Wikiprojekt:Rocznice/przegląd/październik
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Rocznice
1 października 2019
1 października: imieniny obchodzą m.in.: Ariel, Danuta i Teresa; dzień niepodległości Cypru, Nigerii i Tuvalu
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 959 – Edgar Spokojny został królem Anglii
- 1684 – zmarł francuski francuski poeta i dramatopisarz Pierre Corneille (na portrecie), twórca tragedii klasycystycznej, autor tragikomedii Cyd, która przyniosła mu dużą popularność, członek Akademii Francuskiej
- 1929 – Związek Radziecki przeszedł na kalendarz rewolucyjny
- 1944 –
62. dzień powstania warszawskiego: tymczasowe zawieszenie broni, Śródmieście opuściło 8 tys. osób, gdy liczbę ludności podlegającej ewakuacji strona niemiecka oszacowała na 200-250 tys.; po upadku Mokotowa i Żoliborza generał Komorowski ps. „Bór” zapowiedział wszczęcie rozmów kapitulacyjnych, do prowadzenia negocjacji zostali wyznaczeni Kazimierz Iranek-Osmecki ps. „Jarecki”, Zygmunt Dobrowolski ps. „Zyndram” i Franciszek Herman ps. „Bogusławski” – więcej w kalendarium - 1949 – otwarto dla ruchu odbudowaną po zniszczeniach wojennych ulicę Nowy Świat w Warszawie; tegoż dnia na placu Niebiańskiego Spokoju w Pekinie Mao Zedong proklamował Chińską Republikę Ludową
- 1964 – otwarcie pierwszej na świecie linii kolei dużych prędkości – Shinkansen (na zdjęciu)
62. dzień 3 października 2019
3 października: imieniny obchodzą m.in.: Irmgarda, Ewalda i Ewald
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1569 – III wojna religijna we Francji: zwycięstwo katolików nad hugenotami w bitwie pod Moncontour
- 1889 – urodził się niemiecki publicysta, pacyfista, przeciwnik nazizmu Carl von Ossietzky (na fotografii), laureat Pokojowej Nagrody Nobla w roku 1935, której odebranie zostało mu jednak uniemożliwione przez władze III Rzeszy
- 1904 – urodził się amerykański chemik Charles Pedersen, laureat Nagrody Nobla
- 1924 – zmarł polski arystokrata Władysław Zamoyski, działacz społeczno-gospodarczy w Wielkopolsce, na Podhalu i na emigracji we Francji; z myślą o ratowaniu lasów tatrzańskich przed rabunkową gospodarką nabył na licytacji dobra zakopiańskie, obejmujące spore tereny w Tatrach i na Podhalu, doprowadził również do zbudowania linii kolejowej z Chabówki do Zakopanego, miał także duże zasługi w zakończeniu sporu granicznego o Morskie Oko, pod koniec życia cały majątek Zamoyskich przekazał Narodowi zakładając fundację Zakłady Kórnickie
- 1929 – Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców zostało przemianowane na Jugosławię
- 1944 – 64. dzień powstania warszawskiego: w nocy z 2 na 3 października w siedzibie generała von dem Bacha podpisano formalny układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie (na fotografii moment podpisania); komendant główny Armii Krajowej Tadeusz Komorowski ps. „Bór” wydał pożegnalny rozkaz zakończony słowami „Z wiarą w ostateczne zwycięstwo naszej słusznej sprawy, z wiarą w Ojczyznę umiłowaną, wielką i szczęśliwą, pozostajemy wszyscy nadal żołnierzami obywatelami Niepodległej Polski, wierni sztandarowi Rzeczypospolitej” – więcej w kalendarium
- 1969 – urodziła się amerykańska piosenkarka Gwen Stefani, wokalistka zespołu No Doubt
5 października 2019
5 października: imieniny obchodzą m.in.: Apolinary, Faustyna i Placyd
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1864 – urodził się Louis Lumière, francuski wynalazca, jeden z pionierów kinematografii, wraz ze starszym bratem Augustem wynalazca m.in.: kinematografu oraz techniki autochromu pozwalającej wykonywać barwne fotografie na płytach szklanych (na ilustracji Louis Lumière z mikroskopem i probówkami – fotografia wykonana metodą autochromu)
- 1939 – najprawdopodobniej około 4 nad ranem rozstrzelano 38 obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku
- 1944 – minął 66. dzień od wybuchu powstania warszawskiego: ostatnie oddziały żołnierzy Armii Krajowej odmaszerowały do niewoli niemieckiej – więcej na temat wydarzeń 5 października w kalendarium; bilans powstania: ok. 18 tys. poległych powstańców z Armii Krajowej, ok. 3,5 tys. poległych „kościuszkowców” z 1 Armii Wojska Polskiego i trudna do określenia liczba (wg niektórych szacunków do ok. 180 tys.) zabitych cywilów, ok. 5 tys. żołnierzy uznano za zaginionych, a ok. 25 tys. powstańców zostało rannych – więcej w osobnym artykule o skutkach powstania warszawskiego
