Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/marzec
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Rocznice
1 marca 2023
1 marca: imieniny obchodzą m.in.: Albin, Dawid i Eudokia; dzień niepodległości Bośni i Hercegowiny, w Polsce Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1903 – urodził się autor scenariuszy filmowych, tekstów estradowych i tekstów piosenek Ludwik Starski
- 1913 – urodził się polski poeta, prozaik i eseista Jan Bolesław Ożóg (na fotografii), uważany za najwybitniejszego przedstawiciela autentyzmu
- 1923 – zmarł brazylijski polityk i prawnik Ruy Barbosa, który na II Międzynarodowej Konferencji Pokojowej w Hadze opowiadał się za przywróceniem Polsce niepodległości
- 1933 – otwarcie środkowego odcinka magistrali węglowej, łączącej polską część Górnego Śląska z portem w Gdyni
- 1973 – Pierwszy Program Polskiego Radia rozpoczął nadawanie codziennej audycji Sygnały dnia; tegoż dnia ukazał się album The Dark Side of the Moon brytyjskiej grupy rockowej Pink Floyd
3 marca 2023
3 marca: imieniny obchodzą m.in.: Katarzyna, Kunegunda i Tycjan; Japończycy obchodzą Hina-matsuri
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1578 – król Stefan Batory zrzekł się dotychczasowych uprawnień najwyższego sędziego (iudex supermus) i ustanowił nowy organ – Trybunał Główny Koronny, który od tej pory stał się sądem najwyższej instancji (apelacyjnym) dla szlachty Korony; na miasta trybunalskie wyznaczono Lublin i Piotrków
- 1703 – zmarł fizyk, biolog, matematyk, astronom i wynalazca Robert Hooke, jeden z najbardziej wszechstronnych uczonych angielskich: odkrywca komórek roślinnych pod mikroskopem i Wielkiej Czerwonej Plamy na Jowiszu, badacz sprężystości materiałów i odkrywca podstawowego prawa elastyczności (prawo Hooke’a)
- 1913 – zmarła Maria Arct-Golczewska, nauczycielka, tłumaczka, autorka podręczników i książek przyrodniczych, działaczka społeczna
- 1918 – urodził się amerykański biochemik Arthur Kornberg (na zdjęciu), laureat Nagrody Nobla
- 1923 – ukazało się pierwsze wydanie tygodnika „Time” (okładka)
- 1973 – w Waszyngtonie podpisano CITES – konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem
5 marca 2023
5 marca: imieniny obchodzą m.in.: Jeremiasz, Oliwia i Wirgilia
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1603 – w czasie wojny o Inflanty hetman Jan Karol Chodkiewicz pokonał Szwedów w bitwie pod Rakvere
- 1863 – powstanie styczniowe: oddział powstańczy pod dowództwem Mariana Langiewicza i Antoniego Jeziorańskiego odniósł zwycięstwo nad Rosjanami w bitwie pod Skałą
- 1893 – zmarł francuski historyk, filozof, psycholog i teoretyk kultury Hippolyte Taine
- 1953 – zmarli: wybitny rosyjski kompozytor i pianista Siergiej Prokofjew (na fotografii), oraz Józef Stalin (na fotografii), przywódca ZSRR odpowiedzialny m.in. za politykę terroru państwowego; tegoż dnia pilot Polskich Sił Powietrznych Franciszek Jarecki dokonał brawurowej ucieczki zza „żelaznej kurtyny” – uprowadziwszy ze Słupska ćwiczebny samolot odrzutowy MiG-15bis, wylądował nim na duńskiej wyspie Bornholm
- 2013 – zmarł wenezuelski wojskowy i polityk Hugo Chávez
7 marca 2023
7 marca: imieniny obchodzą m.in.: Felicyta, Nadmir i Perpetua
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1573 – Iwan Fedorowicz założył pierwszą drukarnię we Lwowie
- 1883 – duński chemik Johan Kjeldahl przedstawił opracowaną przez siebie metodę oznaczania azotu w związkach organicznych, która do dzisiaj stanowi standard (na ilustracji aparat Kjeldahla do oznaczania azotu)
- 1933 – urodził się polsko-australijsko-niemiecki fizyk i astronom George Isaak, jeden z pionierów asterosejsmologii, heliosejsmologii
- 1943 – urodził się polski konstruktor lotniczy Jarosław Janowski, twórca pierwszego amatorskiego samolotu ultralekkiego w powojennej Polsce J-1 Prząśniczka; tegoż dnia zmarł polski żołnierz Józef Adam Stanisław Mickiewicz, jeden z pionierów polskiego krótkofalarstwa
- 1953 – Rada Państwa dekretem przemianowała Katowice i województwo katowickie na Stalinogród i województwo stalinogrodzkie, a wspólna uchwała Rady Państwa i Rady Ministrów PRL z tego dnia zmieniła też nazwę Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie na Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina (na fotografii socrealistyczna rzeźba na fasadzie PKiN; oprócz nazwisk Marx, Engels, Lenin widoczne miejsce po skutym nazwisku Stalin)
