor, teoretyk muzyki, dyrygent, pedagog Paul Hindemith
- 1945 – utworzono Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) (na ilustracji flaga); tegoż dnia Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej wydał dekret powołujący Komisję Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym do wykrywania i ścigania czynów godzących w interes gospodarczy lub społeczny państwa; do zakresu jej uprawnień należało także kierowanie obywateli do obozów pracy przymusowej w trybie administracyjnym bez postępowania sądowego
- 2005 – zmarł polski aktor teatralny i filmowy Marek Perepeczko, najbardziej znany z roli Janosika z telewizyjnego serialu z 1973
18 listopada 2025
18 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Filipina, Karolina i Roman; dzień niepodległości Łotwy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1655 – potop szwedzki: początek oblężenia twierdzy na Jasnej Górze – które stało się największym mitem polskiej historii, utrwalonym m.in. w Potopie Henryka Sienkiewicza
- 1830 – zmarł niemiecki filozof Adam Weishaupt, założyciel iluminatów
- 1860 – urodził się światowej sławy pianista, a także kompozytor, działacz społeczny, mąż stanu Ignacy Jan Paderewski (na fotografii), premier Rzeczypospolitej w 1919
- 1905 – duński królewicz Karol objął norweski tron jako Haakon VII stając się pierwszym królem Norwegii po rozwiązaniu unii ze Szwecją
- 1935 – odsłonięto Pomnik Wolności w Rydze
- 1940 – urodził się Kabus ibn Sa’id (na fotografii), sułtan Omanu w latach 1970–2020
- 1965 – biskupi polscy z okazji zbliżającego się milenium chrztu Polski wystosowali szereg listów do episkopatów z różnych krajów; spośród nich wyjątkowego znaczenia nabrał list do biskupów niemieckich wzywający do pojednania i wybaczenia między narodem polskim a niemieckim
20 listopada 2025
20 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Oktawia, Rafał i Sędzimir
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1925 – zmarł polski pisarz i działacz społeczny Stefan Żeromski (na portrecie), autor nowel, powieści, dramatów, prozy poetyckiej i publicystyki (Syzyfowe prace, Ludzie bezdomni, Przedwiośnie, Popioły, Wiatr od morza)
- 1925 – urodzili się: amerykański prawnik i polityk Robert F. Kennedy, członek rodziny Kennedych, senator, prokurator generalny, młodszy brat JFK, oraz rosyjska tancerka i choreografka Maja Plisiecka, primabalerina Teatru Bolszoj
- 1945 – przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze rozpoczął się pierwszy z trzynastu proces 22 hitlerowskich zbrodniarzy wojennych. Wydano w nim 12 wyroków śmierci przez powieszenie; ogłoszono te wyroki 30 września i 1 października 1946, a wykonano 16 października (na zdjęciu oskarżeni)
- 1975 – zmarł hiszpański generał i polityk Francisco Franco, długoletni dyktator Państwa Hiszpańskiego
- 1985 – zmarł polski polityk generał Jerzy Ziętek, uczestnik powstań śląskich, generał Wojska Polskiego
22 listopada 2025
22 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Cecylia, Ernestyna i Marek
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1515 – urodziła się Maria, królowa Szkotów
- 1710 – urodził się niemiecki kompozytor Wilhelm Friedemann Bach, członek muzycznej rodziny Bachów, zwany „Bachem drezdeńskim” lub „hallskim”, najstarszy z synów Johanna Sebastiana, uważany przez ojca za najzdolniejsze z jego dzieci, autor kościelnych kantat oraz utworów instrumentalnych (do odsłuchania: dwa polonezy (nr 4 i nr 5) W.F. Bacha)
- 1890 – urodził się francuski mąż stanu Charles de Gaulle, generał, prezydent Republiki Francuskiej w czasie II wojny światowej
- 1955 – urodził się polski dziennikarz Grzegorz Miecugow, twórca i prezenter Faktów w TVN, współtwórca i prowadzący programu Szkło kontaktowe w TVN24
- 1975 – po śmierci generała Francisco Franco Juan Carlos Alfonso Víctor María de Borbón y Borbón-Dos Sicilias (na fotografii) został przez Kortezy Generalne ogłoszony królem Hiszpanii; panował jako Jan Karol I przez 39 lat, do abdykacji w 2014 r.