- 1944 – urodził się polski wokalista, pianista i kompozytor Andrzej Zieliński, założyciel zespołu Skaldowie
- 1969 – premiera pierwszego odcinka Latającego cyrku Monty Pythona w BBC One
- 1974 – urodził się polski skoczek narciarski Robert Mateja (na fotografii), pięciokrotny mistrz Polski w skokach narciarskich
- 2004 – zmarł biochemik brytyjski pochodzenia nowozelandzkiego Maurice Wilkins, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny
7 października 2019
7 października: imieniny obchodzą m.in.: Justyna, Marek i Maria
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1849 – w niewyjaśnionych okolicznościach zmarł amerykański pisarz i poeta Edgar Allan Poe
- 1879 – uchwałą Rady Miasta zostało powołane Muzeum Narodowe w Krakowie
- 1919 – zmarł australijski polityk i prawnik Alfred Deakin, trzykrotny premier Australii; tegoż dnia założono holenderskie linie lotnicze KLM
- 1939 – urodził się brytyjski chemik Harold Kroto, odkrywca fulerenów, laureat Nagrody Nobla (na ilustracji cząsteczka fulerenu C60)
- 1949 – proklamowano powstanie Niemieckiej Republiki Demokratycznej (Deutsche Demokratische Republik)
- 2009 – wmurowano kamień węgielny pod budowę Stadionu Narodowego w Warszawie
9 października 2019
9 października: imieniny obchodzą m.in.: Aaron, Ginter i Sybilla; Światowy Dzień Poczty
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1859 – urodzili się: amerykański wynalazca James Albert Bonsack, twórca pierwszej przemysłowej maszyny do produkcji papierosów, oraz francuski oficer Alfred Dreyfus, niesłusznie oskarżony i skazany za zdradę, co wywołało polityczny skandal i w ślad za nim kryzys polityczny i społeczny
- 1879 – urodził się niemiecki fizyk Max von Laue (na fotografii), prekursor analizy rentgenowskiej, laureat Nagrody Nobla za odkrycie zjawiska dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego na kryształach
- 1939 – ukazał się ostatni numer wydawanego nieprzerwanie przez 118 lat „Kurjera Warszawskiego”
- 1949 – urodziła się polska piosenkarka Magda Umer (na fotografii), wykonawczyni poezji śpiewanej, dziennikarka, reżyserka i scenarzystka, autorka znanych nastrojowych piosenek: „O niebieskim, pachnącym groszku”, „Koncert jesienny”, „Już szumią kasztany”
- 1969 – urodziła się brytyjska wokalistka rockowa PJ Harvey
- 1999 – odbył się ostatni lot amerykańskiego samolotu rozpoznawczego Lockheed SR-71 Blackbird
11 października 2019
11 października: imieniny obchodzą m.in.: Aldona, Aleksander i Zenaida
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1779 – z ran odniesionych w bitwie pod Savannah zmarł polski bohater amerykańskiej wojny o niepodległość, generał Kazimierz Pułaski
- 1889 – zmarł angielski fizyk James Joule (na ilustracji), badacz zjawisk termodynamicznych i elektromagnetycznych
- 1919 – urodził się amerykański perkusista i kompozytor jazzowy Art Blakey (na fotografii); tegoż dnia w Krakowie założono pierwsze polskie stowarzyszenie sportowe – Polski Związek Lekkiej Atletyki
- 1939 – ukazało się pierwsze wydanie gadzinówki „Nowy Kurier Warszawski”, niemieckiego polskojęzycznego dziennika informacyjno-propagandowego
- 1969 – zmarł polski dowódca wojskowy i polityk gen. Kazimierz Sosnkowski, założyciel Związku Walki Czynnej, w II Rzeczpospolitej minister spraw wojskowych, w latach 1943-1944 Naczelny Wódz i Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, zwolniony ze stanowiska pod presją rządu brytyjskiego za krytykę Wielkiej Brytanii w kwestii braku pomocy dla powstania warszawskiego
13 października 2019
13 października: imieniny obchodzą m.in.: Teofil, Wacława i Wenanty
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1479 – wojska węgierskie pokonały armię osmańską w bitwie na Chlebowym Polu
- 1919 – zmarł duński poeta, dramaturg i powieściopisarz Karl Gjellerup (na portrecie), laureat Nagrody Nobla
- 1939 – powołano Narodową Organizację Wojskową
- 1949 – dokonano oblotu radzieckiego bombowca Tu-14
- 1959 – wystrzelono amerykańskiego satelitę naukowego Explorer 7
- 2009 – w czasopiśmie „Current Biology” ukazał się artykuł o Bagheera kiplingi, dowodzący że ten znany od końca XIX wieku gatunek jest pierwszym znanym nauce roślinożernym pająkiem (na zdjęciu)
15 października 2019
15 października: imieniny obchodzą m.in.: Filipa, Roger i Teresa
