Wirginia Zachodnia
| stan | |||||
| 35. stan od 20 czerwca 1863 | |||||
| |||||
| |||||
| Dewiza: Montani semper liberi | |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Kod ISO 3166-2 |
US-WV | ||||
| Gubernator |
Jim Justice (R) | ||||
| Powierzchnia |
62 756 km²[1] | ||||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
29,8 os./km² | ||||
| Strefa czasowa | |||||
| Języki urzędowe | |||||
Położenie na mapie USA
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Wirginia Zachodnia (ang. West Virginia, ⓘwymowa: /ˌwɛst vərˈdʒɪnjə/) – stan we wschodniej części Stanów Zjednoczonych. Na północy graniczy z Pensylwanią i Maryland, od wschodu i południa z Wirginią, a na zachodzie z Kentucky i Ohio. Stolicą stanu jest Charleston.
Wirginia Zachodnia, położona w regionie Appalachów, zajmuje jedne z najbardziej pofałdowanych terenów w kraju. Faliste góry, wzgórza i doliny tego stanu sprawiły, że zyskał przydomek The Mountain State („Górzysty Stan”) i jest dobrze znanym z szerokiej gamy zajęć na świeżym powietrzu, w tym turystyki pieszej, kolarstwa górskiego, narciarstwa i raftingu[2].
W latach 2010–2020 Wirginia Zachodnia odnotowała najwyższy procentowy spadek swoich mieszkańców wśród stanów USA. Spadek populacji spowodowany jest głównie starzeniem się populacji i wzrostem bezrobocia spowodowanym zamykaniem kopalń[3][4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
- 1716 – Alexander Spotswood przybył na tereny obecnej Wirginii Zachodniej i zajął je dla Wielkiej Brytanii
- 1730 – przybyli pierwsi osadnicy
- 25 czerwca 1788 – ratyfikacja Konstytucji przez Wirginię.
Kiedy Wirginia odłączyła się od Unii w 1861 roku, przystępując do Konfederacji, część znana obecnie jako Wirginia Zachodnia oderwała się, tworząc własny stan. Przyjęta w roku 1863 Wirginia Zachodnia była jedynym stanem powstałym z oderwania się od stanu konfederackiego podczas wojny secesyjnej i odegrała kluczową rolę jako stan graniczny[2].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Warunki naturalne[edytuj | edytuj kod]
Przeważającą część powierzchni tego stanu zajmują tereny wyżynne i górskie. Dwa pasy ziemi wcinające się między sąsiadujące stany to:
Z północnego wschodu na południowy zachód przebiega pasmo górskie Appalachów, które zajmuje znaczną część powierzchni stanu. Na zachód od Appalachów znajdują się Wyżyny Appalaskie, które zajmują prawie całą pozostałą część stanu. Najwyższy szczyt stanu to Spruce Knob (1482 m n.p.m.).
Warunki hydrologiczne[edytuj | edytuj kod]
Główne rzeki: Ohio, Guyandotte i Greenbrier.
Większe jeziora: Tygart i Bluestone.
Miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Na terenie stanu Wirginia Zachodnia znajdują się 232 miasta (city lub town) i wsie (village), w tym 13 o liczbie ludności przekraczającej 10 000, a 101 powyżej 1000 mieszkańców (2022 r.)[5].
Lista miast zamieszkanych przez 1500 lub więcej osób (2022 r.)[5]:
- Charleston (47 129)
- Huntington (45 746)
- Morgantown (30 277)
- Parkersburg (29 193)
- Wheeling (26 391)
- Martinsburg (18 953)
- Weirton (18 481)
- Fairmont (18 242)
- Beckley (16 749)
- Clarksburg (15 647)
- South Charleston (13 175)
- Vienna (10 506)
- St. Albans (10 456)
- Bluefield (9408)
- Bridgeport (9310)
- Oak Hill (7947)
- Moundsville (7829)
- Dunbar (7203)
- Charles Town (7126)
- Hurricane (6846)
- Elkins (6800)
- Nitro (6458)
- Princeton (5724)
- Ranson (5666)
- New Martinsville (5143)
- Buckhannon (5106)
- Keyser (4849)
- Grafton (4588)
- Barboursville (4382)
- Westover (4017)
- Point Pleasant (3958)
- Weston (3849)
- Ravenswood (3836)
- Lewisburg (3832)
- Pleasant Valley (3484)
- Welch (3446)
- Summersville (3369)
- Ripley (3063)
- Kingwood (2968)
- Williamstown (2965)
- Kenova (2930)
- Williamson (2916)
- Philippi (2915)
- Fayetteville (2838)
- Madison (2787)
- Milton (2767)
- Follansbee (2739)
- Bethlehem (2557)
- Moorefield (2495)
- Paden City (2451)
- Winfield (2377)
- Wellsburg (2346)
- Shinnston (2289)
- Petersburg (2277)
- Hinton (2185)
- White Sulphur Springs (2170)
- Chester (2123)
- Spencer (1998)
- Mannington (1927)
- St. Marys (1808)
- Belington (1794)
- Star City (1782)
- Stonewood (1771)
- Romney (1756)
- Richwood (1640)
- McMechen (1635)
- Harrisville (1568)
- Ronceverte (1554)
- Shepherdstown (1533)
- Eleanor (1522)
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Stan podzielony jest na 55 hrabstw.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Na podstawie spisu ludności z roku 2020 stwierdzono, że stan Wirginia Zachodnia liczył 1 793 716 mieszkańców, co oznaczało spadek o 59 278 (3,2%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010[6]. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowiły 5,2% populacji, 20,1% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 20,5% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,5% ludności stanu stanowiły kobiety[7].