- 1993 – nadawanie rozpoczęła pierwsza polska komercyjna telewizja Polonia 1
9 marca 2023
9 marca: imieniny obchodzą m.in.: Franciszka, Katarzyna i Samanta
Wybrane rocznice:
- 1566 – grupa lordów na czele z Henrykiem Stuartem, mężem królowej Szkocji Marii Stuart, zamordowała na jej oczach jej osobistego sekretarza i domniemanego kochanka Davida Riccio
- 1831 – król Francji Ludwik Filip I utworzył Legię Cudzoziemską
- 1838 – urodził się Ludwik Gumplowicz, teoretyk państwa i prawa, profesor uniwersytetu w Grazu, współtwórca socjologii
- 1888 – po śmierci Wilhelma I cesarzem Niemiec i królem Prus został jego syn Fryderyk III (na portrecie)
- 1943 – urodził się szachowy mistrz świata Bobby Fischer (na fotografii)
- 1983 – przed sądem w Grudziądzu rozpoczął się proces Anny Walentynowicz oskarżonej o zorganizowanie strajku w Stoczni Gdańskiej
- 1993 – zmarł brytyjski pisarz, historyk i ekonomista Cyril Northcote Parkinson; obserwacje brytyjskiej biurokracji pozwoliły mu na sformułowanie prawa nazwanego od jego nazwiska
11 marca 2023
11 marca: imieniny obchodzą m.in.: Balbina, Konstanty i Sylwia; dzień niepodległości Litwy
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 843 – podczas uroczystości w Hagia Sophia w Konstantynopolu ogłoszono zniesienie w Kościele wschodnim ikonoklazmu
- 1513 – nieposiadający święceń kapłańskich syn Wawrzyńca Wspaniałego, Giovanni di Lorenzo de' Medici, został wybrany papieżem (przyjął imię Leona X); był to ostatni taki przypadek w historii Kościoła (na portrecie pędzla Rubensa)
- 1863 – w obozie pod Goszczą ogłoszono dyktaturę Mariana Langiewicza (na ilustracji jego pieczęć); tegoż dnia złożył on publicznie przysięgę i podpisał dekret o rządzie cywilnym
- 1923 – urodził się polski ekonomista Stefan Kurowski, w okresie PRL związany z kręgami opozycji, w 1980 r. doradca MKS w Gdańsku
- 1973 – na antenie „Jedynki” Telewizji Polskiej przeprowadzono pierwszą transmisję z losowania gier liczbowych Totalizatora Sportowego
- 2003 – na inauguracyjnej sesji Międzynarodowego Trybunału Karnego zaprzysiężono pierwszych 18 sędziów
13 marca 2023
13 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bożena, Krystyna i Patrycja
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1803 – urodził się margrabia Aleksander Wielopolski (na fotografii Karola Beyera), zwolennik ugody z Moskwą, w latach 1862-1863 naczelnik cywilnego rządu Królestwa Polskiego
- 1813 – cesarz Aleksander I powołał Radę Najwyższą Tymczasową – tymczasowy rząd okupowanego przez Rosję Księstwa Warszawskiego
- 1833 – zmarł rosyjski generał greckiego pochodzenia Dymitr Kuruta (na portrecie), zausznik i oberszpieg wielkiego księcia Konstantego
- 1933 – w Niemczech utworzono Ministerstwo Propagandy i Oświecenia Publicznego, na którego czele aż do 1945 r. stał dr Joseph Goebbels
- 1943 – rozpoczęła się trwająca dwa dni likwidacja krakowskiego getta
- 1953 – w łagrze we Włodzimierzu nad Klaźmą zmarł inżynier Jan Stanisław Jankowski, delegat Rządu na Kraj w latach 1943-1945, skazany w moskiewskim „procesie szesnastu”
- 2013 – arcybiskup Buenos Aires Jorge Mario Bergoglio został wybrany 266. papieżem, pierwszym w historii z Ameryki Południowej, i przyjął imię Franciszek
15 marca 2023
15 marca: imieniny obchodzą m.in.: Longina, Longin i Ludwika
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 493 – w zdobytej Rawennie zwycięski król Ostrogotów Teodoryk zamordował pokonanego Odoakra
- 1848 – w węgierskim Peszcie wybuchło powstanie węgierskie, stając się częścią Wiosny Ludów
- 1903 – urodził się polski poeta awangardowy Józef Czechowicz (na portrecie)
- 1923 – Konferencja Ambasadorów Ententy uznała suwerenne prawa Polski do Galicji Wschodniej oraz ustaliła granicę polsko-litewską, przyznając Polsce Wilno i Ziemię Wileńską – co na 15 lat zamroziło stosunki polsko-litewskie
- 1933 – indeks giełdowy „Dow Jones Industrial Average” wzrósł z 53,84 do 62,10 punktów; jest to w historii tego indeksu akcji rekord wzrostu procentowego (o 15,34%) w ciągu jednego dnia
- 1978 – zmarł Aleksander Kamiński, wychowawca i pedagog, jeden z organizatorów Szarych Szeregów, autor Kamieni na szaniec