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1844 – urodził się niemiecki filolog i filozof klasyczny Friedrich Nietzsche (na fotografii), autor Tako rzecze Zaratustra (na ilustracji okładka pierwszego wydania dzieła), która uważana jest za najważniejsze dzieło filozofa, będące kompilacją jego poglądów
- 1934 – zmarł francuski polityk Raymond Poincaré, pięciokrotny premier, prezydent Francji
- 1939 – rząd niemiecki podjął uchwałę o utworzeniu Wielkiego Miasta Szczecin
- 1944 – w Budapeszcie specjalny oddział niemieckich spadochroniarzy, dowodzonych przez Otto Skorzenego przeprowadził operację Mickey Mouse, której celem było porwanie Miklósa, syna admirała Miklosa Horthyego, regenta i faktycznego dyktatora Węgier
- 1949 – utworzono cztery pierwsze bataliony górnicze
- 1964 – zmarł amerykański kompozytor Cole Porter, twórca musicali, muzyki filmowej oraz licznych piosenek
- 1989 – zmarł marszałek Polski Michał Rola-Żymierski
17 października 2019
17 października: imieniny obchodzą m.in.: Andrzej, Ignacy i Seweryna
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1814 – urodził się ukraiński działacz narodowy, duchowny greckokatolicki i poeta Jakiw Hołowacki, badacz ukraińskiej kultury ludowej w Galicji, profesor i rektor Uniwersytetu Lwowskiego
- 1849 – zmarł światowej sławy kompozytor i pianista Fryderyk Chopin (na fotografii Bissona z 1849 r.); tradycyjnie w tym dniu od 1927 r. rozpoczyna się najstarszy na świecie monograficzny konkurs muzyczny – Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina
- 1854 – wojna krymska: rozpoczęło się oblężenie Sewastopola
- 1934 – zmarł hiszpański histolog, neuroanatom i prekursor neurobiologii Santiago Ramón y Cajal, odkrywca struktury komórek nerwowych w mózgu, laureat Nagrody Nobla
- 1944 – obraz Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem, który w czasie II wojny światowej ukryty był w podlubelskiej wsi, został przekazany kierownikowi resortu kultury i sztuki przy PKWN
- 1979 – urodził się fiński kierowca wyścigowy Kimi Räikkönen (na fotografii)
- 1989 – trzęsienie ziemi Loma Prieta w mieście Oakland
19 października 2019
19 października: imieniny obchodzą m.in.: Izaak, Jan i Paweł
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 202 p.n.e. – Rzymianie pod wodzą Scypiona Afrykańskiego zwyciężyli Kartagińczyków Hannibala w bitwie pod Zamą, to starcie zdecydowało, że druga wojna punicka zakończyła się klęską Kartaginy
- 1899 – urodził się gwatemalski pisarz i poeta Miguel Ángel Asturias, laureat Nagrody Nobla
- 1909 – zmarł włoski psychiatra, antropolog i kryminolog Cesare Lombroso (na fotografii), założyciel włoskiej „szkoły pozytywistycznej” kryminologii, propagator antropometrii
- 1964 – urodził się niemiecki skoczek narciarski Dieter Thoma, pięciokrotny medalista mistrzostw świata, trzykrotny medalista olimpijski
- 1969 – zmarł polski archeolog, muzeolog i profesor Józef Kostrzewski, jeden z odkrywców Biskupina
- 1984 – zmarł Jerzy Popiełuszko (na fotografii), polski ksiądz, kapelan Solidarności, zamordowany przez Służbę Bezpieczeństwa
- 1984 – zmarł francuski pisarz, poeta i malarz pochodzenia belgijskiego Henri Michaux
21 października 2019
21 października: imieniny obchodzą m.in.: Celina, Jakub i Urszula
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1929 – urodziła się amerykańska pisarka Ursula K. Le Guin, jedna z najważniejszych przedstawicielek nurtu science fiction i fantasy (cykl Ziemiomorze)
- 1949 – urodził się izraelski polityk Binjamin Netanjahu (na fotografii), pierwszy i jak do tej pory jedyny premier Izraela, który urodził się w Ziemi Izraela po ogłoszeniu Deklaracji Niepodległości; tegoż dnia przekazano do eksploatacji pierwszy zbudowany po wojnie w Polsce statek pełnomorski SS Sołdek
- 1959 – otwarto Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku
- 1969 – zmarł polski matematyk Wacław Sierpiński; na grobie kazał sobie wyryć napis Badacz nieskończoności (na animacji trójkąt Sierpińskiego); tegoż dnia Willy Brandt, przywódca SPD, został kanclerzem Niemieckiej Republiki Federalnej
- 1999 – zmarł kompozytor i pianista żydowskiego pochodzenia Alfred Schütz, twórca muzyki do wielu pieśni i piosenek żołnierskich, w tym Czerwone maki na Monte Cassino do słów Feliksa Konarskiego; w okresie międzywojennym kierownik muzyczny Wesołej Lwowskiej Fali, od połowy lat 30. związany z warszawskimi kabaretami, komponował dla Hanki Ordonówny, Eugeniusza Bodo, Mieczysława Fogga
