Wilkoworowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wilkoworowate
Thylacinidae[1]
Bonaparte, 1838[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – wilkowór tasmański (Thylacinus cynocephalus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Rząd

niełazokształtne

Rodzina

wilkoworowate

Typ nomenklatoryczny

Thylacinus Temminck, 1824

Synonimy
Rodzaje

8 rodzajów – zobacz opis w tekście

Wilkoworowate[6], wilki workowate (Thylacinidae) – wymarła rodzina drapieżnych ssaków niższych z rzędu niełazokształtnych (Dasyuromorphia). Najbardziej znany jej przedstawicielem był wilkowór tasmański (Thylacinus cynocephalus).

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Wilkoworowate zamieszkiwały Australię i Tasmanię. Na kontynencie australijskim zostały wyparte przez dingo australijskie ok. 3000 lat temu[7]. Na Tasmanii zostały wytępione przez człowieka. Ostatnie okazy wyginęły w początkach XX wieku. Pozostałe gatunki zaliczane do rodziny Thylacinidae żyły w Australii w czasach prehistorycznych. Nimbacinus był tak duży jak lis. Na ziemi pojawiły się około 28 milionów lat temu

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należał jeden wymarły w czasach współcześnych rodzaj[8][9][10][6][11]:

Opisano również rodzaje wymarłe w czasach prehistorycznych[12]:

  • Badjcinus Muirhead & Wroe, 1998[13] – jedynym przedstawicielem był Badjcinus turnbulli Muirhead & Wroe, 1998
  • Maximucinus Wroe, 2001[14] – jedynym przedstawicielem był Maximucinus muirheadae Wroe, 2001
  • Muribacinus Wroe, 1996[15] – jedynym przedstawicielem był Muribacinus gadiyuli Wroe, 1996
  • Ngamalacinus Muirhead, 1997[16] – jedynym przedstawicielem był Ngamalacinus timmulvaneyi Muirhead, 1997
  • Nimbacinus Muirhead & Archer, 1990[17]
  • Tyarrpecinus Murray & Megirian, 2000[18] – jedynym przedstawicielem był Tyarrpecinus rothi Murray & Megirian, 2000
  • Wabulacinus Muirhead, 1997[19] – jedynym przedstawicielem był Wabulacinus ridei Muirhead, 1997.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Thylacinidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Ch.L. Bonaparte. Synopsis Vertebratorum Systematis. „Nuovi Annali delle Scienze Naturali”. Anno I. 2, s. 113, 1838. (łac.). 
  3. H. Winge: Jordfundne og nulevende pungdyr (Marsupialia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilien: med udsigt over pungdyrenes slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1893, s. 88, 93. (duń.).
  4. B.A. Bensley. On the Evolution of the Australian Marsupialia; with Bemarks on the Relationships of the Marsupials in general. „Transactions of the Linnean Society of London Zoology”. Second series. 9 (3), s. 91, 1903. (ang.). 
  5. W.J. Sinclair: Mammalia of the Santa Cruz beds. Marsupialia. W: J.B. Hatcher & W.B. Scott (redaktorzy): Reports of the Princeton University Expeditions to Patagonia, 1896–1899. T. 4: Palæontology I. Cz. 3. Princeton: The University, 1906, s. 339. (ang.).
  6. a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 6. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  7. Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 71. ISBN 83-01-14344-4.
  8. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-07-23]. (ang.).
  9. Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 697. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  10. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 58. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  11. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Thylacinidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-11-29].
  12. J.S. Zijlstra, ☠Thylacinidae Bonaparte, 1831, Hesperomys project (Version 23.6.0), DOI10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-07-23] (ang.).
  13. J. Muirhead & S. Wroe. A New Genus and Species, Badjcinus turnbulli (Thylacinidae: Marsupialia), from the LateOligocene of Riversleigh, Northern Australia, and an Investigation of Thylacinid Phylogeny. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 18 (3), s. 612-626, 1988. DOI: 10.1080/02724634.1998.10011088. (ang.). 
  14. S. Wroe. Maximucinus muirheadae, gen. et sp. nov. (Thylacinidae: Marsupialia), from the Miocene of Riversleigh, north-western Queensland, with estimates of body weights for fossil thylacinids. „Australian Journal of Zoology”. 49 (6), s. 604, 2001. DOI: 10.1071/ZO01044. (ang.). 
  15. S. Wroe. Muribacinus gadiyuli (Thylacinidae: Marsupialia), a very plesiomorphic thylacinid from the Miocene of Riversleigh, northwestern Queensland, and the problem of paraphyly for the Dasyuridae (Marsupialia). „Journal of Paleontology”. 70 (6), s. 1033, 1996. DOI: 10.1017/S0022336000038737. (ang.). 
  16. Muirhead 1997 ↓, s. 369.
  17. J. Muirhead & M. Archer. Nimbacinus dicksoni, a plesiomorphic thylacine (Marsupialia: Thylacinidae) from Tertiary deposits of Queensland and the Northern Territory. „Memoirs of The Queensland Museum”. 28, s. 203, 1990. (ang.). 
  18. P.F. Murray & D. Megirian. Two new genera and three new species of Thylacinidae (Marsupialia) from the Miocene of the Northern Territory, Australia. „The Beagle”. 16, s. 154, 2000. (ang.). 
  19. Muirhead 1997 ↓, s. 367.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]