Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/listopad
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Rocznice
1 listopada 2023
1 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Nikola, Rajner i Robert; w Kościele zachodnim uroczystość Wszystkich Świętych
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1503 – zwołane po śmierci Piusa III (wybranego dzięki wpływom Cezara Borgii, syna zmarłego Aleksandra VI) konklawe wyniosło na tron papieski zagorzałego wroga Borgiów Giulianiego della Rovere (panującego pod imieniem Juliusza II) (na portrecie)
- 1888 – zmarł rosyjski geograf Nikołaj Przewalski – podróżnik, badacz Azji Środkowej i Syberii, odkrywca – nazwanego jego imieniem – dziko żyjącego gatunku konia (Equus przewalskii)
- 1893 – zmarł Jan Matejko, czeskiego pochodzenia polski malarz
- 1903 – zmarł niemiecki historyk i prawnik Theodor Mommsen (na fotografii), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1993 – w życie wszedł Traktat z Maastricht: powstała Unia Europejska
- 2003 – zmarł polski aktor teatralny i telewizyjny Henryk Machalica
3 listopada 2023
3 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Hubert, Marcin i Sylwia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1793 – na gilotynie zginęła francuska feministka i abolicjonistka Olimpia de Gouges (na portrecie pędzla Aleksandra Kucharskiego), autorka Deklaracji Praw Kobiety i obywatelki
- 1838 – ukazało się pierwsze wydanie największego wydawanego w Indiach anglojęzycznego dziennika – „The Times of India”
- 1848 – w Krakowie rozpoczęto wydawanie konserwatywnego dziennika „Czas”
- 1918 – bunt marynarzy floty wojennej zapoczątkował w Niemczech rewolucję listopadową
- 1933 – urodził się brytyjski kompozytor John Barry (na fotografii), autor muzyki do filmów o przygodach Jamesa Bonda
- 1943 – w niemieckim obozie koncentracyjnym na Majdanku w ramach akcji „Erntefest” („Dożynki”) rozstrzelano 18 400 Żydów
5 listopada 2023
5 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Dalemir, Filotea i Sławomir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1913 – urodziła się brytyjska aktorka teatralna i filmowa Vivien Leigh, dwukrotna laureatka Oscara dla najlepszej aktorki (Przeminęło z wiatrem, Tramwaj zwany pożądaniem)
- 1918 – proces odzyskiwania niepodległości przez Polskę: pierwsza odnotowana akcja lotnictwa niepodległej Polski – tego dnia porucznik pilot Stefan Bastyr i porucznik obserwator Janusz de Beaurain z przejętego lwowskiego lotniska Lewandówka wykonali pierwszy bojowy lot samolotu w polskich barwach (rankiem tego dnia w uruchomionej maszynie porucznik Toruń gorączkowo przemalował austriackie oznaki na czerwono-białe paski na końcach skrzydeł); dla upamiętnienia tego wydarzenia do 1931 w tym dniu obchodzono Dzień Lotnictwa Polskiego
- 1943 – w transporcie do Konzentrationslager Dachau zmarł berliński ksiądz Bernard Lichtenberg, więziony m.in. za pomoc Żydom, błogosławiony i męczennik Kościoła katolickiego
- 1948 – urodził się polski bokser Janusz Gortat dwukrotny brązowy medalista olimpijski (1972 i 1976) w wadze półciężkiej, ojciec koszykarza Marcina Gortata oraz boksera Roberta Gortata
- 1963 – urodził się lider zespołu T.Love Muniek Staszczyk, wokalista i autor tekstów („IV Liceum”, „Autobusy i tramwaje”, „To wychowanie”, „Warszawa”, „Jest super”, „Chłopaki nie płaczą”, „Nie, nie, nie”)
- 1968 – republikański kandydat Richard Nixon zwyciężył w wyborach prezydenckich w USA, pokonując demokratycznego wiceprezydenta Huberta Humphreya oraz, kandydującego jako „niezależny”, przedstawiciela Południa – George'a Wallace'a
- 2018 – po 41 latach podróży Voyager 2 opuścił Układ Słoneczny
7 listopada 2023
7 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Ernest, Antoni i Karina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1903 – urodził się austriacki lekarz i zoolog Konrad Lorenz (na fotografii), autor prac naukowych i popularnonaukowych o zachowaniu i porozumiewaniu się zwierząt (Tak zwane zło), twórca etologii, laureat Nagrody Nobla