23 października 2019
23 października: imieniny obchodzą m.in.: Gracjan, Gracjana i Klotylda
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 42 p.n.e. – samobójczą śmiercią zginął Marek Juniusz Brutus, przypuszczalny adresat ostatnich słów Cazara I ty Brutusie, przeciwko mnie
- 1844 – urodził się francuski fizyk i lekarz Édouard Branly (na fotografii), jeden z pionierów radia i wynalazca koherera
- 1929 – został znaleziony nosorożec włochaty ze Staruni, jedyny na świecie kompletny egzemplarz tego wymarłego gatunku z epoki plejstocenu
- 1939 – dokonano oblotu japońskiego samolotu bombowo-torpedowego Mitsubishi G4M; tegoż dnia masakra 56 Polaków w zakładzie karnym w Inowrocławiu
- 1944 – na Pacyfiku rozpoczęła się największa w historii bitwa powietrzno-morska o Leyte (na fotografii amerykańska armada)
- 1949 – zmarł Stanisław Barabasz, architekt, malarz, nestor polskiego narciarstwa, pedagog i myśliwy, kierownik Szkoły Przemysłu Drzewnego w Zakopanem
25 października 2019
25 października: imieniny obchodzą m.in.: Daria, Kryspin i Tadea
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_(headshot).jpg)
- 1154 – Henryk II Plantagenet został królem Anglii
- 1764 – przyszły wiceprezydent i prezydent USA John Adams ożenił się z feministką Abigail Smith
- 1844 – ksiądz Piotr Ściegienny został aresztowany przez Moskali
- 1854 – wojna krymska: słynna szarża brytyjskiej Lekkiej Brygady w czasie bitwy pod Bałakławą
- 1984 – urodziła się amerykańska piosenkarka, kompozytorka i aktorka Katy Perry (na fotografii)
- 2004 – zmarł polski matematyk, inżynier lotnictwa Władysław Fiszdon, który m.in. w czasie II wojny światowej rozwiązał problem drgań i wytrzymałości konstrukcji samolotów Hurricane (na fotografii podczas lotu bojowego w 1941 r.)
27 października 2019
27 października: imieniny obchodzą m.in.: Frumencjusz, Kapitolina i Manfred
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1644 – angielska wojna domowa: siły Parlamentu pokonały Rojalistów w bitwie pod Newbury
- 1844 – urodził się szwedzki polityk Klas Pontus Arnoldson, działacz na rzecz pokojowego rozwiązywania problemów międzynarodowych, laureat Pokojowej Nagrody Nobla
- 1914 – urodził się polski krytyk i teoretyk teatru, poeta i tłumacz Jan Kott, profesor Uniwersytetu Warszawskiego oraz uczelni amerykańskich
- 1924 – pierwsze trzy brygady Korpusu Ochrony Pogranicza zostały rozmieszczone na granicy wschodniej
- 1939 – urodził się angielski aktor komediowy John Cleese (na fotografii), członek grupy Monty Python; tegoż dnia prezydent Warszawy Stefan Starzyński został aresztowany przez Gestapo
- 1989 – urodziła się polska piosenkarka pochodzenia rosyjskiego Alexandra Strunin (na fotografii)
29 października 2019
29 października: imieniny obchodzą m.in.: Wioleta, Felicjan i Zenobiusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1824 – urodził się polski malarz i rysownik Juliusz Kossak (na fotografii wykonanej przez Wojciecha Piechowskiego), jeden z najpopularniejszych artystów polskich drugiej połowy XIX wieku, specjalista w ukazywaniu scen batalistycznych, historycznych i rodzajowych, ojciec braci bliźniaków Wojciecha i Tadeusza
- 1829 – zmarła austriacka klawesynistka i pianistka Maria Anna Mozart, starsza siostra Wolfganga Amadeusa
- 1889 – zmarł rosyjski filozof Nikołaj Czernyszewski
- 1909 – z inicjatywy Mariusza Zaruskiego utworzono Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe – czwartą organizację ratownictwa górskiego na świecie
- 1929 – urodził się rosyjski polityk Jewgienij Primakow (na fotografii), premier Federacji Rosyjskiej w latach 1998–1999
- 1959 – w pierwszym numerze francuskiego magazynu „Pilote” ukazał się pierwszy komiks autorstwa René Goscinnego i Alberta Uderzo o Asteriksie
- 1999 – zmarł ks. Jan Hryniewicz, działacz NSZZ „Solidarność”, budowniczy pierwszego kościoła w Świdniku
31 października 2019
31 października: imieniny obchodzą m.in.: Krzysztofa, Krzysztof i Wolfgang; w Kościołach protestanckich Święto Reformacji
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
_1986,_MiNr_3056.jpg)
- 1424 – urodził się Władysław (na obrazie w bitwie pod Warną według Jana Matejki), pierworodny syn Jagiełły, w latach 1434–1444 król Polski i Węgier, najwyższy książę Litwy
