Dom Sedlaczka w Tarnowskich Górach

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Winiarnia Sedlaczka)
Dom Sedlaczka
Symbol zabytku nr rej. A/609/66 z 15 kwietnia 1966[1]
Ilustracja
Dom Sedlaczka
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Tarnowskie Góry (Śródmieście-Centrum)

Adres

Rynek 1

Ukończenie budowy

XVI wiek

Ważniejsze przebudowy

XVII–XVIII wiek

Pierwszy właściciel

Starostwo Ziemi Bytomskiej

Kolejni właściciele

Obecny właściciel

Leokadia Wójcik (parter i piwnice)[3]
Miasto Tarnowskie Góry (piętro)

Położenie na mapie Tarnowskich Gór
Mapa konturowa Tarnowskich Gór, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Dom Sedlaczka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Dom Sedlaczka”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dom Sedlaczka”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Dom Sedlaczka”
Ziemia50°26′39,41″N 18°51′17,53″E/50,444281 18,854869
Multimedia w Wikimedia Commons

Dom Sedlaczka – pochodzący z XVI w. zabytkowy budynek znajdujący się przy Rynku w Tarnowskich Górach (Rynek 1)[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Fragment holu Domu Sedlaczka wraz z wejściem do Muzeum

Pierwotnie był siedzibą starostów ziemi bytomskiej. W 1805 roku został wykupiony przez czeskiego kupca Jana Sedlaczka, który wcześniej w 1786 urządził w nim, istniejącą do dziś, winiarnię (do 1922 była prowadzona przez potomków Sedlaczka).

Jest to miejsce, gdzie zatrzymał się i biesiadował w 1683 król Jan III Sobieski podczas swojej wyprawy na Wiedeń. W winiarni byli także królowie Polski: August II Mocny (1697), August III Sas (1734), pisarze: niemiecki, Johann Wolfgang Goethe (1790) czy polski, Julian Ursyn Niemcewicz (1821).

Po II wojnie światowej budynek był w opłakanym stanie i groziło mu wyburzenie. Jednakże w 1957 roku Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej podjęło się remontu. Podczas trwania prac renowacyjnych odkryto renesansowy strop z polichromią z I połowy XVII wieku.

W 2019 roku miał miejsce remont krytego gontem dachu[4][5].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Dekoracja z puttami nad wejściem do budynku

Budynek jest piętrowy, na planie prostokąta. Posiada więźbę dachową pokrytą gontem. Na parterze zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami, a piwnice są nakryte kolebkowo z lunetami oraz żaglastymi sklepieniami.

Pod dachem w narożu budynku można zaobserwować kamienną głowę z pióropuszem (prawdopodobnie z końca XVII wieku) przedstawiającą Augusta III. Nad wejściem do budynku znajduje się, pochodząca z 1786 roku, ozdobna dekoracja z puttami, podtrzymującymi kotarę oraz pierwszy herb miasta, będący jednocześnie herbem górniczym. Na miejscu tego herbu, między XVIII a II połową XX wieku, znajdował się orzeł Królestwa Prus. Wnętrza parteru zdobiły pierwotnie dziewiętnastowieczne malowidła i płaskorzeźba z wizerunkiem króla Augusta II Mocnego, które nie zachowały się.

Na pierwszym piętrze znajduje się założone w 1958 roku muzeum, z głównie górniczymi zbiorami i wystawami dotyczącymi miasta, jego zabytków i jego historii na przestrzeni wieków. W jednej z tamtejszych sal, tzw. „Sali pod Renesansowym Stropem” organizowane są spotkania naukowo-kulturalne.

Obecnie piętro jest własnością Urzędu Miasta Tarnowskie Góry, a piwnice i parter są własnością prywatną[3].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2017-07-19].
  2. ↑ Fundacja Kruszce Śląska: Rynek 1. [w:] Internetowe Vademecum Architektury Tarnowskich Gór [on-line]. vademecum-tg.pl, 2018. [dostęp 2019-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
  3. ↑ a b Gabriela Horzela-Szubińska podarowała właścicielom restauracji „Sedlaczek” Śląski Dzwon Nadziei, Tarnowskie Góry Naszemiasto.pl.
  4. ↑ Muzeum w Tarnowskich Górach: Rusza remont dachu. muzeumtg.pl, 2019-05-22. [dostęp 2019-09-02]. (pol.).
  5. ↑ Muzeum w Tarnowskich Górach: Muzeum zaprasza. muzeumtg.pl, 2019-08-28. [dostęp 2019-09-02]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Marian Broniec, Ryszard Bednarczyk, Arkadiusz Czech, Mieczysław Filak, Krzysztof Gwóźdż, Jan Hahn, Marek Kandzia, Alicja Kosiba-Lesiak, Zofia Krzykowska, Dominik Ochman, Marek Panuś, Przemysław Rubacha, Anna Sopuch, Gabriela Szubińska, Marek Wojcik, Roman Wolniszewski: Przewodnik Tarnowskie Góry. Tarnowskie Góry: Drukpol sp.j., 2009. ISBN 978-83-61458-36-4.
  • Zofia Krzykowska, Irena Białas, Teresa Nogaj, Lata II wojny światowej i powojennego półwiecza. Muzeum w Tarnowskich Górach, [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 643–662, ISBN 83-911508-3-6.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zabytki Tarnowskich Gór

UNESCO[A]
Zamki i pałace
Obiekty sakralne
Pozostałe budynki
Zabytkowe parki
Inne obiekty
Obiekty nieistniejące
  1. ↑ obiekty objęte wpisem pod nazwą Kopalnia rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w Tarnowskich Górach
Budynki przy Rynku w Tarnowskich Górach
Pierzeja południowa
Pierzeja wschodnia
Pierzeja północna
Pierzeja zachodnia

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dom_Sedlaczka_w_Tarnowskich_Górach&oldid=68722233”