Wiktar Haławanau

Wiktar Haławanau

Data i miejsce urodzenia	1952 Borysów
Minister sprawiedliwości Republiki Białorusi
Okres	od 1 października 2001 do 4 października 2011
Poprzednik	Hienadź Warancou
Następca	Alaksandr Bilejczyk (p.o.)
Pierwszy zastępca ministra sprawiedliwości Republiki Białorusi
Okres	od 1999 do 28 września 2000
Odznaczenia

Wiktar Ryhorawicz Haławanau (biał. Віктар Рыгоравіч Галаванаў, ros. Виктор Григорьевич Голованов, Wiktor Grigorjewicz Gołowanow; ur. 1952 w Borysowie) – białoruski prawnik i politolog, działacz państwowy, w latach 2001–2011 minister sprawiedliwości Republiki Białorusi; oskarżany o kierowanie prześladowaniami sądowymi wobec przeciwników władzy przywódcy Białorusi Alaksandra Łukaszenki.

Życiorys

Urodził się w 1952 roku w Borysowie, w rejonie borysowskim obwodu mińskiego Białoruskiej SRR, ZSRR. W 1979 roku ukończył Białoruski Uniwersytet Państwowy, a następnie Mińską Wyższą Szkołę Partyjną. Uzyskał stopień kandydata nauk prawnych (odpowiednik polskiego stopnia doktora). Posiada wykształcenie prawnika i politologa. W latach 1969–1971 pracował jako ślusarz w Bobrujskich Zakładach Doświadczalno-Mechanicznych. W latach 1971–1973 odbył służbę wojskową w szeregach Armii Radzieckiej. Od 1979 roku wchodzi w skład Mohylewskiego Obwodowego Kolegium Adwokatów. W latach 1980–1987 pracował jako instruktor Komitetu Miejskiego i Komitetu Obwodowego Komunistycznej Partii Białorusi (KPB) w Bobrujsku i Mohylewie. W latach 1987–1988 był naczelnikiem Wydziału Sprawiedliwości Mohylewskiego Obwodowego Komitetu Wykonawczego. W latach 1988–1992 pracował jako instruktor Wydziału Państwowo-Prawnego Komitetu Centralnego KPB i zastępca naczelnika zarządu Ministerstwa Sprawiedliwości Białorusi. W latach 1992–1995 pracował jako zastępca przewodniczącego Państwowego Komitetu Patentowego Republiki Białorusi i naczelnik wydziału kadr banku AKB „Biełaruskank”. W latach 1995–1996 wchodził w skład Mińskiego Miejskiego Kolegium Adwokatów. W latach 1996–1999 pełnił funkcję zastępcy ministra sprawiedliwości, a w latach 1999–2000 pierwszego zastępcy ministra sprawiedliwości. 11 września 2000 roku został mianowany na stanowisko naczelnika Głównego Zarządu Państwowo-Prawnego Administracji Prezydenta Republiki Białorusi, do tego czasu nie obsadzone po dymisji Alaksandra Płaskawickiego. 28 września 2000 roku zwolniony z obowiązków pierwszego zastępcy ministra sprawiedliwości w związku z przejściem do innej pracy. 1 października 2001 roku został ministrem sprawiedliwości Republiki Białorusi, zastępując Hienadzia Warancoua. 4 października 2011 roku został zdymisjonowany, pełniącym obowiązki ministra sprawiedliwości został Alaksandr Bilejczyk.

Udział w represjach politycznych i łamaniu praw człowieka

Wiktar Haławanau oskarżany jest o łamanie praw człowieka i zasad demokracji, a także o udział w represjach wobec przeciwników władzy przywódcy Białorusi Alaksandra Łukaszenki. Według raportu przygotowanego przez polską Fundację Wolność i Demokracja, w czasie pełnienia funkcji ministra sprawiedliwości kierował licznymi prześladowaniami sądowymi przeciwko działaczom demokratycznym, a także odpowiedzialny jest za represje administracyjne przeciwko Związkowi Polaków na Białorusi. Oskarżenia podziela szereg państw i instytucji międzynarodowych.

10 kwietnia 2006 roku, po wyborach prezydenckich, Rada Unii Europejskiej wpisała Wiktara Haławanaua na listę białoruskich urzędników państwowych odpowiedzialnych za naruszanie międzynarodowych standardów wyborczych, w szczególności standardów OBWE, międzynarodowych praw człowieka, a także za represje wobec społeczeństwa obywatelskiego i opozycji demokratycznej. Haławanau otrzymał zakaz wjazdu na terytorium Unii Europejskiej. 18 maja 2006 roku Rada Unii Europejskiej wprowadziła dodatkowo sankcje finansowe, zamrażając jego konta bankowe i własność na terenie UE. W czerwcu 2006 roku do unijnych sankcji dołączyła Szwajcaria. 16 czerwca 2006 roku władze Stanów Zjednoczonych wpisały Wiktara Haławanaua na listę osób odpowiedzialnych za niszczenie demokratycznych procesów i instytucji, naruszanie praw człowieka i państwową korupcję, a także uznały go za zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego USA. Wprowadzone w związku z tym sankcje przewidywały zamrożenie należących do niego aktywów znajdujących się pod jurysdykcją Stanów Zjednoczonych, a także zakaz podejmowania z nim stosunków biznesowych przez amerykańskich obywateli. Sankcje były dwukrotnie przedłużane o rok, w czerwcu 2008 roku przez prezydenta George’a W. Busha i 12 czerwca 2009 przez prezydenta Baracka Obamę. 2 lutego 2011 Wiktar Haławanau roku znalazł się na liście pracowników organów administracji Białorusi, którzy za udział w domniemanych fałszerstwach i łamaniu praw człowieka w czasie wyborów prezydenckich w 2010 roku otrzymali zakaz wjazdu na terytorium Unii Europejskiej.

Życie prywatne

Wiktar Haławanau posiada willę położoną w elitarnej mińskiej dzielnicy Drozdy, zamieszkanej przez przedstawicieli władzy i ludzi blisko związanych z Alaksandrem Łukaszenką.

Odznaczenia

• Medal „Za Zasługi w Pracy” (Białoruś, 2006).

Bibliografia

• Dariusz Zalewski, Marek Bućko, Michał Kurkiewicz: Lista osób odpowiedzialnych za łamanie praw człowieka i represje polityczne na Białorusi. W: pod red. dr. Dariusza Zalewskiego, Marka Bućko, Michała Kurkiewicza i Tomasza Pisuli: Białoruski system represji. Prześladowcy i ich ofiary. Raport z realizacji projektu „Centrum dokumentacji i pomocy ofiarom represji politycznych na Białorusi”. Warszawa: Fundacja Wolność i Demokracja, grudzień 2007, s. 41–72.