- 2003 – Hu Jintao (na fotografii) został wybrany przewodniczącym Chińskiej Republiki Ludowej, urząd ten sprawował 10 lat, do marca 2013
17 marca 2023
17 marca: imieniny obchodzą m.in.: Gertruda, Patryk i Zbigniew; Dzień Świętego Patryka
Wybrane rocznice:
- 763 – urodził się Harun ar-Raszid (na miniaturze), kalif Bagdadu z rodu Abbasydów
- 1813 – nazajutrz po wypowiedzeniu wojny napoleońskiej Francji, król Prus Fryderyk Wilhelm III wydał odezwę „An Mein Volk” („Do mego ludu”) odwołującą się do uczuć patriotycznych jego poddanych
- 1826 – zmarł polski powieściopisarz, poeta, badacz i historyk literatury, historyk, tłumacz, działacz kulturalny epoki oświecenia Józef Maksymilian Ossoliński, założyciel Zakładu Narodowego im. Ossolińskich
- 1853 – zmarł austriacki fizyk Christian Doppler (na fotografii), odkrywca zjawiska nazwanego jego imieniem
- 1883 – urodził się polski literat Bruno Winawer, autor m.in. komedii obyczajowych i utworów science-fiction
- 1938 – rząd Polski wystosował wobec Litwy ultimatum z żądaniem nawiązania stosunków dyplomatycznych
- 1940 – urodził się literaturoznawca Jacek Baluch, ambasador RP w Czechach, autor tekstu piosenki Zielona WRON-a i kongenialny tłumacz wiersza Lokomotywa na język czeski
19 marca 2023
19 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bogdan, Józef i Leoncjusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1563 – wydany przez regentkę Katarzynę Medycejską edykt z Amboise zakończył I wojnę z hugenotami, rozpoczętą rok wcześniej mordem na francuskich protestantach
- 1813 – urodził się David Livingstone, szkocki misjonarz, podróżnik, badacz Afryki
- 1823 – zmarł książę Adam Kazimierz Czartoryski (na portrecie pędzla Józefa Peszki), literat i krytyk, mecenas sztuki, przywódca Stronnictwa Patriotycznego, ostatni generał ziem podolskich
- 1853 – tajpingowie zdobyli Nankin, który został stolicą ich „Niebiańskiego Królestwa”
- 1933 – urodził się amerykański pisarz żydowskiego pochodzenia Philip Roth, autor m.in. skandalizującej powieści Kompleks Portnoya
- 2008 – satelita Swift zaobserwował w konstelacji Wolarza rozbłysk gamma GRB 080319B w odległości 7,5 mld lat świetlnych od Ziemi
21 marca 2023
21 marca: imieniny obchodzą m.in.: Filemon, Ludomira i Mikołaj; dzień niepodległości Namibii
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1063 – zmarła królowa Rycheza (na portrecie Jana Matejki), siostrzenica cesarza Ottona III – wdowa po królu Mieszku II Bolesławicu, matka księcia Polski Kazimierza Odnowiciela (którego wspierała w staraniach o odzyskanie od Czech Śląska i relikwii św. Wojciecha) i księżnej kijowskiej Gertrudy
- 1788 – urodził się francuski matematyk Jean Baptiste Joseph Fourier, badacz szeregów nazwanych jego imieniem
- 1863 – wysłany do Krakowa Stefan Bobrowski wydał tam – podpisaną własnym imieniem i nazwiskiem – skierowaną przeciw „białym” i „mierosławczykom” odezwę, proklamującą powrót władzy w ręce Rządu Narodowego po upadku dyktatury Langiewicza
- 1898 – urodził się Janusz Groszkowski, inżynier elektronik mający udział w rozpracowaniu V-2, profesor Politechniki Warszawskiej, prezes PAN
- 1933 – na rozkaz Heinricha Himmlera utworzono KL Dachau (na fotografii „apel”), pierwszy nazistowski obóz koncentracyjny
- 1968 – urodził się Krzysztof Varga, autor m.in. zbioru esejów pt. Gulasz z turula poświęconego kondycji Węgrów
23 marca 2023
23 marca: imieniny obchodzą m.in.: Pelagia, Wiktorian i Zbysław; Dzień Przyjaźni Polsko-Węgierskiej; wczoraj lub dziś rozpoczął się ramadan
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1878 – urodził się polski ekonomista i inżynier górnik Hipolit Gliwic, działacz państwowy i gospodarczy, mason
- 1933 – urodził się polski kompozytor, pianista, dyrygent, publicysta i krytyk muzyczny Andrzej Trzaskowski, pionier jazzu w Polsce
- 1943 – na Islandii otwarto zbudowany przez armię amerykańską port lotniczy Keflavík
- 1948 – zmarł rosyjski filozof Nikołaj Bierdiajew (na fotografii)
- 1973 – urodził się Jerzy Dudek, wielokrotny reprezentant Polski w piłce nożnej grający na pozycji bramkarza
- 1983 – w telewizyjnym orędziu prezydent USA Ronald Reagan zapowiedział program tzw. „Gwiezdnych Wojen”.
25 marca 2023
25 marca: imieniny obchodzą m.in.: Lutogniew, Maria i Mariola
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1593 – urodził się Jan de Brébeuf, jezuita, misjonarz, święty Kościoła Katolickiego, patron Kanady
- 1888 – polski fizyk Zygmunt Wróblewski został ciężko poparzony w pożarze swego laboratorium w Krakowie
- 1918 – zmarł francuski kompozytor Claude Debussy (na fotografii), przedstawiciel impresjonizmu w muzyce; tegoż dnia powstała Białoruska Republika Ludowa, pierwsze w historii niepodległe państwo białoruskie (na ilustracji Pahonia – ówczesny herb Białorusi)
- 1928 – urodziła się poetka, dramatopisarka, autorka książek dla dzieci, tłumaczka Joanna Kulmowa
- 1933 – Sejm RP przyjął ustawę o Orderze Virtuti Militari
- 1963 – zmarł polski fizyk, taternik Zygmunt Klemensiewicz, autor pierwszego polskiego podręcznika taternickiego
27 marca 2023
27 marca: imieniny obchodzą m.in.: Augusta, Ernest i Lidia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1793 – cesarzowa Katarzyna przyłączyła do Imperium Rosyjskiego zagarniętą przy II rozbiorze Polski Ukrainę Prawobrzeżną
- 1953 – urodziła się polska polityk Henryka Krzywonos, sygnatariuszka porozumień sierpniowych
- 1963 – urodził się amerykański reżyser filmowy Quentin Tarantino (na fotografii) znany m.in. z filmów Pulp Fiction, Bękarty wojny czy Django
- 1968 – w wypadku lotniczym zginął radziecki lotnik i kosmonauta Jurij Gagarin, pierwszy człowiek w kosmosie
- 1983 – zmarła pisarka Hanna Malewska, wieloletnia redaktor naczelna miesięcznika „Znak”, autorka powieści historycznych – w tym monumentalnej Przemija postać świata, przedstawiającej oczyma Kasjodora upadek w VI wieku resztek świata rzymskiego w pustoszonej przez barbarzyńców i Bizantyńczyków Italii
- 1993 – Jiang Zemin (na fotografii) został przewodniczącym ChRL
- 1998 – utworzono centralną komórkę ogranizacyjną w Policji Biuro Spraw Wewnętrznych
29 marca 2023
29 marca: imieniny obchodzą m.in.: Eustazy, Ludolfina i Wiktoryn
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1848 – Wiosna Ludów: mimo kontrakcji ze strony księży zmartwychwstańców, z inicjatywy Adama Mickiewicza zawiązał się w Rzymie Zastęp Polski – rządzona demokratycznymi zasadami formacja wojskowa, znana także jako „Legion Mickiewicza”; tegoż dnia ów poeta i polityk przedstawił deklarację ideową – Skład zasad – gdzie czytamy m.in. „Wszelki z narodu jest obywatelem, wszelki obywatel równy w prawie i przed urzędami” oraz „Izraelowi, bratu starszemu, uszanowanie, braterstwo, pomoc na drodze ku jego dobru wiecznemu i doczesnemu. Równe we wszystkim prawo”
- 1888 – zmarł francuski kompozytor, wirtuoz fortepianu – Charles-Valentin Alkan
- 1943 – urodził się Vangelis (na fotografii), grecki twórca muzyki elektronicznej; oddział „Jędrusiów” wspólnie z grupą AK rozbił więzienie niemieckie w Mielcu i uwolnił ponad stu więźniów; tegoż dnia Niemcy rozpoczęli prace ekshumacyjne w Katyniu
- 1993 – za prezydentury socjalisty Mitteranda premierem Francji z ramienia RPR i UDF został gaullista Édouard Balladur (na fotografii)
31 marca 2023
31 marca: imieniny obchodzą m.in.: Beniamin, Gwidon i Kornelia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1903 – wedle zeznań świadków nowozelandzki konstruktor Richard Pearse (na zdjęciu) wykonał lot maszyną z napędem cięższą od powietrza (około 9 miesięcy przed braćmi Wright)
- 1913 – urodziła się amerykańska gitarzystka i wokalistka bluesowa Etta Baker
- 1948 – urodził się amerykański polityk Al Gore, wiceprezydent USA, laureat Pokojowej Nagrody Nobla; tegoż dnia zmarł Egon Erwin Kisch, dziennikarz i pisarz, tworzący w języku niemieckim, mistrz reportażu społecznego i politycznego
- 1973 – zmarł czeski pisarz Ota Pavel
- 2008 – zmarła polska paleontolog Halszka Osmólska