- 1913 – urodził się francuski pisarz (Obcy, Dżuma, Upadek), dramaturg i eseista Albert Camus (na fotografii), czołowy przedstawiciel egzystencjalizmu w literaturze, laureat Nagrody Nobla; tegoż dnia zmarł brytyjski przyrodnik, podróżnik i antropolog Alfred Russel Wallace, twórca (niezależnie od Charlesa Darwina) koncepcji ewolucji gatunków w drodze doboru naturalnego
- 1918 – Ignacy Daszyński stanął na czele utworzonego w Lublinie pod osłoną oddziałów POW Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej; w jego skład weszli działacze czynnych w „Kongresówce” PPS, PSL „Wyzwolenie” i SNN oraz galicyjskiej PPSD
- 1938 – w odwecie za „Polenaktion”, żydowski emigrant z Niemiec Herschel Grynszpan dokonał w Paryżu zabójstwa niemieckiego dyplomaty Ernsta vom Ratha
- 1943 – urodził się Krystian Lupa, jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów teatralnych
- 1963 – zmarł socjolog, filozof i teoretyk kultury Stanisław Ossowski
9 listopada 2023
9 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Lilla, Ludwik i Orestes; dzień niepodległości Kambodży
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1873 – urodził się pisarz i poeta okresu Młodej Polski Tadeusz Miciński, autor trudnych w odbiorze hermetycznych utworów, jeden z prekursorów surrealizmu
- 1918 – rewolucja w Niemczech: cesarz Wilhelm II zbiegł do Holandii, Philipp Scheidemann proklamował republikę, zaś Karl Liebknecht – republikę socjalistyczną
- 1918 – zmarł francuski poeta i prozaik Guillaume Apollinaire (na ilustracji wiersz obrazkowy Apollinaire'a z tomu „Calligrames”)
- 1943 – został zamordowany przez gestapowców Alfred Lauterbach historyk sztuki, muzeolog, dyrektor Państwowych Zbiorów Sztuki
- 1993 – wojna w Bośni: wojska Chorwatów zburzyły w Mostarze ponadczterystuletni Stary Most nad Neretwą (Stary Most w Mostarze)
- 2008 – zmarli: poeta, pisarz i reportażysta Andrzej Braun, oraz reżyser filmowy i teatralny Stanisław Różewicz
11 listopada 2023
11 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Marcin, Maryna i Teodor; Święto Niepodległości Polski i Angoli; Dzień Weteranów w Stanach Zjednoczonych
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.PNG){kind=small}
- 1673 – została stoczona bitwa pod Chocimiem (na obrazie pędzla Franciszka Smuglewicza)
- 1918 – przekazanie przez Radę Regencyjną władzy nad podległym jej wojskiem Józefowi Piłsudskiemu; tegoż dnia podpisanie przez delegację niemiecką w lesie Compiègne zawieszenia broni na warunkach kapitulacji oznacza koniec pierwszej wojny światowej
- 1933 – urodził się polski dziennikarz i krytyk filmowy Stanisław Janicki (na fotografii), autor nadawanego przez ponad 30 lat cyklicznego programu W starym kinie
- 1983 – zakończyły się ćwiczenia wojskowe Able Archer 83
- 1988 – zmarł polski aktor i scenarzysta Jan Himilsbach
13 listopada 2023
13 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Augustyna, Liwia i Mateusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1308 – po zajęciu Gdańska Krzyżacy dokonali masakry jego mieszkańców
- 1848 – urodził się książę Albert I, za panowania którego uchwalona została pierwsza konstytucja Monako
- 1868 – zmarł włoski kompozytor Gioacchino Rossini, autor opery Cyrulik sewilski
- 1903 – zmarł francuski malarz impresjonistyczny Camille Pissarro
- 1918 – w pałacu Eckartsau były cesarz Karol Habsburg (na fotografii) zrzekł się wykonywania praw monarszych na Węgrzech; tegoż dnia abdykował ostatni król Saksonii Fryderyk August III
- 1943 – urodził się polski kompozytor muzyki rozrywkowej Włodzimierz Korcz, autor m.in. przebojów Gdzie ci mężczyźni? Danuty Rinn i Jaka róża, taki cierń Edyty Geppert
15 listopada 2023
15 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Artur, Idalia i Leopold
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1533 – podczas podboju Peru konfistador Francisco Pizarro zgładził ostatniego władcę starożytnego Peru Atahualpa tym samym kończąc podbój tego państwa