- 1639 – wojna osiemdziesięcioletnia: zwycięstwo floty holenderskiej nad hiszpańską w bitwie na płyciźnie Downs przyczyniło się do tego, że flota hiszpańska na długo utraciła swoją zdolność bojową, za to Niderlandy stały się największą potęgą morską ówczesnej Europy
- 1909 – zmarł polski inżynier i matematyk Edward Jan Habich, postyczniowy emigrant i honorowy obywatel Peru
- 1944 – do Wellington w Nowej Zelandii przybyła grupa 733 polskich sierot po zesłańcach syberyjskich
- 1984 – w zamachu zginęła premier Indii Indira Gandhi (na enerdowskim znaczku pocztowym), jako polityk była zwolenniczką silnej władzy centralnej i rozbudowy sektora państwowego w gospodarce; córka Jawaharlala Nehru, matka Rajiva, teściowa Soni
- 2009 – zmarli: polski przedsiębiorca Jan Wejchert, założyciel grupy ITI, oraz chiński inżynier i naukowiec w dziedzinie aeronautyki i astronautyki Qian Xuesen, twórca chińskiego programu kosmicznego
2 października 2019
2 października: imieniny obchodzą m.in.: Berengaria, Stanimir i Teofil; Międzynarodowy Dzień bez Przemocy
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1869 – urodził się indyjski filozof, prawnik i polityk Mahatma Gandhi (na fotografii), jeden z twórców współczesnej państwowości indyjskiej i propagator pacyfizmu jako środka walki politycznej
- 1904 – urodził się angielski powieściopisarz Graham Greene
- 1914 – urodził się polski polityk i dziennikarz Jan Nowak-Jeziorański, dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa
- 1934 – urodził się polski aktor teatralny i filmowy Wojciech Pokora, jeden z najpopularniejszych aktorów komediowych
- 1939 – zakończyła się bohaterska obrona Helu. Półwysep z portem wojennym przez miesiąc stawiał opór niemieckiemu najeźdzcy
- 1944 – 63. dzień powstania warszawskiego: pertraktacje polsko-niemieckie w sprawie warunków kapitulacji; walki ustały około godziny 21; najważniejsze ustalenia umowy kapitulacyjnej wynegocjowane 2 sierpnia: przyznanie powstańcom uprawnień wynikających z konwencji genewskiej dotyczącej postępowania z jeńcami wojennymi, oddziały Armii Krajowej miały złożyć broń w dniach 4 i 5 października, wobec ewakuowanej z Warszawy ludności cywilnej nie będą wyciągane żadne konsekwencje – więcej w kalendarium
- 2009 – zmarł polski działacz polityczny i społeczny żydowskiego pochodzenia, Marek Edelman (na fotografii), z zawodu lekarz kardiolog, jeden z przywódców powstania w getcie warszawskim, kawaler Orderu Orła Białego
4 października 2019
4 października: imieniny obchodzą m.in.: Dobromiła, Franciszek i Petroniusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1669 – zmarł niderlandzki malarz, rysownik i grafik Rembrandt (na autoportrecie), uważany za jednego z największych artystów europejskich
- 1799 – urodził się śląski chłop, lekarz-samouk, prekursor nowoczesnej hydroterapii Vincenz Priessnitz, propagator leczenia za pomocą zimnej wody, wynalazca natrysku jako urządzenia do wodolecznictwa; nie miał żadnego żadnego wykształcenia medycznego, swoją wiedzę zdobywał na drodze obserwacji zjawisk naturalnych
- 1894 – urodził się polski wojskowy, polityk i dyplomata Józef Beck (na fotografii), minister spraw zagranicznych w latach 1932-1939
- 1904 – urodził się aktor radiowy i filmowy Henryk Vogelfänger, członek zespołu przygotowującego słuchowisko radiowe Wesoła Lwowska Fala, w którym, wraz z Kazimierzem Wajdą, stworzył duet „Szczepko i Tońko”; był żołnierzem 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka, po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii; tegoż dnia zmarł francuski rzeźbiarz Frédéric Auguste Bartholdi, autor Statuy Wolności podarowanej Amerykanom dla uczczenia niepodległości Stanów Zjednoczonych
- 1944 – minął 65. dzień od wybuchu powstania warszawskiego: maszerujący w zwartym szyku powstańcy złożyli broń i oddali się do niewoli, ostatnia audycja radiostacji Błyskawica – więcej w kalendarium
- 2004 – prywatny załogowy statek kosmiczny SpaceShipOne odbył swój drugi z kolei lot suborbitalny i wygrał Ansari X PRIZE
6 października 2019
6 października: imieniny obchodzą m.in.: Alberta, Brunon i Renat
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1799 – zmarł brytyjski lekarz, botanik William Withering, który jako pierwszy opisał lecznicze działanie naparstnicy purpurowej
