Wiktor Tiufiakow

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wiktor Wasiljewicz Tiufiakow
Виктор Васильевич Тюфяков
Cygan
kapitan (LWP) kapitan (LWP)
Data i miejsce urodzenia

1921
Goriajewka

Data i miejsce śmierci

24 maja 1993
Ałma-Ata

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Czerwona
Ludowe Wojsko Polskie

Jednostki

Front Południowy,
Front Kaliniński,
Front Zachodni,
1 Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte

16 Brygada Pancerna

Stanowiska

Dowódca czołgu i kompanii pancernej
Zastępca dowódcy batalionu pancernego ds. piechoty
p.o. dowódcy batalionu pancernego

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

robotnik geologiczny, prawnik

Odznaczenia
Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Wojny Ojczyźnianej II klasy Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Medal „Za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945”
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Medal za Warszawę 1939–1945 Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk Medal Zwycięstwa i Wolności 1945

Wiktor Wasiljewicz Tiufiakow ps. „Cygan” (ros. Виктор Васильевич Тюфяков, ur. 1921 we wsi Goriajewka w Kraju Ałtajskim, zm. 24 maja 1993 w Ałma-Acie) – radziecki i polski czołgista pochodzenia rosyjskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Etniczny Rosjanin, w Armii Czerwonej służył od 1938 lub 1939 kończąc w niej Połtawską Szkołę Pancerną. W 1941 walczył w składzie Frontu Południowego doznając rany, w 1942 służył we Froncie Kalinińskim i Zachodnim walcząc w bitwie o Rżew. Podczas trzydziestu pięciu dni ciężkich walk służył w aż pięciu czołgach doznając udaru mózgu, w tym samym roku wstąpił do Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii. W czasie służby w RKKA łącznie został dwukrotnie ranny i raz kontuzjowany[1].

5 października 1943 został odkomenderowany do formującego się w rejonie Sielc nad Oką 1 Korpusu Polskiego obejmując dowództwo nad 1 kompanią 1 Pułku Czołgów 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte. W czasie bitwy pod Studziankami jego czołg o numerze bocznym 110 był jednym z pierwszych wozów brygady, który przeprawił się na przyczółek warecko-magnuszewski. W czasie walk o jego utrzymanie kompania Tiufiakowa wsparła 142 Pułk 8 Armii Gwardii zdobywając m.in. dwa sztandary 1 Dywizji Pancerno-Spadochronowej „Hermann Göring”[2]. Za zasługi w bitwie kpt. Wiktor Tiufiakow odznaczony został Orderem Virtuti Militari V klasy. W brygadzie i 1 Armii Wojska Polskiego pozostał do października 1944, w lutym 1945 został przydzielony do 16 Brygady Pancernej 2 Armii Wojska Polskiego, na stanowisko zastępcy dowódcy 3 batalionu ds. liniowych, nad którym objął tymczasowe dowództwo w czasie operacji łużyckiej. 21 kwietnia 1945 dowódca 16 BPanc. płk Michał Kudriawcew przedstawił Tiufiakowa do odznaczenia Orderem Lenina, dowódca Wojsk Pancernych i Zmotoryzowanych 2 Armii WP gen. Jan Mierzycan (do października 1944 dowódca 1 BPanc.) rekomendował go do tytułu Bohatera Związku Radzieckiego (został do niego przedstawiony także za bitwę pod Studziankami). Ostatecznie Tiufiakow odznaczony został drugim Orderem Czerwonego Sztandaru[3][4].

Po zakończeniu wojny wrócił do Związku Radzieckiego, w wyniku konfliktu z nowym dowódcą został zwolniony z armii, zdegradowany i pozbawiony wszystkich odznaczeń[5]. Zatrudnienie znalazł na rodzinnej Syberii, w Ałtajskich Zakładach Geologicznych jako operator magnetometru, następnie przeprowadził się z rodziną do Ałma-Aty w Kazachskiej SRR, gdzie w 1964 odszukali go weterani Wojska Polskiego. Podczas obchodów dwudziestej rocznicy walk na przyczółku warecko-magnuszewskim, w Studziankach Pancernych, spotkał się m.in. z najwyższymi władzami PRL. Wizyta w Polsce oraz popularność, jaką zdobył później serial Czterej pancerni i pies przyczyniły się do rehabilitacji Tiufiakowa, zwrócenia mu radzieckich odznaczeń oraz stopnia wojskowego[6].

W 1975 r. ukończył zaocznie studia prawnicze pracując odtąd w nowym zawodzie. Zmarł w Kazachstanie[5].

Życie prywatne i odniesienia w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Żoną Wiktora Tiufiakowa była Elizawieta Andriejewna, zmarła w roku 2007. W czasie jego podróży do Polski w 1964 ukazała się powieść Janusza Przymanowskiego pt. Czterej pancerni i pies. Jeden z głównych bohaterów, dowódca czołgu 102, Ukrainiec Wasyl Semen wzorowany był na Tiufiakowie, odziedziczywszy po nim dwubarwne tęczówki oczu. Tworząc fragment, w którym Wasyl i Janek Kos obsługują działo zniszczonego czołgu „Tygrys I” Przymanowski wzorował się na obsłudze działa zniszczonego niemieckiego czołgu przez kpt. Tiufiakowa oraz sierż. Michała Wieliczkę (ładowniczy czołgu 110)[7]. Sukces serialu na podstawie książki, w którym nazwisko Semena zmieniono na Olgierd Jarosz a narodowość na polsko-rosyjską, oraz szacunek, z jakim Tiufiakowa potraktowali Polacy, przyczyniły się do rehabilitacji byłego oficera[6].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

i inne.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Przymanowski Janusz, Studzianki, Warszawa 1971.
  • Śleszyński Kacper, Tankiści. Prawdziwa historia czterech pancernych, Kraków 2014.