2 marca 2023
2 marca: imieniny obchodzą m.in.: Agnieszka, Karol i Paweł
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1333 – zmarł król Polski Władysław I Łokietek, władca dążący do zjednoczenia Polski
- 1793 – urodził się amerykański traper i polityk Sam Houston (na fotografii, którą wykonał Mathew B. Brady), prezydent efemerycznej Republiki Teksasu; od jego imienia nazwano największe miasto w Teksasie
- 1818 – włoski egiptolog-amator Giovanni Battista Belzoni pozostawił (na ilustracji) ślad swej bytności w piramidzie Chefrena
- 1873 – urodziła się chorwacka pisarka i dziennikarka Marija Jurić Zagorka
- 1943 – wojna na Pacyfiku: rozpoczęła się morska bitwa na Morzu Bismarcka
- 1978 – początek radzieckiej misji załogowej Sojuz 28, pierwszego lotu w ramach programu Interkosmos, dzięki któremu Vladimír Remek został pierwszym człowiekiem w kosmosie niepochodzącym z ZSRR, ani z USA
- 1993 – powstała Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, fundacja o charakterze filantropijnym
4 marca 2023
4 marca: imieniny obchodzą m.in.: Arkadiusz, Kazimierz i Placyda
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1193 – zmarł Saladyn, wódz i polityk muzułmański pochodzenia kurdyjskiego, władca imperium; prowadził walki z krzyżowcami, m.in. zdobywając w roku 1187 Jerozolimę; uznawany za wzór cnót rycerskich stał się bohaterem legend
- 1863 – powstanie styczniowe: oddział Mariana Langiewicza stoczył z wojskami rosyjskimi bitwę pod Pieskową Skałą (ilustracja)
- 1883 – urodził się chemik Julius Fromm, wynalazca technologii produkcji prezerwatyw z ciekłej gumy (lateksu)
- 1903 – urodził się polski malarz Wacław Taranczewski, przedstawiciel koloryzmu
- 1933 – Franklin Delano Roosevelt (na fotografii) został 32. prezydentem Stanów Zjednoczonych, niezwłocznie po objęciu urzędu przystąpił do wdrażania programu reform ekonomiczno-społecznych zwanego Nowy Ład
- 1943 – wojna na Pacyfiku: zakończyła się bitwa na Morzu Bismarcka, w której australijskie i amerykańskie samoloty zniszczyły japoński konwój transportujący wojska do portu Lae na Nowej Gwinei
6 marca 2023
6 marca: imieniny obchodzą m.in.: Koleta, Róża i Wiktor; dzień niepodległości Ghany; o zachodzie słońca rozpoczyna się święto Purim
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1853 – w weneckim Teatro La Fenice miała miejsce premiera opery Giuseppe Verdiego La Traviata opartej na powieści Aleksandra Dumasa pt. Dama kameliowa (na ilustracji plakat z tego przedstawienia)
- 1888 – zmarła amerykańska pisarka Louisa May Alcott, swoją powieścią dla dziewcząt Małe kobietki zapoczątkowała realistyczną powieść dla młodzieży
- 1898 – w Poznaniu uruchomiono elektryczne tramwaje
- 1973 – zmarła Pearl S. Buck, amerykańska powieściopisarka i nowelistka, laureatka literackiej Nagrody Nobla
- 2003 – Rada Najwyższa uchwaliła ustawę o hymnie państwowym Ukrainy; tegoż dnia w akcji antyterrorystów w Magdalence zginęło 2 bandytów i 2 policjantów
- 2008 – zmarł Gustaw Holoubek (na fotografii), polski aktor teatralny i filmowy, reżyser i pedagog, wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie; pamiętny odtwórca m.in. roli Gustawa-Konrada w Dziadach Adama Mickiewicza inscenizowanych w 1967 roku przez Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym; pełnił również funkcję senatora I kadencji
8 marca 2023
8 marca: imieniny obchodzą m.in.: Beata, Jan i Miłogost; Dzień Kobiet
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1933 – George Grosz, malarz, grafik i karykaturzysta z kręgu Nowej Rzeczowości, został pozbawiony obywatelstwa niemieckiego
- 1948 – w Łodzi założono Wyższą Szkołę Filmową – tzw. Filmówkę (na fotografii Pałac Oskara Kona – obecna siedziba szkoły)
- 1953 – w związku z odmową opublikowania nekrologu Stalina w numerze z 8 marca, władze PRL zawiesiły wydawanie „Tygodnika Powszechnego” (logo)
