Wiosnówka pospolita

Wiosnówka pospolita
	; Erophila verna subsp. verna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	głodek / wiosnówka
Gatunek	wiosnówka pospolita
	Nazwa systematyczna
	Erophila verna L.; Sp. Pl.: 642 (1753)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiosnówka pospolita (Draba verna L.) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. Tradycyjnie gatunek zaliczany był do rodzaju wiosnówka Erophila. We współczesnych bazach taksonomicznych rodzaj ten włączany jest jako podrodzaj (subgen. Erophila) do rodzaju głodek (Draba)^[3]^[4]. W Polsce gatunek zwykle jest szeroko ujmowany^[5], ale w randze odmian lub podgatunków odnotowano w kraju taksony, w innych ujęciach podnoszone do rangi gatunków (Draba praecox, D. spathulata, D. verna, D. majuscula)^[6]^[7].

Rozmieszczenie

Występuje w Afryce Północnej (Algieria, Maroko, Tunezja), całej Europie oraz w zachodniej Azji^[3]. Jako gatunek introdukowany rośnie w strefie klimatu umiarkowanego w Ameryce Północnej i Południowej, w Australii i Nowej Zelandii oraz na Wyspach Japońskich^[3].

W Polsce wiosnówka jest dość pospolita^[8], jest rzadsza lub lokalnie jej brak w górach i w północno-wschodniej części kraju^[9].

Morfologia

Pokrój: Drobna roślina zielna o wysokości od 2^[10] do zwykle 10 cm^[11], rzadko do 15 cm^[10].
Łodyga: Niepozorna, bezlistna, u dołu lekko owłosiona^[10], nierzadko z nasady pędu wyrasta kilka łodyg^[11].
Liście: Liście lancetowatojajowate lub łopatkowate skupione w płaskiej rozetce rozpostartej tuż przy ziemi^[10]. Pokryte pojedynczymi oraz 2- i 3-dzielnymi włoskami^[11].
Kwiaty: Niewielkie, zebrane w groniastym kwiatostanie szczytowym. Działki kielicha i płatki korony w liczbie 4^[11]. Płatki są białe lub różowawe^[8], rozcięte głęboko do 1/3 długości. Pręcików jest 6^[11].
Owoce: Łuszczynki zmiennych kształtów – od eliptycznych do prawie okrągłych i rozmiarów (od ok. 2 do 15 mm długości). Kształt i rozmiary łuszczyny należą do cech diagnostycznych taksonów wewnątrzgatunkowych (alternatywnie traktowanych też jako odrębne gatunki)^[8]^[7].

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna, zarówno jara, jak i ozima^[11]. Kwitnie od marca do maja^[11]. Rozwija się na glebach piaszczystych, gruboziarnistych, przepuszczalnych^[11]. Spotykana zwykle na przydrożach, suchych murawach, piaszczyskach, skałach, murach, skarpach^[10], odłogach i polach^[11]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Cerastio-Androsacetum septentrionalis^[12].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Draba verna L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2025-04-15] .
↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 78, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom IV. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, s. 229-231. ISBN 83-01-05853-6.
↑ ^a ^b F. Wolfgang Bomble. Vier neue, kontrastreich gefärbte Arten von Draba subgen. Erophila in Aachen und Umgebung. „Veröff. Bochumer Bot. Ver.”. 9, 2, s. 11–27, 2017.
↑ ^a ^b ^c Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 195. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 222, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997, s. 290. ISBN 83-7073-092-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 82, ISBN 83-02-00322-0 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 121. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).

[powo-3] Draba verna L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2025-04-15] .

[4] Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 78, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[jasiewicz-6] Adam Jasiewicz (red.): Flora Polski. Rośliny naczyniowe. Tom IV. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, s. 229-231. ISBN 83-01-05853-6.

[bomble-7] F. Wolfgang Bomble. Vier neue, kontrastreich gefärbte Arten von Draba subgen. Erophila in Aachen und Umgebung. „Veröff. Bochumer Bot. Ver.”. 9, 2, s. 11–27, 2017.

[rutkowski-8] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2004, s. 195. ISBN 83-01-14342-8.

[atlas-9] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 222, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[p290-10] Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik. Rośliny i Zwierzęta. Warszawa: Multico, 1997, s. 290. ISBN 83-7073-092-2.

[wiosna-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 82, ISBN 83-02-00322-0 .

[12] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2005, s. 121. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]