Język[edytuj | edytuj kod]
W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami były[8]:
- język angielski – 97,67%,
- język hiszpański – 1,07%.
Rasy i pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Według danych z 2019 roku 93,1% mieszkańców stanowiła ludność biała (92,0% nie licząc Latynosów), 3,7% to czarnoskórzy Amerykanie lub Afroamerykanie, 1,8% było rasy mieszanej, 0,8% to Azjaci, 0,2% to rdzenna ludność Ameryki i 0,02% to Hawajczycy i pochodzący z innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowili 1,5% ludności stanu[9].
Do największych grup należały osoby pochodzenia niemieckiego (14,3%), irlandzkiego (11,9%), „amerykańskiego” (9,8%) i angielskiego (9,4%). Do innych większych grup należały osoby pochodzenia włoskiego (74 tys.), szkocko–irlandzkiego (36,2 tys.), szkockiego (32,8 tys.), polskiego (29,3 tys.), francuskiego (27 tys.) i holenderskiego (23,4 tys.)[9].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Struktura religijna w 2014 r.[10]:
- protestanci – 70%:
- baptyści – 26%,
- metodyści – 13%,
- zielonoświątkowcy – 7%,
- bezdenominacyjni – 6%,
- pozostali – 18% (głównie: campbellici, uświęceniowcy, kalwini, luteranie, anglikanie i anabaptyści),
- bez religii – 18% (w tym: 1% agnostycy i 1% ateiści),
- katolicy – 6%,
- mormoni – 2%,
- pozostałe religie – 4% (w tym: świadkowie Jehowy, prawosławni, muzułmanie, hinduiści, żydzi, bahaiści, buddyści i unitarianie[11]).
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Gospodarka stanu jest tak mocno uzależniona od jej zasobów mineralnych, że spadająca produkcja węgla i niskie ceny energii w ostatnich latach poważnie zaszkodziły temu stanowi. Bezpieczeństwo górnicze i kwestie ekologiczne pozostają głównymi wyzwaniami dla obszaru, który nadal produkuje większość węgla wykorzystywanego w innych stanach[2].
Zasoby i energia[edytuj | edytuj kod]
W Wirginii Zachodniej znajduje się 12% amerykańskich zasobów węgla, co daje jej pozycję w pierwszej trójce stanów, z największą ilością zasobów. Węgiel w Wirginii Zachodniej odkryto na początku XVII wieku, ale wydobycie na dużą skalę rozpoczęto dopiero w połowie XIX wieku[12].
Ponad 90% produkcji energii elektrycznej w stanie wytwarzana jest z węgla. Pozostała część pochodzi z hydroelektrowni, elektrowni wiatrowych i urządzeń zasilanych gazem ziemnym. Wirginia Zachodnia jest jednym z siedmiu stanów na wschód od rzeki Missisipi, które nie mają żadnej elektrowni jądrowej[12].
Wirginia Zachodnia jest także siódmym co do wielkości eksporterem gazu ziemnego, głównie przez wydobycie gazu łupkowego. W Newell, nad rzeką Ohio znajduje się jedyna w stanie rafineria ropy naftowej[12].
Rolnictwo[edytuj | edytuj kod]
W 2015 roku największy dochód przyniosły[13]:
- hodowla bydła (211 mln $) i produkty mleczne (24,3 mln $),
- hodowla brojlerów (192 mln $),
- hodowla indyków (73,5 mln $),
- jaja kurze (53,9 mln $),
- produkcja siana (40,2 mln $),
- uprawa kukurydzy (17,7 mln $) i soi (10,7 mln $)
- jabłka (13,5 mln $) i brzoskwinie (6,06 mln $).
Uczelnie[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
- ↑ a b c West Virginia Rankings and Facts, US News Best States [dostęp 2021-11-09].
- ↑ West Virginia population decline is largest in U.S., Los Angeles Times, 22 maja 2021 [dostęp 2021-11-09] (ang.).
- ↑ Casey Leins, West Virginia Is Dying and Trump Can’t Save It, US News, 2017 [dostęp 2021-11-09].
- ↑ a b c City and Town Population Totals: 2020-2022. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-06-10]. (ang.).
- ↑ Change in Resident Population of the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 1910 to 2020, 2020 Census Apportionment Results [dostęp 2021-11-09].
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: West Virginia; United States, www.census.gov [dostęp 2021-11-09] (ang.).
- ↑ Data Center Results, apps.mla.org [dostęp 2019-02-08].
- ↑ a b 2019: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02), data.census.gov [dostęp 2021-11-09].
- ↑ Religion in America: U.S. Religious Data, Demographics and Statistics, Pew Research Center [dostęp 2019-02-16] (ang.).
- ↑ West Virginia - Religious Traditions, 2010, www.thearda.com [dostęp 2019-02-16].
- ↑ a b c West Virginia - State Energy Profile Analysis - U.S. Energy Information Administration (EIA), www.eia.gov [dostęp 2019-02-16].
- ↑ Rachel Bertone, Top 10 West Virginia Ag Products (Infographic), Farm Flavor, 13 lipca 2017 [dostęp 2019-02-16] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