- 1958 – zmarła Irena Solska (na portrecie pędzla Leona Wyczółkowskiego), aktorka teatralna i reżyser, żona Ludwika Solskiego
- 1963 – lewicowa partia Baas przejęła władzę w Syrii w wyniku przewrotu wojskowego
- 1968 – wiec studencki na Uniwersytecie Warszawskim dał początek tzw. wydarzeniom marcowym
- 1983 – do handlu wszedł IBM PC/XT, pierwszy komputer osobisty fabrycznie wyposażony w dysk twardy
10 marca 2023
10 marca: imieniny obchodzą m.in.: Cyprian, Gajusz i Symplicjusz
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1793 – w Wandei wybuchło powstanie przeciw władzom republikańskiej Francji (na ilustracji symbol powstańców – serce z krzyżem, u dołu napis „Dieu Le Roi”)
- 1863 – tę datę nosiła odezwa Mariana Langiewicza, ogłaszająca objęcie przezeń dyktatury powstania
- 1913 – urodził się polski filozof Adam Schaff; tegoż dnia zmarła amerykańska czarnoskóra abolicjonistka Harriet Tubman; sama zbiegłszy z niewoli, aktywnie działała w organizacji Underground Railroad, pomagając innym w ucieczce do stanów Unii oraz do Kanady
- 1953 – urodziła się Anna Kołyszko, tłumaczka anglojęzycznej literatury pięknej, przekładała na język polski m.in. utwory Jacka Kerouaca, Vladimira Nabokova, Philipa Rotha, Lawrence'a Durrella, Anne Enright, Susan Sontag i Cormaca McCarthy'ego
- 1963 – urodził się amerykański producent muzyczny Rick Rubin, do artystów z nim współpracujących należeli lub należą m.in. Adele, Beastie Boys, AC/DC, Red Hot Chili Peppers, Linkin Park, Metallica oraz U2
- 1973 – urodziła się czeska modelka i aktorka Eva Herzigová (na fotografii)
12 marca 2023
12 marca: imieniny obchodzą m.in.: Bernard, Blizbor i Józefina; dzień niepodległości Mauritiusu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1613 – urodził się André Le Nôtre, projektant ogrodów, twórca założeń ogrodowych w Wersalu (na obrazie Pierre'a Patela z około 1650 roku), Tuileries i Vaux-le-Vicomte
- 1913 – będąca w budowie stolica Związku Australijskiego otrzymała nazwę: „Canberra”
- 1938 – Anschluss Austrii – Wehrmacht bez jednego wystrzału dokonał aneksji tego kraju
- 1963 – urodził się polski muzyk, saksofonista, wokalista, autor tekstów, aranżer Kazik Staszewski (na fotografii)
- 1973 – zmarła polska lekarz profesor Eleonora Reicher, twórczyni polskiej reumatologii
- 1998 – amerykański niszczyciel rakietowy USS „Kidd” został wycofany ze służby
- 2003 – premier Serbii Zoran Đinđić został zamordowany przez snajpera
14 marca 2023
14 marca: imieniny obchodzą m.in.: Ewa, Leon i Matylda; Dzień Liczby Pi
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1813 – generał Wasilij Łanskoj został przez cesarza Aleksandra I mianowany generał-gubernatorem okupowanego przez Rosję Księstwa Warszawskiego
- 1853 – urodził się szwajcarski malarz Ferdinand Hodler, tworzący w stylu secesji (na ilustracjach jego „Noc” i „Dzień”)
- 1883 – zmarł niemiecki filozof, socjolog i ekonomista Karol Marks (na fotografii); jedyny w polskiej prasie nekrolog opublikowali Samuel Dickstein i Witold Piekarski w piśmie „Przedświt”
- 1893 – zmarł Jan Ewangelista Goetz, założyciel Browaru Okocim
- 1903 – urodził się kurdyjski polityk Mustafa Barzani, bojownik o utworzenie niezależnego państwa kurdyjskiego
- 1953 – zmarł komunistyczny prezydent Czechosłowacji Klement Gottwald
16 marca 2023
16 marca: imieniny obchodzą m.in.: Abraham, Herbert i Przybymir
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1713 – w Liptowskim Mikułaszu rozpoczął się proces Janosika (drzeworyt Władysława Skoczylasa)
- 1813 – Prusy wypowiedziały wojnę Francji, przystępując tym samym do VI koalicji
- 1933 – zmarł węgierski matematyk Alfréd Haar, konstruktor nazwanej od jego nazwiska miary na lokalnie zwartej grupie topologicznej