- 1738 – urodził się William Herschel (na portrecie) astronom, odkrywca Urana i jego dwóch księżyców, osobisty astronom króla Jerzego III
- 1863 – po śmierci Fryderyka VII tron duński objął jego szwagier, Chrystian IX (na fotografii), założyciel dynastii Glücksburgów
- 1868 – miała miejsce erupcja Wezuwiusza, jednego z pięciu najniebezpieczniejszych wulkanów świata
- 1948 – zmarł Ludwik Darowski polski polityk, minister pracy i opieki społecznej, prezes Polskiego Czerwonego Krzyża, uczestnik konferencji pokojowej w Rydze
- 1988 – odbył się jedyny, bezzałogowy lot radzieckiego wahadłowca kosmicznego Buran . Okrążył on ziemię dwukrotnie, po czym automatycznie wylądował na kosmodromie Bajkonur
- 1998 – zmarł polski bokser Henryk Chmielewski, trzykrotny mistrz Polski i mistrz Europy z 1937 roku
17 listopada 2023
17 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Elżbieta, Wiktoria i Zacheusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1293 – w Lyonie urodził się Filip V Wysoki (na obrazie), który w 1316 roku doprowadził do wyboru papieża Jana XXII
- 1558 – bezdzietnie zmarła królowa Anglii Maria, przez zwolenników Reformacji zwana „Krwawą”; tron przypadł jej młodszej przyrodniej siostrze Elżbiecie
- 1868 – Norman Pogson odkrył Camillę, jedną z większych planetoid pasa głównego
- 1918 – Józef Piłsudski powołał rząd Jędrzeja Moraczewskiego, który wprowadził w Polsce powszechne prawo wyborcze, ustanowił ośmiogodzinny dzień pracy i zagwarantował legalność związków zawodowych
- 1923 – z udziałem prezydenta Stanisława Wojciechowskiego odbyło się uroczyste otwarcie Transatlantyckiej Centrali Radiotelegraficznej
- 1948 – Aurora (na pocztówce) została wycofana ze służby i przekształcona w okręt muzeum
- 2003 – zmarła polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna Zofia Rysiówna
19 listopada 2023
19 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Barbara, Salomea i Seweryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1523 – wybrany na papieża Giulio de' Medici, nieślubny pogrobowiec po zamordowanym przez spiskowców Giuliano de' Medici, przyjął imię Klemens VII (na portrecie z 1526 r.); wybór ten zakończył trwające 50 dni konklawe, zwołane po śmierci Hadriana VI – ostatniego przed Janem Pawłem II niewłoskiego papieża
- 1828 – zmarł austriacki kompozytor Franz Schubert (na portrecie)
- 1863 – podczas uroczystości otwarcia cmentarza na polu bitwy pod Gettysburgiem, gdzie armie Unii i Konfederacji straciły łącznie 50 tys. żołnierza (poległych, rannych i zaginionych), prezydent Abraham Lincoln wygłosił słynne orędzie
- 1888 – urodził się kubański szachista José Raúl Capablanca, trzeci mistrz świata w szachach
- 1948 – urodziła się polska piosenkarka, kompozytorka, aktorka i pedagog Elżbieta Wojnowska
- 1953 – urodził się krakowski poeta, aktor i scenarzysta Bronisław Maj, w latach 1983–1997 redaktor naczelny pisma literacko-artystycznego „NaGłos”
- 1993 – zmarł radziecki reżyser filmowy Leonid Gajdaj, autor komedii Brylantowa ręka i Iwan Wasiljewicz zmienia zawód
21 listopada 2023
21 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Gelazja, Heliodor i Janusz
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1693 – zmarł stolnik wyszogrodzki Adam Kotowski, mecenas sztuki, fundator kaplic i klasztorów, uszlachcony syn chłopa pańszczyźnianego
- 1783 – francuski fizyk Jean Pilatre odbył w towarzystwie markiza Francois d'Arlandes pierwszy swobodny lot balonem (na ilustracji)
- 1863 – Moskale, nie czekając na akt ułaskawienia, dokonali w Siedlcach publicznej egzekucji (przez powieszenie) ujętego 8 tygodni wcześniej Władysława Rawicza – cywilnego naczelnika województwa podlaskiego w powstaniu styczniowym
- 1873 – urodził się karaimski literat i działacz społeczny Sergiusz Rudkowski, przewodniczący gminy w Łucku
- 1893 – urodził się malarz i teoretyk sztuki Władysław Strzemiński, w dwudziestoleciu międzywojennym pionier konstruktywistycznej awangardy
- 1933 – urodził się amerykański inżynier i kosmonauta Henry Hartsfield, dowódca pierwszej misji wahadłowca Discovery
