Wodnicha oliwkowobrązowa
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
wodnicha oliwkowobrązowa |
Nazwa systematyczna | |
Hygrophorus persoonii Arnolds Persoonia 10(3): 365 (1979) |
Wodnicha oliwkowobrązowa, wodnicha Persoona (Hygrophorus persoonii Arnolds) – gatunek grzybów z rodziny wodnichowatych (Hygrophoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hygrophorus, Hygrophoraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Agaricus limacinus Schaeff. 1774
- Hygrophorus dichrous var. fuscovinosus Bon 1975
- Hygrophorus persoonii var. fuscovinosus (Bon) Bon 1981
Nazwę polską zaproponował w 2003 r. Władysław Wojewoda. Barbara Gumińska opisywała ten gatunek pod nazwą wodnicha Persoona[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 4–10 cm, za młodu wypukły, w stanie dojrzałym szeroko rozpostarty z nieco wypukłym środkiem. Brzeg dość długo podwinięty, u młodych okazów biało oszroniony. Powierzchnia gładka, ciemnobrązowa, czasem z szarym lub oliwkowym odcieniem. Jest śluzowata, ale podczas suchej pogody u starszych okazów wysycha[4].
Szeroko przyrośnięte, lub nieco zbiegające, dość grube, rzadkie, z blaszeczkami. Ostrza równe[4].
Wysokość 5–8 cm, grubość 1,5–3 cm, czasami ze zwężającą się podstawą, walcowaty, pełny, ze śluzowatym pierścieniem. Powyżej pierścienia powierzchnia jest sucha, biała, pokryta kropelkami płynu, czasem zastygającego w drobne białe brodawki. Poniżej pierścienia powierzchnia biała, pokryta drobnymi, szarobrunatnymi łuseczkami[4].
Gruby, zwarty, biały, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu. Smak łagodny, zapach słodkawy, czasami niewyraźny[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 9–12 (13,5) × 6,5–7,5 (8) μm, jajowate, gładkie. Podstawki maczugowate, 60–75 × 8–11 μm. Strzępki skórki o średnicy 3–4,5 μm[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Wodnicha oliwkowobrązowa w Europie jest szeroko rozprzestrzeniona. Podano jej występowanie także w Japonii[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. notowana tylko na jednym stanowisku (Częstochowa, 1996). Jej rozprzestrzenienie i stopień zagrożenia nie są znane. Wymieniona jest na liście gatunków zagrożonych w Niemczech, Norwegii i Finlandii[3]. W Polsce podlega częściowej ochronie gatunkowej[7].
Siedlisko: lasy iglaste, głównie sosnowe, często wśród mchów, zwłaszcza na wapiennym podłożu. Owocniki od sierpnia do listopada[4]. Według innych źródeł rośnie głównie w pobliżu dębów, a w krajach nordyckich również buków[5].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb mikoryzowy. Jest jadalny, ale rzadko zbierany, ze względu na śluzowatość[5]. W Polsce z powodu rzadkości występowania nie ma znaczenia praktycznego, ponadto podlega ochronie prawnej.
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]W rodzinie wodnichowatych aby dokonać pewnej identyfikacji gatunku, często konieczne jest przeprowadzenie reakcji chemicznych. Podobne i trudne do odróżnienia są m.in. następujące gatunki wodnich[5]:
- U wodnichy oliwkowobrązowej kapelusz w reakcji z amoniakiem barwi się na zielono[5].
- Wodnicha oliwkowobiała (Hygrophorus olivaceoalbus) jest mniejsza, ma cienki miąższ kapelusza, nie ma ani zapachu, ani smaku, jej blaszki przy trzonie są nieco anastomozujące. Rośnie wśród mchu i igliwia pod sosną pospolitą. W reakcji z NaOH trzon barwi się na pomarańczowo-czerwono[5].
- Wodnicha brunatnobiała (Hygrophorus latitabundus) jest wyraźnie większa, ma jaśniejsze barwy, jest bardzo śluzowata, ma miąższ bezbarwny, bezwonny, gruby, jędrny i bez smaku. Rośnie wyłącznie pod sosną czarna i sosną pinią. Trzon w reakcji z KOH zmienia barwę na cytrynowożółtą, potem żółto-pomarańczową, a w końcu na brązowoczekoladową. W reakcji z NaOH trzon barwi się na ochrowożółto[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2019-02-26] .
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2019-02-26] .
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e B. Gumińska, Flora Polska (Flora of Poland). Grzyby (Mycota). Tom XXVI. Wodnichowate (Hygrophoraceae), Kraków: Uniwersytet Jagielloński, Instytut Botaniki, 1997, ISBN 83-7052-949-6
- ↑ a b c d e f g A.M.I.N.T. Hygrophorus persoonii [online] [dostęp 2019-02-26] .
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2019-02-26] .
- ↑ Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów