Witold Dąbrowski (poeta)

Witold Dąbrowski

Data i miejsce urodzenia	28 września 1933 Pruszków
Data i miejsce śmierci	10 maja 1978 Warszawa
Zawód, zajęcie	poeta, tłumacz literatury rosyjskiej, publicysta

Witold Sokół-Dąbrowski (ur. 28 września 1933 w Pruszkowie, zm. 10 maja 1978 w Warszawie) – polski poeta, tłumacz literatury rosyjskiej, publicysta.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Aleksandra i Michaliny z domu Rutkowskiej. Przydomek „Sokół” pochodził od dziadka, inżyniera Aleksandra Dąbrowskiego, bojowca PPS, więźnia Pawiaka w latach 1905–1906, skazanego następnie na katorgę i zesłanie, żonatego z Antoniną Korczak-Struś. Ojciec Witolda, Aleksander, oraz stryj Paweł należeli do Armii Krajowej, byli więźniami Pawiaka w latach 1942–1943.

Dzieciństwo spędził w Warszawie, gdzie mieszkał też podczas okupacji niemieckiej, ucząc się na tajnych kompletach.

Po wojnie uczęszczał do Gimnazjum i Liceum im. Stefana Żeromskiego w Kwidzynie, gdzie w 1951 zdał maturę. Był członkiem Związku Harcerstwa Polskiego, w 1948 wstąpił do Związku Walki Młodych, a następnie do Związku Młodzieży Polskiej. W 1950 został członkiem Koła Młodych Pisarzy przy Oddziale Gdańskim Związku Literatów Polskich i podjął pracę dziennikarską w „Sztandarze Młodych”. Od 1951 studiował polonistykę i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim; w 1955 uzyskał magisterium. W latach 1951–1952 był członkiem, a następnie przewodniczącym warszawskiego Koła Młodych Pisarzy, w 1952 został członkiem Związku Literatów Polskich. Wraz z kilkoma kolegami założył w 1954 Studencki Teatr Satyryków, który współprowadził do 1958. W tym czasie był związany z Agnieszką Osiecką, która swoją z nim relację określiła jako „tę jedyną w swoim życiu walkę o szczęście”. Po studiach był kierownikiem działu kulturalnego w czasopismach: „Po prostu” (1955–1956), „Sztandar Młodych” (1956–1957), „Od Nowa” (1959), w 1957 wszedł w skład zespołu założycielskiego, a następnie kolegium redakcyjnego, tygodnika „Polityka”. W latach 1956–1967 był członkiem PZPR. W 1957 studiował slawistykę na Sorbonie w Paryżu. W latach 1960–1961 był redaktorem naczelnym pisma literackiego „Współczesność”.

Jako poeta debiutował w tygodniku Nowa Kultura w 1951 wierszem „Rocznik 1950”. Pierwszy tomik wierszy Rocznik 33 wydał w 1957. Następne to Koncert Hebanowy (1966), Ognicha (1971) i Arrasowanie (1976). Piąty tomik Portret trumienny został wydany już po śmierci poety w 1982, zbiorcze zaś wydanie poezji Krajobraz z chmurą ukazało się w 2012. Określany jako poeta neoromantyczny.

Uznany tłumacz poezji i prozy rosyjskiej. Był współautorem (z Andrzejem Mandalianem i Wiktorem Woroszylskim) Antologii nowoczesnej poezji rosyjskiej 1880–1967 (1971) oraz antologii Symboliści i akmeiści rosyjscy (1971). Przełożył m.in. utwory Sołżenicyna (Jeden dzień Iwana Denisowicza), Bułhakowa (biografię Życie Pana Moliera, powieści: Mistrza i Małgorzatę oraz Białą gwardię, opowiadania: Fatalne jaja i Diaboliadę), Krossa (Immatrykulacja Michelsona, z języka rosyjskiego), a także piosenki Bułata Okudżawy. Przy tłumaczeniach współpracował ze swoją partnerką życiową Ireną Lewandowską.

Jako działacz opozycji był w 1976 sygnatariuszem Memoriału 101 – protestu ludzi nauki i kultury przeciw projektowanym zmianom w Konstytucji PRL. W konsekwencji otrzymał całkowity zakaz publikacji, obejmujący wydawnictwa, czasopisma, radio, telewizję, teatry. Od 5 lutego 1976 był rozpracowywany przez Wydział III Komendy Stołecznej MIlicji Obywatelskiej w Warszawie (sprawa operacyjnego rozpracowania, nr teczki O/Wa WK-8224/11). Po 1976 należał do współpracowników wydawanego poza cenzurą „Biuletynu Informacyjnego KOR”. Na początku maja 1978 roku na walnym zebraniu oddziału warszawskiego Związku Literatów Polskich potępił z mównicy PZPR za prześladowanie pisarzy.