- 1953 – po serii szczegółowych badań trwających od 1949 roku, Muzeum Historii Naturalnej w Londynie ogłosiło, iż czaszka „Człowieka z Piltdown” jest falsyfikatem
23 listopada 2023
23 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Fotyna, Klemens i Lukrecja
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1793 – zakończenie obrad sejmu grodzieńskiego, ostatniego sejmu I Rzeczypospolitej
- 1833 – zmarł marszałek Francji Jean-Baptiste Jourdan (na portrecie)
- 1933 – urodził się polski kompozytor i dyrygent Krzysztof Penderecki (na fotografii), laureat Nagrody Wolfa w dziedzinie sztuki, kawaler Orderu Orła Białego
- 1943 – po aresztowaniu przez Gestapo Pawła Findera na czele PPR stanął Władysław Gomułka
- 1953 – urodzili się: polski reżyser filmowy Waldemar Krzystek, autor filmu Mała Moskwa, oraz francuski kompozytor i piosenkarz Francis Cabrel
- 2003 – w wyniku „rewolucji róż” z urzędu prezydenta Gruzji ustąpił Eduard Szewardnadze (wcześniej I Sekretarz KC Komunistycznej Partii Gruzji, następnie minister spraw zagranicznych ZSRR)
25 listopada 2023
25 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Erazm, Godzimir i Katarzyna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1763 – zmarł francuski duchowny Antoine Prévost, pisarz, historyk i tłumacz, autor powieści Historia kawalera des Grieux i Manon Lescaut
- 1863 – wojna secesyjna: wojska Unii pod wodzą Ulyssesa Granta, późniejszego prezydenta Stanów Zjednoczonych, pokonały Konfederatów w III bitwie pod Chattanoogą (na ilustracji)
- 1928 – urodził się polski adwokat Stanisław Szczuka, współpracownik biura interwencyjnego Komitetu Obrony Robotników, współautor i sygnatariusz Listu czternastu
- 1968 – zmarł amerykański lewicowy pisarz Upton Sinclair, autor m.in. powieści społecznych Grzęzawisko i Król Węgiel
- 1973 – grupa oficerów w bezkrwawym zamachu stanu w Grecji obaliła prezydenta Jeorjosa Papadopulosa: początek końca rządów czarnych pułkowników; tegoż dnia w więzieniu w USA został zamordowany „dusiciel z Bostonu”
- 1983 – zmarł Władimir Gelfand (na fotografii), radziecki żołnierz, pisarz i pamiętnikarz
27 listopada 2023
27 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Gustawa, Walerian i Wirgiliusz
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 8 p.n.e. – zmarł Horacy, właśc. Quintus Horatius Flaccus, najwybitniejszy rzymski poeta liryczny; ukute przezeń zwroty (Carpe diem, Non omnis moriar, aurea mediocritas itd.) do dziś są używane
- 1873 – urodził się Andrzej Galica (na fotografii), oficer Legionów, następnie w Polskim Korpusie Posiłkowym; po zamachu majowym dowódca Okręgu Korpusu Nr X w Przemyślu w stopniu generała
- 1893 – urodził się polski kompozytor Stanisław Wiechowicz, autor m.in. Koncertu staromiejskiego
- 1923 – urodził się Iwan Choma, przemyski biskup grekokatolicki w latach 1977-1991
- 1953 – urodził się polski muzyk Ryszard Sygitowicz, gitarzysta zespołu Perfect, oraz piosenkarka Edyta Geppert, znana m.in. z piosenki Och, życie kocham cię nad życie; tegoż dnia zmarł amerykański dramatopisarz Eugene O’Neill (Pożądanie w cieniu wiązów, Żałoba przystoi Elektrze), laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 2013 – zmarł polski artysta plakatu Waldemar Świerzy, jeden z najbardziej i najlepiej rozpoznawanych grafików w Polsce i na świecie
29 listopada 2023
29 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Błażej, Klementyna i Saturnin
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1223 – bullą Solet annuere papież Honoriusz III zatwierdził Regułę św. Franciszka
- 1543 – terminus ante quem śmierci malarza Hansa Holbeina mł. (na portrecie)
- 1643 – zmarł włoski kompozytor Claudio Monteverdi
- 1913 – urodziła się polska aktorka Elżbieta Barszczewska
- 1923 – urodził się pisarz science-fiction Krzysztof Boruń
- 1933 – urodził się brytyjski multiinstrumentalista i kompozytor John Mayall (na fotografii)
- 1963 – prezydent Lyndon B. Johnson powołał komisję mającą na celu wyjaśnienie okoliczności zamachu na Johna F. Kennedy’ego, od nazwiska jej przewodniczącego zwaną „Komisją Warrena”
2 listopada 2023
2 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Bohdan, Marcjan i Tobiasz; Zaduszki
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1903 – ukazało się pierwsze wydanie brytyjskiego dziennika „Daily Mirror”
- 1913 – urodził się amerykański aktor Burt Lancaster (Karmazynowy pirat, Lampart, Stąd do wieczności)
- 1953 – podjęto uchwałę w sprawie powołania Instytutu Energetyki
- 1963 – prezydent Południowego Wietnamu Ngô Đình Diệm został zamordowany w wyniku puczu zorganizowanego przez CIA (na fotografii zwłoki)
- 1973 – zmarł dyplomata Kajetan Dzierżykraj-Morawski (na fotografii), w czasie II wojny światowej ambasador Rządu londyńskiego przy Komitecie Wolnej Francji, założyciel Domu Spokojnej Starości w Lailly-en-Val
- 1983 – rozpoczęły się europejskie ćwiczenia wojskowe symulujące zmasowany atak jądrowy
- 2013 – zakończyła się czwarta misja Automatycznego Statku Transportowego służącego do zaopatrywania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
4 listopada 2023
4 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Karol Boromeusz, Modesta i Olgierd; Rosjanie obchodzą Dzień Jedności Narodowej
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1873 – urodził się angielski filozof George Edward Moore
- 1903 – w Poznaniu została założona pruska Akademia Królewska
- 1908 – urodził się Józef Rotblat, współzałożyciel pacyfistycznego ruchu naukowców Pugwash, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1923 – założono Norweską Partię Komunistyczną
- 1993 – pochodzący z Quebecu Jean Chrétien został premierem Kanady
- 2008 – zmarł amerykański pisarz, scenarzysta i reżyser Michael Crichton (na zdjęciu), autor popularnych powieści określanych jako technothrillery (Park Jurajski, Rój); pomysłodawca serialu telewizyjnego Ostry dyżur; tegoż dnia Barack Obama (na fotografii) jako pierwszy Afroamerykanin został wybrany na urząd prezydenta USA
6 listopada 2023
6 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Daniela, Leonard i Wincenta
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1813 – zwołany przez księdza José Maríę Morelosa w Chilpancingo Kongres Narodowy proklamował (na ilustracji podpisanie deklaracji) niepodległość republikańskiego Meksyku
- 1863 – pod Solcem nad Wisłą poległ w boju pułkownik Dionizy Czachowski, naczelnik wojenny województwa sandomierskiego w powstaniu styczniowym
- 1893 – (data wg nowego stylu) – zmarł rosyjski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny Piotr Czajkowski (na fotografii) (opery Eugeniusz Oniegin i Dama pikowa, balety Jezioro łabędzie i Dziadek do orzechów)
- 1918 – na wiecu chłopskim radykalni działacze Tomasz Dąbal i ksiądz Eugeniusz Okoń proklamowali Republikę Tarnobrzeską
- 1923 – w zamieszkach krakowskich – zbrojnych walkach między robotnikami a policją i wojskiem – zginęło 32 cywilów i żołnierzy
- 1943 – w trakcie bitwy o Dniepr Armia Czerwona wyzwoliła Kijów
- 1948 – wodowanie Sołdka - pierwszego statku wybudowanego w Polsce po wojnie
8 listopada 2023
8 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Symforianna, Bogdan i Gotfryd
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1308 – zmarł filozof i teolog Jan Duns Szkot, inicjator szkotyzmu (na obrazie)
- 1923 – pucz monachijski: nieudana próba zamachu stanu w Republice Weimarskiej przez A. Hitlera i generała E. Ludendorffa
- 1923 – urodził się prozaik, dramatopisarz, scenarzysta Józef Hen
- 1933 – na inauguracyjnym posiedzeniu Polskiej Akademii Literatury na prezesa został wybrany Wacław Sieroszewski
- 1953 – zmarł rosyjski prozaik Iwan Bunin, laureat Nagrody Nobla
- 1998 – zmarł francuski aktor Jean Marais, francuski aktor teatralny i filmowy
- 2008 – zmarł Mieczysław Rakowski (na fotografii), polski polityk komunistyczny, premier PRL w latach 1988–1989 i poseł na Sejm, ostatni I sekretarz KC PZPR; jako dziennikarz był wieloletnim redaktorem naczelnym tygodnika „Polityka”
10 listopada 2023
10 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Florencja, Leon i Ludomir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1003 – w Międzyrzeczu w napadzie rabunkowym na mniszą pustelnię zginęło pięciu benedyktynów, uznanych za świętych Kościoła rzymskiego (na obrazie)
- 1483 – urodził się niemiecki augustianin Martin Luter, kaznodzieja i teolog, tłumacz Pisma Świętego na język niemiecki, przywódca reformacji
- 1493 – urodził się szwajcarski lekarz, przyrodnik, chemik i filozof Paracelsus, właśc. Theophrastus Bombastus von Hohenheim, propagator jatrochemii (w opozycji do ziołolecznictwa)
- 1673 – zmarł król Polski Michał Korybut Wiśniowiecki
- 1928 – urodził się włoski kompozytor Ennio Morricone, autor muzyki do filmów Sergio Leone; tegoż dnia książę Hirohito został intronizowany jako 124. cesarz Japonii
- 1983 – zmarł polski poeta i prozaik Jalu Kurek (na fotografii), związany z Awangardą Krakowską, nagrodzony przez PAL za powieść Grypa szaleje w Naprawie
12 listopada 2023
12 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Jozafat, Renata i Witold
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1858 – Jan II Dobry (na portrecie) został księciem Liechtensteinu
- 1898 – urodzili się: generał Leopold Okulicki (na fotografii), cichociemny, ostatni komendant Armii Krajowej, jeden z oskarżonych w moskiewskim „procesie szesnastu”, oraz major Henryk Sucharski, dowódca obrony Westerplatte podczas kampanii wrześniowej
- 1903 – urodził się karaimski uczony Ananiasz Zajączkowski, turkolog, profesor UW, członek TNW, PAU i PAN, redaktor „Myśli Karaimskiej” i „Przeglądu Orientalistycznego”
- 1948 – ordynariusz lubelski Stefan Wyszyński otrzymał nominację na arcybiskupa gnieźnieńskiego i warszawskiego oraz Prymasa Polski; tegoż dnia w Tokio międzynarodowy trybunał zbrodni wojennych skazał 7 japońskich wojskowych na śmierć za ich działania w czasie II wojny światowej
- 1978 – zmarł polski aktor teatralny i filmowy Tadeusz Fijewski, znany także ze swoich ról w serialach telewizyjnych i radiowych
14 listopada 2023
14 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Ścibor, Filomen i Wawrzyniec; Światowy Dzień Cukrzycy
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1263 – zmarł Aleksander Newski, zależny od Złotej Ordy książę Nowogrodu Wielkiego, wielki książę kijowski i wielki książę włodzimierski, skutecznie broniący ziem Rusi przed Niemcami; w 1547 r. przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną uznany za świętego
- 1863 – urodził się belgijski chemik i przedsiębiorca Leo Baekeland, wynalazca pierwszego tworzywa sztucznego – bakelitu
- 1933 – na czele rządu Rumunii stanął Ion Duca (na zdjęciu), sześć tygodni później zamordowany przez Żelazną Gwardię
- 1943 – Gestapo aresztowało czołowych działaczy PPR: Małgorzatę Fornalską i Pawła Findera
- 1963 – u południowego wybrzeża Islandii, z otchłani Atlantyku wyłoniła się wulkaniczna wyspa Surtsey
- 2003 – dostrzeżono transneptunową planetoidę (90377) Sedna, o okresie orbitalnym liczącym ok. 12 500 lat
16 listopada 2023
16 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Gertruda i Małgorzata
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1093 – na trzeci dzień po śmierci Malcolma III zmarła wdowa po nim, królowa Szkocji Małgorzata (na ilustracji z XIII w.), przez Kościół rzymski uznana za świętą
- 1603 – urodził się ksiądz Augustyn Kordecki, przeor i obrońca jasnogórskiego klasztoru paulinów podczas oblężenia przez Szwedów
- 1848 – został odkryty Hyperion, jeden z głównych księżyców Saturna
- 1868 – zmarł warszawski drukarz, odlewnik czcionek i nakładca Samuel Orgelbrand (na portrecie), wydawca Encyklopedii Powszechnej
- 1903 – urodził się fiński biegacz narciarski Väinö Liikkanen, srebrny medalista olimpijski z 1932 roku na dystansie 50 km
- 1908 – zmarł kanadyjski polityk Henri-Gustave Joly de Lotbinière, pierwszy liberalny premier Quebecu
- 1938 – szwajcarski chemik Albert Hofmann dokonał syntezy LSD
18 listopada 2023
18 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Filipina, Karolina i Roman; dzień niepodległości Łotwy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1803 – została stoczona ostatnia bitwa wojny o niepodległość Haiti
- 1853 – urodził się działacz społeczno-gospodarczy Władysław Zamoyski herbu Jelita, który w 1902 roku doprowadził do rozwiązania sporu o Morskie Oko
- 1928 – zmarł fiński reżyser i scenarzysta Mauritz Stiller, jeden z czołowych twórców kina niemego (na fotografii z Gretą Garbo); tegoż dnia premiera filmu Parowiec Willie – pierwszego udźwiękowionego animowanego obrazu Walta Disneya z Myszką Miki
- 1943 – urodził się polski fizyk Łukasz Turski, jeden z pomysłodawców Centrum Nauki „Kopernik” w Warszawie
- 1958 – Ibrahim Abbud ogłosił się prezydentem, premierem, przewodniczącym najwyższej rady wojskowej i ministrem obrony Sudanu
- 1983 – w setną rocznicę powstania ponownie otwarty został Teatr Narodowy w Pradze (na zdjęciu)
20 listopada 2023
20 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Oktawia, Rafał i Sędzimir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1648 – na króla Polski wybrany został Jan II Kazimierz (na portrecie pędzla Daniela Schultza)
- 1858 – urodzili się: szwedzka pisarka Selma Lagerlöf, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, członek Akademii Szwedzkiej; tworzyła literaturę dla dorosłych jednak międzynarodową popularność przyniosła jej książka dla dzieci Cudowna podróż – najbardziej niezwykły podręcznik do geografii Szwecji, w którym niesforny Nils pomniejszony do rozmiarów krasnoludka przyłącza się do stada migrujących dzikich gęsi i wraz z nimi wyrusza w podróż przez cały kraj, od Skanii do Laponii, poznając – dosłownie z lotu ptaka – różnorodność i piękno wszystkich krain geograficznych Szwecji, oraz polski prawnik Tadeusz Wróblewski, założyciel Biblioteki Wróblewskich w Wilnie
- 1923 – urodził się Leon Łukaszewicz, jeden z pionierów polskiej informatyki, twórca Analizatora Równań Różniczkowych
- 1978 – zmarł włoski malarz Giorgio de Chirico
- 2008 – zmarł polski aktor filmowy, teatralny i telewizyjny Jan Machulski, odtwórca roli Henryka Kwinty w filmie Vabank, reżyserowanym przez jego syna, Juliusza Machulskiego
- 2013 – wydano dwunastą część serii powieści dla dzieci i młodzieży (Felix, Net i Nika): Felix, Net i Nika oraz Sekret Czerwonej Hańczy
22 listopada 2023
22 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Cecylia, Ernestyna i Marek
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1643 – urodził się francuski podróżnik René-Robert Cavelier de La Salle, badacz Ameryki Północnej (regionu Wielkich Jezior i zlewiska rzeki Missisipi); odkryte przez niego tereny, zwane Luizjaną, zostały francuską kolonią, sprzedaną następnie w 1803 r. przez Napoleona Stanom Zjednoczonym
- 1893 – urodził się Łazar Kaganowicz, członek Politbiura, jeden z architektów wielkiego głodu, współinicjator i organizator budowy metra moskiewskiego
- 1943 – Proklamowanie niepdległości Libanu; tegoż dnia rozpoczęła się konferencja kairska, w czasie której Roosevelt, Churchill i Czang Kaj-szek uzgodnili deklarację traktującą o powojennym ładzie na Dalekim Wschodzie
- 1963 – zmarł brytyjski powieściopisarz, nowelista, eseista, poeta i dramatopisarz Aldous Huxley (Nowy wspaniały świat); tegoż dnia w zamachu dokonanym w Dallas w Teksasie zginął John F. Kennedy (na fotografii); na pokładzie transportującego jego zwłoki Air Force One wiceprezydent Lyndon B. Johnson został zaprzysiężony (na fotografii) na urząd 36. prezydenta USA
- 1983 – Sejm PRL przyjął rezygnację Wojciecha Jaruzelskiego ze stanowiska ministra obrony i powołał na ten urząd Floriana Siwickiego
24 listopada 2023
24 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Biruta, Flora i Jaśmina
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1863 – urodził się profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego Stanisław Windakiewicz, historyk polskiej literatury i teatru, biografista Reja, Kochanowskiego, Sarbiewskiego i Mickiewicza, autor Dziejów Wawelu
