Wiwerka malajska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wiwerka malajska
Viverricula indica[1]
(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

kotokształtne

Rodzina

wiwerowate

Podrodzina

wiwery

Rodzaj

Viverricula
Hodgson, 1838[2]

Gatunek

wiwerka malajska

Podgatunki
  • V. i. indica (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803)
  • V. i. baliensis Sody, 1931
  • V. i. pallida (J.E. Gray, 1831)
  • V. i. rasse (Horsfield, 1821)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[19]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Wiwerka malajska[20] (Viverricula indica) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny wiwer (Viverrinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae), zamieszkujący południową i południowo-wschodnią Azję. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1803 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Civetta indica[4]. Holotyp pochodził z Indii[21]. Jedyny przedstawiciel rodzaju wiwerka[20] (Viverricula) który opisał w 1838 roku brytyjski przyrodnik Brian Houghton Hodgson[2]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek Oryginalna nazwa Autor i rok opisu Miejsce typowe
V. i. baliensis Viverricula malaccensis baliensis Sody, 1931 Bali, strona południowo-zachodnia, Jembrana, na wysokości około 50 m, Indonezja[22].
V. i. pallida Viverra pallida J.E. Gray, 1831 prawdopodobnie w pobliżu Kantonu, Guandong, południowa Chińska Republika Ludowa[23].
V. i. rasse Viverra rasse Horsfield, 1821 Jawa[24].

Często używana jest nazwa V. malaccensis, ale obecnie jest nieprawidłowa[25]. Niektóre ujęcia systematyczne rozpoznają do jedenastu podgatunków[21][26], ale ostatnie analizy oparte o dane molekularne sugerują, że należy rozpoznać tylko cztery podgatunki, które ostatecznie mogą reprezentować więcej niż jeden gatunek[25]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunków[25].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Viverricula: rodzaj Viverra Linnaeus, 1758 (wiwera); łac. przyrostek zdrabniający -ula[27].
  • indica: łac. Indicus „indyjski”, od India „Indie”[28].
  • baliensis: Bali, Indonezja[29].
  • pallida: łac. pallidus „blady, ziemisty”, od pallere „być bladym”[30].
  • rasse: jawajaska nazwa rasse dla wiwerki, od sanskrytckiego rasa (dewanagari: रस) „smak, aromat”[5].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Wiwerka malajska występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku[25]:

Introdukowany na Madagaskar, wyspę Zanzibar (archipelag Zanzibar), Komory i wyspę Socotra do produkcji cywetu lub do łapania szczurów; obecność na niektórych wyspach indonezyjskich (Bawean, Kangean, Lombok i Sumbawa) też mogła być introdukcją[25].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 48,5–60 cm, długość ogona 30–43 cm, długość ucha 3,9–5 cm, długość tylnej stopy 8,5–10 cm; masa ciała 2–4 kg[26]. Sierść wiwerek malajskich ma w większości barwę brązową, żółtą lub płowopomarańczową. Dostrzec można białe i czarne obroże na szyi. Ciało pokryte jest ciemniejszymi plamkami, które na grzbiecie tworzą 6–8 pasów. Ogon paskowany, czarno-biały. Pierś jest jaśniejsza od reszty ciała, do tego bardziej szara lub brązowawa. Łapy są ciemnobrązowe lub czarne[31].

Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]

Wiwerki malajskie przystosowane są do życia w wielu środowiskach, również w pobliżu siedlisk ludzkich. Preferują obszary otwarte, jak nadrzeczne lasy, lasy z drzewami zrzucającymi liście czy obszary trawiaste; rzadziej obserwowane są w gęstych lasach deszczowych. Są to ssaki żyjące samotnie, prowadzące nocny tryb życia. Sypiają w norach lub pustych pniach drzew. Są mięsożerne; zjadają głównie niewielkie kręgowce, takie jak gryzonie. Zjadają również owoce, padlinę i odpadki[31].

