Wodniczek ruwenzorski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wodniczek ruwenzorski
Micropotamogale ruwenzorii[1]
(de Witte & Frechkop, 1955)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

afrosorkowce

Rodzina

wodnice

Rodzaj

wodniczek

Gatunek

wodniczek ruwenzorski

Synonimy
  • Potamogale ruwenzorii de Witte & Frechkop, 1955[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Wodniczek ruwenzorski[4], wodnica ruwenzorska[5] (Micropotamogale ruwenzorii) – gatunek ssaka z rodziny wodnic (Potamogalidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisali w 1955 roku belgijscy biolodzy – herpetolog Gaston-François de Witte i zoolog Serge Frechkop – na łamach czasopisma Bulletin de l’Institut royal des sciences naturelles de Belgique, nadając mu nazwę Potamogale ruwenzorii[2]. Miejsce typowe to Mutsora (stacja Parku Narodowego Alberta), nad rzeką Talya, u zachodniego podnóża masywu Ruwenzori, na wysokości 1100–1200 m n.p.m., Demokratyczna Republika Konga[2][6][7][8]. Holotyp to skóra i czaszka samca ze zbiorów Królewskiego Instytutu Nauk Przyrodniczych Belgii; okaz typowy zebrany 9 lutego 1953 roku przez de Wittego[2].

Gatunek monotypowy[9][6].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Micropotamogale: gr. μικρος mikros ‘mały’[10]; rodzaj Potamogale Du Chaillu, 1860 (wodnica).
  • ruwenzorii: góry Ruwenzori, na granicy Demokratycznej Republiki Konga i Ugandy[11].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Wodniczek ruwenzorski występuje endemicznie w Wielkim Rowie Zachodnim, obejmującym wschodnią Demokratyczną Republikę Konga, zachodnią Ugandę i południowo-zachodnią Rwandę (Park Narodowy Lasu Nyungwe)[6][9][7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 130–200 mm, długość ogona 123–150 mm, długość ucha 10–14 mm, długość tylnej stopy 26–29 mm; masa ciała 75–135 g[9][12]. Wyglądem przypomina dużą ryjówkę. Futro długie, gęste, przypominające sierść wydry. Ogon o długości 10–15 cm. Duże stopy, pomiędzy palcami błona pławna.

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Zwierzę zamieszkuje pobliża rzek i strumieni. Prowadzi nocny tryb życia. Dzień spędza w wykopanej przez siebie norze, wyścielonej trawą i gałązkami. Wejście do nory znajduje się pod wodą. Wodnica bardzo dobrze pływa i żywi się schwytanymi w wodzie drobnymi zwierzętami. Zjada głównie larwy owadów, robaki, małe ryby, żaby i kraby. Podczas polowania korzysta głównie ze zmysłu dotyku – wibrysów.

Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]

Niewiele wiadomo o rozmnażaniu wodniczka ruwenzorskiego. Na podstawie kilku schwytanych samic z młodymi podejrzewa się, że zwierzęta te rozmnażają się przez cały rok, a miot liczy zazwyczaj 1–2 młode.

Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Wodniczek ruwenzorski od 2016 roku jest klasyfikowany przez IUCN jako gatunek najmniejszej troski (LC; ang. least concern); wcześniej uznawano go za gatunek bliski zagrożenia (NT; ang. near threatened). Powodem zmiany statusu jest dość duży obszar występowania (szacowany na około 72 tys. km²), jednak gatunek ten jest słabo poznany i wymagane są dalsze badania w terenie, by potwierdzić jego status. Głównym zagrożeniem dla gatunku jest utrata siedlisk; jest on także narażony na chwytanie w pułapki na ryby zastawiane przez ludzi[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Micropotamogale ruwenzorii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d G.-F. de Witte & S. Frechkop. Sur une espèce encore inconnue de mammifère africain, Potamogale ruwenzorii, sp. n.. „Bulletin de l’Institut royal des sciences naturelles de Belgique”. 31 (84), s. 9, 1955. (fr.). 
  3. a b P.J. Stephenson 2016, Micropotamogale ruwenzorii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-2 [dostęp 2023-08-17] (ang.).
  4. Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 20. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  5. Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 85. ISBN 83-01-14344-4.
  6. a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 110. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  7. a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Micropotamogale ruwenzorii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-28].
  8. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Micropotamogale ruwenzorii (de Witte & Frechkop, 1955). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-16]. (ang.).
  9. a b c A. Monadjem: Family Potamogalidae (Otter-shrews). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 178–179. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
  10. Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 136, OCLC 637083062 (ang.).
  11. ruwenzorii, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-16] (ang.).
  12. Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 72. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]