- 1868 – urodził się amerykański muzyk Scott Joplin, popularyzator stylu ragtime, autor afroamerykańskiej opery A Guest of Honor
- 1908 – urodził się polski reżyser filmowy i scenarzysta Aleksander Ford, wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi
- 1963 – gangster Jack Ruby zastrzelił w Dallas domniemanego zabójcę prezydenta Johna F. Kennedy'ego, Lee Harveya Oswalda (na fotografii moment zabójstwa)
- 1993 – w budynku Synagogi Bne Emuna (na fotografii) w Krakowie otwarte zostało Centrum Kultury Żydowskiej
- 1998 – prezydentem Libanu został generał Émile Lahoud, dotychczasowy dowódca sił zbrojnych tego państwa
26 listopada 2023
26 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Konrad, Lechosław i Sylwester
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1913 – urodził się polski żołnierz Łukasz Ciepliński, współtwórca organizacji NIE, skazany w 1950 r. na śmierć; w 2007 odznaczony Orderem Orła Białego
- 1918 – urodził się klezmer Leopold Kozłowski – żydowskiego pochodzenia polski muzyk, pianista, kompozytor i dyrygent
- 1943 – okręty US Navy, zatapiając 3 japońskie niszczyciele, zwyciężyły w bitwie koło Przylądka Św. Jerzego (na fotografii japoński niszczyciel Amagiri biorący udział w bitwie)
- 1958 – urodził się dziennikarz muzyczny i prezenter radiowy Tomasz Beksiński, tłumacz tekstów piosenek i dialogów filmowych
- 1988 – pierwszą Europejską Nagrodą Filmową za najlepszy film wyróżniony został Krótki film o zabijaniu Krzysztofa Kieślowskiego
- 1998 – Tony Blair jako pierwszy premier Zjednoczonego Królestwa wystąpił w Oireachtas, parlamencie Republiki Irlandii
- 2003 – odbył się ostatni lot Concorde'a (na fotografii)
28 listopada 2023
28 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Lesław, Stefan i Zdzisław; dzień niepodległości Albanii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1443 – Skanderbeg uczynił zdobyte na Turkach miasto Kruja stolicą Albanii
- 1823 – urodził się pochodzący z rusińskiej rodziny polski prawnik Mikołaj Zyblikiewicz (na portrecie pędzla Jana Matejki), prezydent Krakowa (za jego rządów dokonano renowacji Sukiennic), następnie marszałek Sejmu Krajowego
- 1908 – urodził się francuski antropolog Claude Lévi-Strauss, autor Smutku tropików
- 1918 – naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret przyznający prawo wyborcze każdemu, bez rozróżnienia stanu społecznego, płci czy wyznania. Był to początek praw wyborczych dla kobiet w Polsce
- 1943 – rozpoczęła się konferencja teherańska (na fotografii Józef Stalin, Franklin Delano Roosevelt i Winston Churchill)
- 1948 – urodziła się polska reżyser filmowa Agnieszka Holland; jej dziełem jest m.in. oparty na Dziejach jednego pocisku Andrzeja Struga dramat Gorączka, nagrodzony Złotymi Lwami na 8. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych – ostatnim przed wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego
- 2018 – wydano piętnastą część serii powieści dla dzieci i młodzieży (Felix, Net i Nika): Felix, Net i Nika oraz Koniec Świata Jaki Znamy
30 listopada 2023
30 listopada: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Konstancjusz i Zbysława
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.PNG){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1613 – zmarł polski drukarz Jan Januszowski, właściciel Drukarni Łazarzowej, współtwórca drukarni Akademii Zamojskiej, wydawca projektu nowej ortografii polskiej
- 1718 – w oblężeniu Fredrikshald zginął król Szwecji Karol XII
- 1768 – urodził się chemik i biolog Jędrzej Śniadecki, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, twórca polskiego nazewnictwa chemicznego
- 1808 – szarża pod Somosierrą (na obrazie pędzla Suchodolskiego) trzeciego szwadronu 1. Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej otworzyła Napoleonowi drogę na Madryt
- 1848 – urodził się polski malarz Wilhelm Kotarbiński
- 1988 – telewizyjna debata pomiędzy Alfredem Miodowiczem i Lechem Wałęsą
- 1993 – światową premierę miał dramat wojenny Lista Schindlera w reżyserii Stevena Spielberga