U samic żyjących w niewoli zaobserwowano dwa okresy rui: od lutego do kwietnia i od sierpnia do września. W niewoli mioty liczyły po 2–5 młodych; przestawały pić mleko matki w wieku 4–4,5 miesięcy. Nie jest wiadome, jak długo żyją wiwerki malajskie na wolności; w niewoli mogą żyć 20 lat i więcej[31].

Status[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje wiwerkę malajską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)[19].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Viverricula Hodgson, 1838.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Viverricula indica, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b B.H. Hodgson. A classified catalogue of Nepalese Mammalia. „Annals of natural history”. 1 (2), s. 152, 1838. (ang.). 
  3. ↑ B.H. Hodgson. On the Civet of the continent of India, Viverra Orientalis. Hodie melanurus. „Calcutta journal of natural history, and miscellany of the arts and sciences in India”. 2 (5), s. 53–54, 1842. (ang.). 
  4. ↑ a b É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle. Paris: 1803, s. 113. (fr.).
  5. ↑ a b T. Horsfield: Zoological researches in Java, and the neighbouring islands. London: Printed for Kingsbury, Parbury, & Allen, 1824, s. ryc. i nienumerowany tekst. (ang.).
  6. ↑ J.E. Gray: Illustrations of Indian Zoology, chiefly selected from the collection of Major-General Hardwicke. Cz. 1. London: Treuttel, Wurtz, Treuttel, Jun. and Richter, 1830–1834, s. ryc. 4. (ang.).
  7. ↑ J.E. Gray. Description of two species of Mammalia, one forming a genus intermediate between Viverra and Ictides. „The zoological miscellany”. 1, s. 17, 1831. (ang.). 
  8. ↑ F.P.L. Pollen, D.-C. van Dam & H. Schlegel. CONTRIBUTIONS á la faune de Madagascar et des îles avoisinantes. „Nederlandsch Tijdschrift voor de Dierkunde”. 3, s. 78, 1866. (fr.). 
  9. ↑ J.L.J. Bonhote. On the species of the genus Viverricula. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 1, s. 120, 1898. (ang.). 
  10. ↑ P. Matschie: Carnivora. W: Wissenschaftliche Ergebnisse der Expedition Filchner nach China und Tibet, 1903-1905. Zoologische Sammlungen. T. 10. Cz. 1. Berlin: E.S. Mittler & Sohn, 1908, s. 196. (niem.).
  11. ↑ E. Schwarz. Seven new Asiatic mammals, with note on the "Viverra fasciata" of Gmelin. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 7, s. 637, 1911. (ang.). 
  12. ↑ C.B. Kloss. On mammals collected in Siam. „Journal of the Natural History Society of Siam”. 3 (4), s. 352, 1919. (ang.). 
  13. ↑ Sody 1931 ↓, s. 351.
  14. ↑ a b Sody 1931 ↓, s. 353.
  15. ↑ Pocock 1933 ↓, s. 632.
  16. ↑ Pocock 1933 ↓, s. 640.
  17. ↑ Pocock 1933 ↓, s. 643.
  18. ↑ Pocock 1933 ↓, s. 654.
  19. ↑ a b A. Choudhury i inni, Viverricula indica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015 [online], wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-16] (ang.).
  20. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  21. ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Viverricula indica. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-16].
  22. ↑ J.S. Zijlstra: Viverricula malaccensis baliensis Sody, 1931. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  23. ↑ J.S. Zijlstra: Viverra pallida Gray, 1831. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  24. ↑ J.S. Zijlstra: Viverra rasse Horsfield, 1821. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
  25. ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  26. ↑ a b A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 209–210. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
  27. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 707, 1904. (ang.). 
  28. ↑ indica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-16] (ang.).
  29. ↑ baliensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).
  30. ↑ pallida, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).
  31. ↑ a b c Ethan Shirley: Viverricula indica, small Indian civet. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. Michigan State University, 2009. [dostęp 2017-02-23].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • H.J.V. Sody. Six new mammals from Sumatra, Java, Bali and Borneo. „Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië”. 91, s. 349–360, 1931. (ang.). 
  • R.I. Pocock. The civet cats of Asia. Part II. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 36 (3), s. 629–656, 1933. (ang.). 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiwerka_malajska&oldid=68358092”