Wilga (rzeka w województwie mazowieckim)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wilga
Ilustracja
Wilga w Kamionce
Kontynent

Europa

Państwo

 Polska

Lokalizacja

województwo mazowieckie, województwo lubelskie

Rzeka
Długość 67 km
Powierzchnia zlewni

569 km²

Średni przepływ

ok. 2,2 m³/s 1951–1965, miejscowość Wilga

Źródło
Miejsce Kasyldów (gmina Krzywda, powiat łukowski)
Wysokość

172 m n.p.m.

Ujście
Recypient recypient: Wisła
Miejsce

miejscowość: Wilga

Współrzędne

51°50′14″N 21°21′18″E/51,837222 21,355000

Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „ujście”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons

Wilga – rzeka płynąca głównie w województwie mazowieckim, mająca źródła w województwie lubelskim. Prawy dopływ Wisły[1]. Płynie przez Wysoczyznę Żelechowską, Równinę Garwolińską do Doliny Środkowej Wisły.

Wypływa na wysokości 172 m n.p.m. w odległości 13 km na północny wschód od Żelechowa, na pd. od wsi Kasyldów w powiecie łukowskim. Tam, w dość szerokiej dolinie, bifurkuje z Małą Bystrzycą[2], rzeką płynącą inaczej niż Wilga, na wschód. Przepływa przez Wolę Mysłowską, Miastków Kościelny, Garwolin, natomiast ujście znajduje się w miejscowości Wilga.

Rzeka jest w dużej mierze nieuregulowana, ma wiele meandrów. Wilga była bardzo zanieczyszczona, jednak działania podjęte po roku 1980 doprowadziły do znacznego polepszenia jakości wody. Zaobserwowano znaczne zmniejszenie się zawartości metali ciężkich w osadach rzecznych. Od kilkunastu lat w rzece żyją bobry i pojawiają się przelotnie na żerowiska żurawie.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Jeszcze dwieście lat temu rzeka nazywała się Wilka lub Wilcza. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego z 1893 roku podaje także nazwę Garwolka[3]. Jej odnoga do młyna w Garwolinie nazywała się Garwólka, a odnoga we wsi Rębków, na której stały dwa młyny nazywana była Wielka Wilcza. Większy z młynów stał w miejscu zwanym Pogorzel lub Pogorzil – dziś Rębków Borki.

W czasach królewskich, a także podczas rozbiorów na rzece działało kilkanaście młynów wodnych, z których większość dotrwała do 1944 roku. Na skutek działania władz komunistycznych do lat 70. XX wieku nie ostał się żaden z nich. Młyny były w Żelechowie, Wilczyskach, Zwoli (własność rodzin Zeidenworen i Nirenberg), Miastkowie Kościelnym i Starym, Oziemkówce, obok Kamionki (młyn Czarna), w Łętowie, Głoskowie, Leszczynach, Garwolinie, Rębkowie, Stoczku (działający do grudnia 1987), obok Trzcianki (młyn Zyganowka, dziś Cyganówka). Największy zalew miał ten ostatni. Najwięcej kół, bo cztery – młyn królewski w Rębkowie.

Ujście Wilgi zostało uregulowane w latach 1940–1942 na skutek decyzji niemieckich władz Generalnego Gubernatorstwa. Roboty ziemne w ramach prac melioracyjnych wykonali Żydzi z getta warszawskiego i okolicznych miejscowości[4].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 314, ISBN 83-239-9607-5.
  2. ↑ Maria Irena Mileska (red. nauk.): Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 855. ISBN 83-01-03481-5.
  3. ↑ Wilga 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 467.
  4. ↑ Zbigniew Węgrzynek. Osiedle wypoczynkowe „Wilga nad Wisłą”. „Zeszyt Historyczny Ziemi Garwolińskiej”, s. 44, 2009. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wilga_(rzeka_w_województwie_mazowieckim)&oldid=70079485”