- 1829 – niedaleko Rainhill (okolice Liverpoolu, w zachodniej Anglii) odbył się konkurs na lokomotywę do obsługi linii kolejowej Liverpool – Manchester; z kilku maszyn, które stanęły do współzawodnictwa, zwycięski okazał się parowóz Rocket (Rakieta) konstrukcji George'a i Roberta Stephensonów
- 1889 – urodzili się: polski działacz niepodległościowy i inżynier architekt Jan Pohoski, oraz polska nowelistka, powieściopisarka Maria Dąbrowska (na fotografii), także tłumaczka literatury duńskiej, angielskiej i rosyjskiej
- 1929 – taterniczki Lida i Marzena Skotnicówny zginęły podczas wejścia na Zamarłą Turnię w Tatrach
- 1939 – kampania wrześniowa: zakończyła się bitwa pod Kockiem
- 1999 – zmarła portugalska śpiewaczka fado Amália Rodrigues
8 października 2019
8 października: imieniny obchodzą m.in.: Laurencja, Pelagia i Taida; dzień niepodległości Chorwacji; o zachodzie słońca rozpoczyna się Jom Kippur
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1789 – urodził się angielski ornitolog, zoolog i artysta William Swainson
- 1874 – urodził się węgierski arystokrata, mąż stanu István Bethlen
- 1879 – wojna o saletrę: chilijskie okręty pokonały siły morskie Peru w morskiej bitwie pod Angamos
- 1929 – zmarł polski malarz Jacek Malczewski (na autoportrecie), jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu przełomu XIX i XX wieku
- 1949 – urodziła się amerykańska aktorka Sigourney Weaver (na zdjęciu) (Obcy – ósmy pasażer Nostromo, Rok niebezpiecznego życia, Goryle we mgle)
- 1974 – zmarł polski pedagog i działacz oświatowy Marian Falski, autor Elementarza
- 2009 – Kongres Stanów Zjednoczonych nadał pośmiertnie gen. Kazimierzowi Pułaskiemu jako siódmej osobie w historii tytuł Honorowego Obywatela Stanów Zjednoczonych
10 października 2019
10 października: imieniny obchodzą m.in.: Leon, Tomiła i Zbigniew
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1659 – zmarł holenderski żeglarz Abel Tasman (na portrecie), europejski odkrywca Tasmanii i Nowej Zelandii
- 1889 – urodzili się: holenderski malarz i wybitny fałszerz obrazów Han van Meegeren, oraz ukraiński poeta, literaturoznawca, profesor slawistyki i tłumacz Mychajło Draj-Chmara
- 1919 – urodził się literat, tłumacz i dziennikarz Stanisław Stampf'l, scenarzysta serialu radiowego Matysiakowie
- 1939 – pierwsze egzekucje w fordońskiej „Dolinie Śmierci”
- 1949 – urodził się polski piosenkarz i kompozytor Andrzej Sikorowski (na fotografii), członek grupy Pod Budą
- 2009 – prezydent Lech Kaczyński ratyfikował w imieniu Polski Traktat lizboński
12 października 2019
12 października: imieniny obchodzą m.in.: Edwin, Maksymilian i Serafin
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1909 – w Moskwie odsłonięto pomnik upamiętniający drukarza Iwana Fedorowa; tegoż dnia zwodowano żaglowiec Dar Pomorza (jako statek szkolny niemieckiej marynarki handlowej Prinzess Eitel Friedrich)
- 1919 – założono Komitet Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich, który w 1924 przyjął obecną nazwę Polski Komitet Olimpijski
- 1924 – zmarł francuski pisarz Anatole France (na fotografii), członek Akademii Francuskiej, laureat literackiej Nagrody Nobla
- 1939 – Adolf Hitler podpisał dekret o utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa na ziemiach polskich; Generalnym Gubernatorem został Hans Frank
- 1949 – urodził się jeden z najbardziej znanych terrorystów Ilich Ramírez Sánchez, pseudonim „Carlos”, zwany przez prasę Szakalem
- 1999 – zmarł amerykański profesjonalny koszykarz Wilt Chamberlain (na fotografii)
14 października 2019
14 października: imieniny obchodzą m.in.: Paraskewa, Bernard i Kalikst
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1529 – zakończyło się nieudane oblężenie Wiednia przez Turków osmańskich
- 1809 – podpisano austriacko-francuski pokój w Schönbrunn
- 1864 – urodził się polski pisarz i działacz społeczny Stefan Żeromski (na portrecie), autor nowel, powieści, dramatów, prozy poetyckiej i publicystyki (Syzyfowe prace, Ludzie bezdomni, Przedwiośnie, Popioły, Wiatr od morza)
- 1949 – dokonano oblotu amerykańskiego samolotu transportowego Fairchild C-123 Provider (na fotografii podczas wojny w Wietnamie)
- 1969 – Olof Palme został premierem Szwecji
- 1999 – zmarł polityk tanzański Julius Nyerere, prezydent Tanzanii a wcześniej Tanganiki
16 października 2019
16 października: imieniny obchodzą m.in.: Gaweł, Jadwiga i Małgorzata; Światowy Dzień Żywności
