Wilhelm Orlik-Rückemann
| ||
![]() | ||
Data i miejsce urodzenia | 1 sierpnia 1894 Lwów | |
Data i miejsce śmierci | 18 października 1986 Ottawa | |
Przebieg służby | ||
Lata służby | 1914-1986 | |
Siły zbrojne | ![]() ![]() ![]() | |
Jednostki | 1 Pułk Czołgów 23 Dywizja Piechoty 9 Dywizja Piechoty Korpus Ochrony Pogranicza | |
Stanowiska | dowódca pułku czołgów dowódca piechoty dywizyjnej dowódca dywizji piechoty zastępca dowódcy KOP dowódca KOP | |
Główne wojny i bitwy | I wojna światowa wojna polsko-ukraińska II wojna światowa kampania wrześniowa | |
Późniejsza praca | Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia | |
Odznaczenia | ||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Wilhelm Orlik-Rückemann (ur. 1 sierpnia 1894 we Lwowie, zm. 18 października 1986[1] w Ottawie) – generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wilhelm Orlik-Rückemann urodził się 1 sierpnia 1894 we Lwowie w rodzinie polskiej o korzeniach żydowskich[2]. W latach 1910–1911 organizował skautowy oddział „Zarzewia” w I Gimnazjum Realnym we Lwowie, na tamtejszej politechnice rozpoczął w 1912 studia na wydziale budowy dróg i mostów. Studia te przerwała jednak I wojna światowa.
Był żonaty z Różą Fajans, która pochodziła ze znanej warszawskiej rodziny Fajansów, właścicieli m.in. „Żeglugi na Wiśle” i działaczy społeczności żydowskiej[3].
W sierpniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Był oficerem 6 pułku piechoty. Od 13 listopada do 26 grudnia 1915 roku pełnił obowiązki komendanda I batalionu, a od 15 marca do 4 kwietnia 1916 roku pełnił obowiązki komendanta III batalionu 6 pp LP[4]. W 1917, po kryzysie przysięgowym, został wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii. Służył w niej m.in. w 19 pułku strzelców. Ukończył też w 1918 szkołę oficerów rezerwy.
4 listopada 1918 przeszedł do Wojska Polskiego. Podczas wojny polsko-ukraińskiej w 1919 dostał się do niewoli, jednak został z niej zwolniony po podpisaniu sojuszu między Piłsudskim a Petlurą.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej wyróżnił się jako zdolny dowódca. 16 sierpnia 1920 otrzymał dowództwo nad 1 Pułkiem Czołgów i dowodził nim do 1921.
W 1921 uzyskał zezwolenie na przybranie do nazwiska rodowego „Rückemann” nazwiska „Kazimierz Orlik”[5].
W latach 1921–1922 był inspektorem czołgów w Departamencie Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych. W okresie od 1922 do maja 1927 ponownie dowodził 1 Pułkiem Czołgów. Ukończył kurs dla dowódców czołgów we francuskiej Wyższej Szkole Wojennej. Z dniem 30 kwietnia 1927 został wyznaczony na stanowisko szefa Wydziału Broni Pancernych Departamentu V Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych[6]. W styczniu 1928 wyznaczony został na stanowisko II dowódcy piechoty dywizyjnej 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty w Katowicach[7]. Od 6 grudnia 1930 do 31 lipca 1931 był słuchaczem V Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Po ukończeniu kursu powrócił do 23 DP na stanowisko I dowódcy piechoty dywizyjnej.
27 lutego 1932 objął dowództwo 9 Dywizji Piechoty. 21 grudnia 1932 Prezydent RP, Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 w korpusie generałów. W grudniu 1938 został przeniesiony na stanowisko zastępcy dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza, a 31 sierpnia 1939 objął dowództwo tej formacji.
Po rozpoczęciu wojny obronnej dowodził powierzonymi mu siłami w dozorowaniu granicy wschodniej. Po przystąpieniu Związku Radzieckiego do wojny Rückemann postanowił przebijać się wraz z podległymi mu wojskami w stronę Warszawy i jednostek Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga. W dniach 20-22 września ześrodkował większość niezwiązanych walką oddziałów z dwustukilometrowego odcinka granicy ZSRR i rozpoczął marsz w kierunku zachodnim. Jego zgrupowanie liczyło około 9000 ludzi, posiadało jedynie dwie baterie artylerii i nieznaczne rezerwy amunicji i żywności.
Nocą z 27 września na 28 września jego oddziały zbliżyły się do miasteczka Szack. Po poprowadzonym ataku miejscowość została zdobyta, a broniąca jej radziecka 52 Dywizja Strzelców poniosła duże straty[potrzebny przypis].
30 września mocno już okrojona jednostka Rückemanna przekroczyła Bug i podeszła pod Wytyczno. 1 października 1939 jednostki KOP zostały zaatakowane przez sowiecką 45 Dywizję Strzelców. Po całodziennej obronie, gen. Rückemann wydał rozkaz o rozformowaniu jednostki i przedzieraniu się mniejszymi grupami. Część oddziałów zdolnych do walki przedarło się pod osłoną nocy lasami na tereny operacyjne SGO „Polesie”.
Wilhelm Orlik-Rückemann przedarł się na Litwę i do Szwecji. Stamtąd, dzięki pomocy polskiego konsulatu, dotarł w końcu października do Wielkiej Brytanii.
Do końca wojny Orlik-Rückemann pełnił różne funkcje sztabowe. W latach 1945–1947 pełnił służbę w Generalnym Inspektoracie Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w Wielkiej Brytanii.
Po wojnie w 1947 gen. Wilhelm Orlik-Rückemann przeszedł w stan spoczynku i pozostał na emigracji. Początkowo mieszkał w Londynie, a w 1972 przeniósł się do rodziny do Kanady. Zmarł w Ottawie 18 października 1986. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu. Był żonaty z Różą z domu Fajans (zm. w 1971 w Londynie)[8].
Awanse[edytuj | edytuj kod]
- podporucznik – 9 sierpnia 1915
- porucznik – 11 października 1915
- podpułkownik – 3 maja 1922 zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 164. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- pułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 32. lokatą w korpusie oficerów piechoty
- generał brygady – 21 grudnia 1932 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 2. lokatą w korpusie generałów
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)[9]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Niepodległości
- Krzyż Walecznych – czterokrotnie
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka „Znak Pancerny” nr 243
- Odznaka za Rany i Kontuzje
- Krzyż Oficerski Legii Honorowej (Francja)[10]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929)[11]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ biogram na stronie strazgranicznawks.hostit.pl
- ↑ zob. Ignacy Bukowski: Z minionych lat. Wspomnienia oficera sztabu. Warszawa 1974, s. 172.
- ↑ Więcej zob. Reychman
- ↑ Odprawa Nr 44 Komendy Legionów Polskich 17 lutego 1917 roku w Warszawie, Centralne Archiwum Wojskowe sygn. I.120.1.295a, s. 96.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 40 z 23.11.1921 r., poz. 1852.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 14 z 05.05.1927 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 28 z 23.12.1927 r.
- ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 21, s. 115, Grudzień 1971. Koło Lwowian w Londynie.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3453 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 10)
- ↑ Wilhelm Rückemann (Orlik-Rückemann, Orlik Rückeman), ipsb.pl
- ↑ Dziennik Personalny MSWojsk Nr 12/1929, s. 238
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryk Korczyk, Rückemann (Orlik-Rückemann, Orlik Rückemann) Wilhelm, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 33, 1991, Wrocław Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, s. 273-275
- Tadeusz Kryska-Karski i Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Editions Spotkania, Warszawa 1991, wyd. II uzup. i poprawione.
- Piotr Stawecki , Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa: Bellona, 1994, ISBN 83-11-08262-6, OCLC 830050159 .
- Andrzej Kralisz, Na straży wschodnich rubieży (biografia)
- Kazimierz Reychman: Szkice genealogiczne, Serja I. Warszawa: Hoesick F., 1936, s. 61-67.
- Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 816. ISBN 83-211-1096-7.
- Członkowie Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Ludzie związani z Ottawą
- Obrońcy Polski przed agresją ZSRR (1939)
- Oficerowie Korpusu Ochrony Pogranicza
- Oficerowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Oficerowie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Odznaką za Rany i Kontuzje
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie Legionów Polskich 1914–1918
- Patroni Straży Granicznej III Rzeczypospolitej
- Polacy – Oficerowie Legii Honorowej
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Wojskowi związani ze Lwowem
- Urodzeni w 1894
- Zmarli w 1986
- Żołnierze Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Kanadzie po II wojnie światowej
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
- Polacy odznaczeni Medalem 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej