Wodorowęglan sodu
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
NaHCO3 | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
84,01 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
białe jednoskośne kryształy[1] | ||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||||||||||||
| DrugBank | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||
| Inne aniony | |||||||||||||||||||||||||||
| Inne kationy | |||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||||||||
Wodorowęglan sodu, pot. soda oczyszczona, E500b, NaHCO
3 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy wodorowęglanów, wodorosól kwasu węglowego i sodu.
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
Wodorowęglan sodu bywa też nazywany kwaśnym węglanem sodu. Ta nazwa może być myląca, gdyż w rzeczywistości wodny roztwór wodorowęglanu sodu ma odczyn słabo alkaliczny i zachowuje się w wielu reakcjach jak słaba zasada. Z kwasami reaguje z wydzieleniem dwutlenku węgla i wody:
- NaHCO
3 + HCl → NaCl + H
2O + CO
2↑ (zobojętnianie kwasu solnego – głównego składnika soku żołądkowego)[4] - NaHCO
3 + CH
3COOH → CH
3COONa + H
2O + CO
2↑
Nie reaguje z alkoholami i fenolami, co bywa wykorzystywane do odróżniania ich od kwasów karboksylowych w chemicznej analizie związków organicznych.
Jego własności spulchniające i pianotwórcze wynikają z faktu, że rozkłada się on w temperaturze powyżej 60 °C z wydzieleniem dwutlenku węgla:
- 2NaHCO
3 → Na
2CO
3 + H
2O + CO
2
W laboratorium najłatwiej jest go otrzymać przez wprowadzenie dwutlenku węgla do nasyconego wodnego roztworu węglanu sodu:
- Na
2CO
3 + CO
2 + H
2O → 2NaHCO
3.
W przemyśle otrzymuje się go jako produkt pośredni przy otrzymywaniu węglanu sodu metodą Solvaya.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Stosowany jest jako jeden ze składników proszku do pieczenia, dodatek do żywności regulujący pH, składnik musujących napojów w proszku i tabletek musujących[5], w lecznictwie (przy nadkwasocie), w gaśnicach pianowych (jako składnik części alkalicznej gaśnicy – wraz z rozpuszczonym środkiem spieniającym – zob. Spumogen), jako substancja pochłaniająca zapachy i wilgoć oraz do zmiękczania wody.
Zastosowanie w medycynie[edytuj | edytuj kod]
Wskazania[6]:
- ciężka kwasica metaboliczna (np. w wyniku zatrucia alkoholem metylowym)
- zatrucie trójcyklicznymi lekami przeciwdepresyjnymi
- hiperkaliemia.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e David R. Lide (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-90, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑ a b Sodium bicarbonate (nr S6014) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Polski. [dostęp 2012-05-06]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Sodium bicarbonate (nr S6014) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck KGaA) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-05-06]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 366, ISBN 83-7183-240-0.
- ↑ Flavamed, 60 mg, tabletki musujące. Ulotka dla pacjenta: informacja dla użytkownika. Flavamed. [dostęp 2014-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Janusz Andres, Teresa Sokołowska-Kozub: Pierwsza pomoc i resuscytacja krążeniowo-oddechowa. Podręcznik dla studentów. Kraków: Polska Rada Resuscytacji, 2006, s. 56. ISBN 83-89610-00-0.