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
_188_unknown_photographer.jpg)
- 1854 – urodził się brytyjski powieściopisarz, eseista i dramaturg pochodzenia irlandzkiego Oscar Wilde (na fotografii)
- 1914 – urodził się Mohammad Zaher Szah, król Afganistanu, obalony w 1973 r. przez swego stryjecznego brata Mohammada Dauda Chana
- 1939 – w Lesie Szpęgawskim pod Starogardem Gdańskim hitlerowcy rozstrzelali 47 polskich księży
- 1949 – klęską komunistycznych partyzantów zakończyła się wojna domowa w Grecji
- 1959 – zmarł amerykański dowódca wojskowy George Marshall, laureat Nagrody Nobla za plan odbudowy gospodarek krajów Europy Zachodniej (plan Marshalla)
- 1999 – rozpoczęto seryjną produkcję samochodu osobowego Škoda Fabia (szkic profilu)
- 2004 – zmarł polski historyk i profesor Tomasz Strzembosz, jeden z twórców i przewodniczący ZHR
18 października 2019
18 października: imieniny obchodzą m.in.: Bratumił, Siemowit i Łukasz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
-kan_Elblaski.jpg)
- 1009 – „szalony Fatymid” rozkazał zburzyć Bazylikę Grobu Świętego
- 1534 – wybuchła tzw. afera plakatów, uważana za początek reformacji we Francji
- 1844 – rozpoczęto budowę Kanału Elbląskiego (na fotografii w okolicy osady Karczemka), ważnego szlaku komunikacyjnego, który przyczynił się do rozwoju gospodarczego pojezierzy Ostródzkiego i Iławskiego, obecnie będącego atrakcją turystyczną, z powodu rozwoju komunikacji kolejowej i samochodowej
- 1859 – urodził się francuski filozof i pisarz Henri Bergson (na fotografii), twórca teorii głoszącej, że główną rolę w procesie życiowym odgrywa nie rozum, ale pęd życiowy, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury
- 1879 – urodził się polski dyrygent i kompozytor Grzegorz Fitelberg, przyjaciel i propagator muzyki Karola Szymanowskiego, dyrygent Filharmonii Warszawskiej, Opery Wiedeńskiej i Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach
- 1904 – urodził się polski pisarz, reportażysta i podróżnik Czesław Centkiewicz, uczestnik wypraw polarnych, autor książek beletrystycznych i popularnonaukowych; tegoż dnia w Kolonii odbyło się prawykonanie V symfonii Gustava Mahlera
20 października 2019
20 października: imieniny obchodzą m.in.: Irena, Jan Kanty i Witalis; o zachodzie słońca rozpoczyna się Szmini Aceret, kończące Święto Namiotów
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1854 – urodził się francuski poeta Arthur Rimbaud, jeden z głównych przedstawicieli symbolizmu, uznany za prekursora poezji awangardowej
- 1859 – urodził się filozof i pedagog John Dewey, czołowy przedstawiciel amerykańskiego progresywizmu
- 1909 – urodził się polski inżynier, cybernetyk i profesor Antoni Kiliński
- 1919 – Naczelnik Państwa Józef Piłsudski dokonał uroczystego otwarcia Akademii Górniczej w Krakowie, obecnej Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica (na fotografii gmach główny)
- 1964 – zmarł amerykański polityk i prezydent USA Herbert Hoover
- 1984 – zmarł fizyk brytyjski Paul Dirac (na fotografii), laureat Nagrody Nobla za wkład w rozwój machaniki kwantowej, który obejmuje m.in. równanie, statystykę fermionów oraz opracowanie notacji do zapisu stanów kwantowych
- 1994 – zmarł amerykański aktor, reżyser i scenarzysta Burt Lancaster
22 października 2019
22 października: imieniny obchodzą m.in.: Filip, Kordian i Salomea
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1729 – w Tczewie urodził się pastor kalwiński i badacz historii naturalnej szkockiego pochodzenia Johann Reinhold Forster, członek Royal Society, uczestnik drugiej podróży Jamesa Cooka na wody Pacyfiku (na ilustracji Johanna Forster wraz z synem Georgiem na Tahiti)
- 1844 – wśród części protestantów doszło do tzw. wielkiego rozczarowania, które wiązało się z interpretacją biblijnej księgi Daniela (Dn 8, 13-14) przez Williama Millera, który głosił, że Jezus Chrystus przyjdzie powtórnie właśnie o tym czasie
- 1904 – okręty rosyjskiej Drugiej Eskadry Pacyfiku omyłkowo ostrzelały brytyjskie kutry rybackie na Morzu Północnym
- 1919 – urodziła się brytyjska pisarka Doris Lessing (na fotografii), laureatka Nagrody Nobla
- 1939 – na okupowanych przez Związek Radziecki terenach wschodniej Polski władze radzieckie zorganizowały sfałszowane wybory do zgromadzeń ludowych Zachodniej Białorusi i Zachodniej Ukrainy
- 2009 – zmarł polski dziennikarz, publicysta, felietonista i satyryk Maciej Rybiński; tegoż dnia Microsoft wydał system operacyjny Windows 7
24 października 2019
24 października: imieniny obchodzą m.in.: Areta, Marcin i Walentyna; Dzień Narodów Zjednoczonych
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
.jpg)
- 1804 – urodził się niemiecki fizyk Wilhelm Weber (na fotografii)
- 1899 – urodził się poeta, prozaik, krytyk filmowy i literacki, scenarzysta i tłumacz Anatol Stern
- 1929 – czarny czwartek: krach na giełdzie nowojorskiej, który zapoczątkował wielki kryzys
- 1934 – urodził się biskup Tadeusz Pieronek (na fotografii)
- 1974 – zmarł rosyjski skrzypek Dawid Ojstrach
- 1979 – Park Narodowy Everglades na Florydzie wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO
- 1989 – podczas wspinaczki na himalajski ośmiotysięcznik Lhotse zginął Jerzy Kukuczka
26 października 2019
26 października: imieniny obchodzą m.in.: Ewaryst, Leonarda i Lucjan
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1759 – urodził się Georges Danton, jeden z przywódców rewolucji francuskiej
- 1899 – w Wiedniu odbyła się premiera operetki Wiedeńska krew Johanna Straussa (syna)
- 1919 – urodził się ostatni szachinszach Iranu Mohammad Reza Pahlawi, jego rządy to okres głębokich przemian społecznych i gospodarczych w Iranie (biała rewolucja), szachinszach sprawował twardą dyktaturę, wspierając się głównie tajną policją, prowadził politykę proamerykańską; został odsunięty od władzy w wyniku irańskiej rewolucji islamskiej, zmarł na emigracji w Egipcie
- 1929 – urodziła się polska poetka, dziennikarka, prozaiczka Wanda Chotomska (na fotografii), autorka słuchowisk radiowych, tekstów piosenek, widowisk teatralnych i telewizyjnych oraz popularnych wierszy i opowiadań dla dzieci i młodzieży
- 1964 – urodził się polski przedsiębiorca i polityk Janusz Palikot, poseł na Sejm, przewodniczący Ruchu Palikota, a następnie Twojego Ruchu
- 1979 – w do dziś niewyjaśnionych okolicznościach został zastrzelony prezydent Korei Południowej gen. Park Chung-hee (na fotografii); ojciec aktualnie piastującej urząd prezydenta Park Geun-hye
- 1984 – premiera filmu Terminator w reżyserii Jamesa Camerona
28 października 2019
28 października: imieniny obchodzą m.in.: Cyryla, Szymon i Tadeusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1919 – Kongres Stanów Zjednoczonych przyjął ustawę o prohibicji
- 1944 – urodził się francuski aktor Coluche, znany z wielu ról komediowych (jak Skrzydełko czy nóżka u boku Louisa de Funèsa)
- 1949 – zmarł francuski bokser Marcel Cerdan
- 1969 – zmarł rosyjski pisarz i literaturoznawca Korniej Czukowski (na portrecie pędzla Riepina)
- 1989 – na zakończenie wywiadu w Dzienniku Komentarze, aktorka Joanna Szczepkowska (na fotografii) słowami: „Proszę Państwa, czwartego czerwca osiemdziesiątego dziewiątego roku skończył się w Polsce… komunizm.” symbolicznie zakończyła „erę komunizmu” w Polsce
- 1999 – zmarł hiszpański poeta i dramatopisarz Rafael Alberti, przedstawiciel pokolenia 27
- 2009 – 117 osób zginęło, a 213 zostało rannych w wyniku zamachu bombowego w pakistańskim Peszawarze
30 października 2019
30 października: imieniny obchodzą m.in.: Anioł, Przemysław i Zenobia
Okrągłe, dziesięcioletnie rocznice:
- 1759 – około 2 tys. osób zginęło w trzęsieniu ziemi na Bliskim Wschodzie
- 1839 – urodził się francuski malarz impresjonista brytyjskiego pochodzenia Alfred Sisley (na fotografii), niezbyt popularny za życia, jego prace zostały docenione dopiero po śmierci, malował zwykle pejzaże okolic Paryża oraz podparyskie miasteczka (na ilustracji obraz Sisleya Sekwana w Port-Marly)
- 1849 – w Paryżu odbył się pogrzeb Fryderyka Chopina
- 1939 – zmarł polski powieściopisarz, publicysta, działacz emigracyjny Wacław Gąsiorowski, autor powieści historycznych dla młodzieży traktujących o czasach napoleońskich
- 1949 – urodził się polski piosenkarz, gitarzysta i kompozytor Andrzej Rybiński, autor popularnych piosenek „Nie liczę godzin i lat” oraz „Czas relaksu”
- 2009 – zmarł francuski antropolog Claude Lévi-Strauss (na fotografii), twórca strukturalizmu w antropologii kulturowej
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_(headshot).jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_1986,_MiNr_3056.jpg){kind=link}
_188_unknown_photographer.jpg){kind=link}
-kan_Elblaski.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