- 1953 – urodził się haker Richard Stallman (na fotografii), promotor wolnego oprogramowania
- 1968 – w trakcie wojny wietnamskiej armia amerykańska dopuściła się zbrodni wojennej, znanej jako „masakra w Mỹ Lai”; William Calley, dowódca oddziału, został ułaskawiony
- 1978 – porwanie byłego premiera Włoch Aldo Moro przez Czerwone Brygady
- 1988 – w przeprowadzonym na rozkaz Ali Hassana al-Madżida („Chemicznego Alego”) ataku gazowym w Halabdży zginęło ok. 5 tysięcy irackich Kurdów
18 marca 2023
18 marca: imieniny obchodzą m.in.: Edwarda, Edward i Narcyz
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1863 – stoczono jedną z najkrwawszych w powstaniu styczniowym bitwę pod Grochowiskami, ostatnią z udziałem żuawów śmierci dowodzonych przez François Rochebrune'a (na fotografii w stroju tej formacji)
- 1893 – zmarł holenderski piwowar Gerard Adriaan Heineken, założyciel przedsiębiorstwa Heineken
- 1913 – w Salonikach w zamachu dokonanym przez anarchistę zginął król Grecji Jerzy I (na fotografii)
- 1923 – urodziła się polska etnograf i muzealnik Kalina Skłodowska-Antonowicz
- 1943 – zmarła pisarka Helena Mniszkówna, autorka m.in. wielokrotnie wznawianej i czterokrotnie zekranizowanej melodramatycznej powieści Trędowata; tegoż dnia zwycięstwo Wehrmachtu w bitwie o Charków
- 1983 – zmarł Humbert II, ostatni król Włoch, który panował 34 dni, a zrezygnował z tronu po przeprowadzonym 2 czerwca 1946 referendum, w którym niewielką większością obywatele Włoch zadecydowali o zniesieniu monarchii i wprowadzeniu ustroju republikańskiego
20 marca 2023
20 marca: imieniny obchodzą m.in.: Aleksandra, Eufemia i Klaudia
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_b_404.jpg)
- 43 p.n.e. – urodził się rzymski poeta Owidiusz
- 1393 – z rozkazu króla Czech Wacława IV ksiądz Jan z Nepomuka został utopiony w Wełtawie
- 1673 – zmarł ksiądz Augustyn Kordecki, były przeor klasztoru paulinów na Jasnej Górze
- 1848 – Wiosna Ludów: abdykował król Bawarii Ludwik I (na portrecie); w Berlinie tłum uwolnił z więzienia w Moabicie więźniów politycznych, wśród nich skazanego na ścięcie Ludwika Mierosławskiego; w Poznaniu powołano Komitet Narodowy Polski z Gustawem Potworowskim na czele
- 1943 – Mao Zedong został przewodniczącym Komunistycznej Partii Chin
- 1963 – Piotr Kaczkowski zadebiutował na antenie radiowej zapowiedzią piosenki Love Me Do zespołu The Beatles w audycji Rozgłośni Harcerskiej
- 2003 – rozpoczęła się druga wojna w Zatoce Perskiej (Kalendarium II wojny nad Zatoką Perską)
22 marca 2023
22 marca: imieniny obchodzą m.in.: Baldwin, Bogusław i Lea; Światowy Dzień Wody; dziś lub jutro rozpoczyna się ramadan
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1868 – urodził się amerykański fizyk Robert Millikan (na fotografii), który jako pierwszy wyznaczył ładunek elementarny
- 1888 – w Anglii utworzono The Football League, pierwszą na świecie ligę piłki nożnej
- 1923 – urodził się francuski mim Marcel Marceau (na fotografii)
- 1948 – urodził się brytyjski kompozytor Andrew Lloyd Webber, twórca muzyki do musicali: Koty i Upiór w operze
- 1963 – zespół The Beatles wydał swój pierwszy album, Please Please Me
- 1993 – oficjalny debiut mikroprocesora Pentium spółki Intel
- 2003 – zmarł Milton George Henschel – piąty prezes Towarzystwa Strażnica oraz wieloletni członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy
24 marca 2023
24 marca: imieniny obchodzą m.in.: Dzierżysław, Katarzyna i Marek
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1603 – po 44 latach panowania zmarła królowa Anglii Elżbieta I; tron objął monarcha Szkocji Jakub z dynastii Stuartów (na portrecie malowanym wkrótce po tym wydarzeniu) – co zapoczątkowało unię personalną królestw Anglii i Szkocji
