Wilga (rzeka w województwie mazowieckim)
|
||
 Wilga w Kamionce |
||
| Kontynent | Europa | |
| Państwo |  Polska |
|
| Lokalizacja | województwo mazowieckie, województwo lubelskie | |
| Rzeka | ||
| Długość | 67 km | |
| Powierzchnia zlewni | 569 km² | |
| Średni przepływ | ok. 2,2 m³/s (1951-65, miejscowość Wilga | |
| Źródło | ||
| Miejsce | Kasyldów (gmina Krzywda, powiat łukowski) | |
| Wysokość | 172 m n.pm. | |
| Ujście | ||
| Recypient | recypient: Wisła | |
| Miejsce | miejscowość: Wilga | |
| Współrzędne | 51°50′14″N 21°21′18″E/51,837222 21,355000 | |
|
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
 ujście
|
||
|
Położenie na mapie Polski
ujście
|
||
Wilga – rzeka płynąca głównie w województwie mazowieckim, mająca źródła w województwie lubelskim. Prawy dopływ Wisły[1]. Płynie przez Wysoczyznę Żelechowską, Równinę Garwolińską do Doliny Środkowej Wisły.
Wypływa na wysokości 172 m n.p.m. w odległości 13 km na na północny wschód od Żelechowa, na pd. od wsi Kasyldów w powiecie łukowskim. Tam, w dość szerokiej dolinie, bifurkuje z Małą Bystrzycą[2], rzeką płynącą inaczej niż Wilga, na wschód. Przepływa przez Wolę Mysłowską, Miastków Kościelny, Garwolin, natomiast ujście znajduje się w miejscowości Wilga.
Rzeka jest w dużej mierze nieuregulowana, ma wiele meandrów. Wilga była bardzo zanieczyszczona, jednak działania podjęte po roku 1980 doprowadziły do znacznego polepszenia jakości wody. Zaobserwowano znaczne zmniejszenie się zawartości metali ciężkich w osadach rzecznych. Od kilkunastu lat w rzece żyją bobry i pojawiają się przelotnie na żerowiska żurawie.
Historia[edytuj]
Jeszcze dwieście lat temu rzeka nazywała się Wilka lub Wilcza. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego z 1893 roku podaje także nazwę Garwolka[3]. Jej odnoga do młyna w Garwolinie nazywała się Garwólka, a odnoga we wsi Rębków, na której stały dwa młyny nazywana była Wielka Wilcza. Większy z młynów stał w miejscu zwanym Pogorzel lub Pogorzil – dziś Rebków Borki.
W czasach królewskich, a także podczas rozbiorów na rzece działało kilkanaście młynów wodnych z których większość dotrwała do 1944 roku. Na skutek działania władz komunistycznych do lat 70. XX wieku, nie ostał się żaden z nich. Młyny były w Żelechowie, Wilczyskach, Zwoli (własność rodzin Zeidenworen i Nirenberg), Miastkowie Kościelnym i Starym, Oziemkówce, młyn Czarna obok Kamionki, w Łętowie, Głoskowie, Leszczynach, Garwolinie, Rębkowie, Stoczku (działający do grudnia 1987), obok Trzcianki młyn Zyganowka (dziś Cyganówka). Największy zalew miał młyn Zyganowka. Najwięcej kół bo cztery – młyn królewski w Rębkowie.
Ujście Wilgi zostało uregulowane w latach 1940‒1942 na skutek decyzji niemieckich władz Generalnego Gubernatorstwa. Roboty ziemne w ramach prac melioracyjnych wykonali Żydzi z getta warszawskiego i okolicznych miejscowości[4].
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ GUGiK. Wykaz wód płynących
- ↑ Maria Irena Mileska (red. nauk.): Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 855. ISBN 83-01-03481-5.
- ↑ Wilga 1 w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego, Tom XIII (Warmbrun – Worowo) z 1893 r.
- ↑ Zbigniew Węgrzynek. Osiedle wypoczynkowe „Wilga nad Wisłą”. „Zeszyt Historyczny Ziemi Garwolińskiej”, s. 44, 2009.