Od 1960 był mężem Ireny Lewandowskiej, tłumaczki, z którą miał córkę Justynę Dąbrowską, ur. 1960 – psychologa, psychoterapeutkę i dziennikarkę.

Pobity przez nieznanych sprawców, tydzień później, w nocy 9 na 10 maja zmarł na zawał serca. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 175-6-23).

Tomiki poezji

• Rocznik 33 (1957)
• Koncert hebanowy (1966)
• Ognicha (1971)
• Arrasowanie (1976)
• Portret trumienny (1982)
• Poezje wybrane (1983)
• Krajobraz z chmurą (2012)

Tłumaczenia

• Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata, razem z Ireną Lewandowską (liczne wydania)
• Michaił Bułhakow, Biała gwardia, razem z Ireną Lewandowską (liczne wydania)
• Michaił Bułhakow, Życie Pana Moliera, razem z Ireną Lewandowską (liczne wydania)
• Michaił Bułhakow, Diaboliada, razem z Ireną Lewandowską (liczne wydania)
• Michaił Bułhakow, Opowiadania, razem z Ireną Lewandowską (liczne wydania)
• Michaił Bułhakow, Fatalne jaja, razem z Ireną Lewandowską (liczne wydania)
• Aleksandr Isaevič Solženicyn, Jeden dzień Iwana Denisowicza razem z Ireną Lewandowską (liczne wydania)
• Jurij Bondariew, Bataliony proszą o ogień, 1966, Książka i Wiedza
• Iwan Stadniuk, Któż jest aniołem? 1967, Książka i Wiedza
• Andriej Wozniesienski, Longjumeau, 1970, Czytelnik
• Konstanty Simonow, Z tobą i bez ciebie – liryki wojenne, (razem z innymi) 1970, PIW
• Antologia nowoczesnej poezji rosyjskiej, razem z Andrzejem Mandalianem i Wiktorem Woroszylskim, 1971, Zakład Narodowy im Ossolińskich
• Levi Achto, Notatnik Szarego Wilka, razem z Ireną Lewandowską, 1971, PIW
• Eugeniusz Jewtuszenko, Uniwersytet Kazański, 1971, Iskry
• Jurij Dombrowski, Czarna dama : trzy opowieści o Szekspirze, razem z Ireną Lewandowską, 1973, PIW
• Wołodymyr Kyselow, Trzecia miłość, 1974, Iskry
• Bułat Okudżawa, Merci czyli przypadki Szypowa, 1974, PIW
• Bagiš Ovsepjan, O tych, co nie wrócili, 1975, Iskry
• Wiktor Koniecki, Pośród mitów i raf, razem z Ireną Lewandowską, 1975, PIW
• Geworg Emin, Siedem pieśni o Armenii, razem z Ireną Lewandowską, 1975, Książka i Wiedza
• Jaan Kross, Immatrykulacja Michelsona, 1976, PIW
• Sergiusz Antonow, W pierwszej osobie, 1976, PIW
• Maksud Ibrahimbekow, Kto pojedzie do Truskawca, razem z Ireną Lewandowską, 1976, Książka i Wiedza
• Grant Matewosjan, Pomarańczowy tabun, 1977, Czytelnik
• Aimee Bekman, Katarynka, 1978, PIW
• Mikołaj Moskwin, Dwa długie dni, 1980, Książka i Wiedza
• Bułat Okudżawa, Wędrówki dyletantów, 1981, PIW

Nagrody

• Warszawska Nagroda Literacka Młodych (1956)
• Nagroda „Pierścienia” Klubu Studentów Wybrzeża „Żak” (1971)
• Nagroda Fundacji Roberta Gravesa przyznana przez Polski PEN Club za Arrasowanie (1977)

Bibliografia

• Lesław Bartelski: Polscy pisarze współcześni, 1939–1991: Leksykon. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Witold Dąbrowski w katalogach Biblioteki Narodowej
• Witold Dąbrowski – publikacje w bibliotece Polona
• Witold Dąbrowski (autor), [w:] Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 2022-04-20] .