- 1693 – urodził się angielski cieśla i zegarmistrz samouk John Harrison (na portrecie), wynalazca pierwszego chronometru – skonstruowanego na konkurs ogłoszony przez brytyjską Admiralicję instrumentu pomiarowego, który umożliwił precyzyjne wyznaczanie długości geograficznej
- 1903 – urodził się polski prozaik Igor Newerly, autor m.in. zekranizowanej powieści Pamiątka z Celulozy
- 1943 – urodził się profesor Marcin Kula, polski historyk specjalizujący się w historii społecznej
- 1948 – urodził się polski alpinista i himalaista Jerzy Kukuczka
- 1993 – dostrzeżono kometę Shoemaker-Levy 9, której fragmenty w lipcu następnego roku uderzyły w Jowisza
- 2003 – zmarł polski lekkoatleta, długodystansowiec Zdzisław Krzyszkowiak, mistrz olimpijski z Rzymu
26 marca 2023
26 marca: imieniny obchodzą m.in.: Kasjan, Emanuel i Larysa; dzień niepodległości Bangladeszu
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
_par_Jules_Bastien-Lepage_(1848-1884)_-_1879.jpg)
- 1913 – urodził się węgierski uczony Paul Erdős, jeden z największych matematyków XX wieku
- 1923 – zmarła francuska aktorka Sarah Bernhardt (na portrecie)
- 1933 – urodził się włoski reżyser i scenarzysta Tinto Brass, najbardziej znany jako twórca ocierającego się o pornografię historycznego obrazu Kaligula z Malcolmem McDowellem w tytułowej roli szalonego cesarza
- 1943 – akcja pod Arsenałem – odbicie więźniów Gestapo przez Szare Szeregi
- 1943 – urodził się amerykański dziennikarz Bob Woodward, dzięki któremu została ujawniona afera Watergate
- 1953 – urodził się litewski dyplomata Petras Vaitiekūnas, minister spraw zagranicznych w rządzie Gediminasa Kirkilasa
28 marca 2023
28 marca: imieniny obchodzą m.in.: Ingbert, Krzysław i Renata
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 193 – Didiusz Julianus został następcą zamordowanego tegoż dnia przez pretorian Pertynaksa (obwołanego 3 miesiące wcześniej cesarzem – po śmierci Kommodusa z rąk spiskowców)
- 1763 – za wystąpienie przeciw sekularyzacji dóbr cerkiewnych metropolita rostowski Arseniusz (na portrecie) został przez Katarzynę pozbawiony godności kościelnych i zesłany do klasztoru w Korelii k. Archangielska
- 1933 – władze państwowe rozwiązały Obóz Wielkiej Polski
- 1943 – zmarł rosyjski kompozytor i dyrygent Siergiej Rachmaninow
- 1963 – premiera amerykańskiego filmu Ptaki (na ilustracji), thrillera w reżyserii Alfreda Hitchcocka
- 1973 – wydany został studyjny album Houses of the Holy, 5. w dyskografii brytyjskiej grupy Led Zeppelin, który trafił na szczyt głównych zestawień w Wielkiej Brytanii i USA
30 marca 2023
30 marca: imieniny obchodzą m.in.: Amadeusz, Kwiryna i Litobor
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_b_404.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_par_Jules_Bastien-Lepage_(1848-1884)_-_1879.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
- 1853 – urodził się holenderski malarz Vincent van Gogh (na autoportrecie z września 1889 obecnie znajdującym się w zbiorach Musée d’Orsay)
- 1863 – osiemnastoletni duński książę Wilhelm Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg został wybrany na króla Grecji; objąwszy tron panował jako Jerzy I
- 1908 – urodziła się polska lekarka Julia Starkiewiczowa, naukowiec i nauczyciel akademicki, profesor Pomorskiej Akademii Medycznej
- 1943 – z ran, odniesionych na torturach na Pawiaku i w katowni Gestapo na Szucha w trakcie przesłuchań przez niemiecką policję polityczną, zmarł Jan Bytnar ps. Rudy – harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, żołnierz Szarych Szeregów
- 1968 – urodziła się pochodząca z Quebecu kanadyjska piosenkarka Céline Dion; sławę światową przyniósł jej utwór My Heart Will Go On nagrany na potrzeby filmu pt. Titanic
- 1973 – zakończyła się produkcja samochodu „Warszawa” (na zdjęciu)