- 1995 – premiera Toy Story, pierwszego filmu zrealizowanego w całości w technice animacji komputerowej
- 2005 – Angela Merkel (na fotografii) została pierwszą kobietą-kanclerzem Republiki Federalnej Niemiec
24 listopada 2025
24 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Biruta, Flora i Jaśmina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1675 – papież Klemens X beatyfikował męczenników z Gorkum
- 1870 – zmarł francuski poeta romantyczny Comte de Lautréamont, jeden z pierwszych symbolistów
- 1875 – urodził się polski rzeźbiarz i malarz Xawery Dunikowski (na ilustracji zaprojektowany przez niego Pomnik Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego w Warszawie)
- 1935 – urodził się bahrajński polityk, arystokrata i przedsiębiorca Chalifa ibn Salman Al Chalifa, pierwszy premier Bahrajnu, sprawujący ten urząd nieprzerwanie od 1971 do 2020, co dało mu pierwsze miejsce na liście najdłużej urzędujących szefów rządu
- 1940 – Republika Słowacka przystąpiła do paktu trzech
- 1955 – urodził się polski reżyser i scenarzysta filmów animowanych Andrzej Orzechowski (Gwiazda Kopernika)
- 1960 – amerykański koszykarz Wilt Chamberlain ustanowił rekord ligi NBA uzyskując 55 zbiórek w jednym meczu (przeciw Boston Celtics)
26 listopada 2025
26 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Konrad, Lechosław i Sylwester
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1715 – w Tarnogrodzie szlachta zawiązała konfederację generalną przeciw Augustowi II Mocnemu
- 1855 – w Konstantynopolu zmarł polski poeta, dramatopisarz, publicysta i działacz polityczny Adam Mickiewicz (na portrecie), czołowy przedstawiciel polskiego romantyzmu
- 1895 – urodził się polski poeta, krytyk literacki, tłumacz i wydawca Witold Hulewicz
- 1955 – w setną rocznicę śmierci Adama Mickiewicza ponownie odsłonięto w Krakowie pomnik poety. Obecnie pomnik jest ulubionym miejscem spotkań krakowian i turystów
- 1965 – w Hamakir został wystrzelony Astérix, pierwszy francuski sztuczny satelita (na ilustracji replika)
- 1990 – urodził się polski wokalista i autor tekstów Michał Szpak (na fotografii)
- 2010 – zmarł chasydzki rabin Pinchas Menachem Joskowicz, naczelny rabin Polski w latach 1988–1999
28 listopada 2025
28 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Lesław, Stefan i Zdzisław; dzień niepodległości Albanii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1465 – w Zelenej Horze przedstawiciele katolickiej szlachty czeskiej zawiązali pakt przeciwko husyckiemu królowi Czech Jerzemu z Podiebradów
- 1820 – urodził się niemiecki filozof społeczny Friedrich Engels (na fotografii), współzałożyciel i jeden z przywódców I i II Międzynarodówki, jako współpracownik Marksa, współtwórca socjalizmu naukowego i Manifestu komunistycznego
- 1880 – urodził się rosyjski poeta Aleksandr Błok (na portrecie), przedstawiciel symbolizmu
- 1925 – po raz pierwszy została wyemitowana radiowa audycja country Grand Ole Opry. Jest to najstarsza nadawana nieprzerwanie audycja radiowa w USA
- 1945 – zmarł amerykański polityk i tenisista Dwight Davis, trzykrotny zwycięzca mistrzostw USA w grze podwójnej w parze z Holcombem Wardem, sekretarz wojny w gabinecie Calvina Coolidge’a, fundator Pucharu Davisa – najważniejszego drużynowego trofeum w tenisie męskim
- 1970 – zmarł czeski dziennikarz, pisarz i dramaturg Jan Drda (Igraszki z diabłem, Zapomniany diabeł)
- 2010 – odbyła się II tura wyborów prezydenckich na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w której spotkali się ubiegający się o reelekcję prezydent Laurent Gbagbo i były premier Alassane Ouattara; po głosowaniu obaj kontrkandydaci ogłosili swoje zwycięstwo, co doprowadziło do kryzysu politycznego i wznowienia wojny domowej
30 listopada 2025
30 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Konstancjusz i Zbysława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.PNG){kind=link}
_-_9645352684.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1655 – król Jan Kazimierz wydał uniwersał opolski, wzywający Polaków do powstania przeciw Szwedom
- 1700 – wojska szwedzkie pokonały armię rosyjską w bitwie pod Narwą (na ilustracji Narva – obraz Gustafa Cederströma)
- 1835 – urodził się amerykański prozaik i humorysta Mark Twain (na fotografii), zasłynął jako autor klasycznych już powieści (w Polsce niesłusznie uważanych za lekturę przeznaczoną tylko dla dzieci i młodzieży) Królewicz i żebrak, Przygody Tomka Sawyera, Przygody Hucka; mniej znane są: wzruszająco-satyryczne Pamiętniki Adama i Ewy, złośliwy komentarz do Biblii Listy z Ziemi czy jeden z pierwszych utworów wykorzystujących motyw wędrówki w czasie Jankes na dworze Króla Artura
- 1900 – zmarł angielski pisarz i poeta, dramaturg i filolog klasyczny pochodzenia irlandzkiego Oscar Wilde
- 1930 – urodził się polski sportowiec Andrzej Gąsienica Roj, narciarz alpejczyk, wielokrotny mistrz i reprezentant Polski w zjeździe, slalomie, slalomie gigancie i kombinacji alpejskiej; olimpijczyk z Oslo w 1952 i Cortina d’Ampezzo w 1956; ponadto rajdowiec, trener narciarski i ekspert FIS
- 1960 – zmarł polski wojskowy, oficer Wojska Polskiego Antoni Chruściel, ps. „Monter”, komendant Okręgu Warszawa ZWZ-AK, faktyczny dowódca wszystkich oddziałów walczących w powstaniu warszawskim
- 2010 – zmarła polska aktorka teatralna i filmowa Gabriela Kownacka, zagrała w kilkudziesięciu filmach, w tym: Hallo Szpicbródka, Urodziny młodego warszawiaka, Kronika wypadków miłosnych, popularność przyniosła jej także rola Anki Kwiatkowskiej w serialu telewizyjnym Rodzina zastępcza