Wojciech Żurek

Wojciech Żurek
Data i miejsce urodzenia	1951 ; Bielsko-Biała
	Profesor nauk fizycznych
	Specjalność: fizyka kwantowa, fizyka statystyczna, astrofizyka
Alma Mater	Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Doktorat	1979 – nauki fizyczne ; Uniwersytet Teksański w Austin
	Doktor honoris causa; Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie – 2021; Uniwersytet Jagielloński – 2021
	Pracownik naukowy
Uczelnia	Los Alamos National Laboratory
Okres zatrudn.	1984
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Wojciech Hubert Żurek (ur. 1951^[1] w Bielsku-Białej^[2]) – polski fizyk specjalizujący się w fizyce kwantowej, pracownik naukowy Los Alamos National Laboratory.

Życiorys

Absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Bielsku-Białej. W 1974 ukończył studia w Międzyresortowym Instytucie Fizyki i Techniki Jądrowej na Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie^[3]^[4], a następnie wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie kontynuował pracę badawczą i naukową. Doktoryzował się w 1979 na University of Texas at Austin^[5]. Dwa lata pracował w Kalifornijskim Instytucie Technologicznym, później zaczął pracę w Los Alamos National Laboratory. Od 1991 do 1996 prowadził grupę astrofizyki teoretycznej, współpracował także z Instytutem Santa Fe oraz Instytutem Fizyki Teoretycznej Uniwersytetem Kalifornijskim w Santa Barbara. Na tej uczelni współorganizował programy naukowe (Kwantowa koherencja i dekoherencja oraz Komputery kwantowe i chaos)^[1]^[5].

Wojciech Żurek specjalizuje się w dziedzinie fizyki kwantowej, fizyki statystycznej i astrofizyce^[5]. W 1982 Wojciech Żurek, William Wootters i Denis Dieks udowodnili twierdzenie o zakazie klonowania, wskazując, że nie można wykonać idealnej kopii nieznanego stanu kwantowego (no-cloning theorem)^[6]. Wraz z Tomem Kibblem stworzył mechanizm Kibble’a-Żurka, dotyczący defektów topologicznych powstających w konkretnych rodzajach przemian fazowych^[7]. Twórca teorii darwinizmu kwantowego.

Odznaczenia i wyróżnienia

W 2012, za wybitne osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej na rzecz rozwoju fizyki, za wspieranie międzynarodowej współpracy naukowej, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski^[8].

W 2005 wyróżniony Nagrodą Humboldta, a w 2009 został laureatem głównego odznaczenia Polskiego Towarzystwa Fizycznego – Medalu Mariana Smoluchowskiego^[6].

W 2021 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie^[9] oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego^[10].

Przypisy

↑ ^a ^b Wojciech H. Żurek, Los Alamos National Laboratory [zarchiwizowane 2019-07-21] (ang.).
↑ AdamA. Adamczyk AdamA., Fizyka made in Poland – czyli polscy fizycy, których znać wypada [online], kwantowo.pl, 11 listopada 2017 [dostęp 2019-05-22] .
↑ Żurek, Wojciech [online], wyborcza.pl, 26 listopada 2001 [dostęp 2019-10-28] .
↑ Alfabetyczna lista Absolwentów Wydziału EAIiE, agh.edu.pl [zarchiwizowane 2019-02-23] .
↑ ^a ^b ^c Prof. dr inż. Wojciech Hubert Żurek, [w:] archiwalna baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-09-18] .
↑ ^a ^b Prof. Wojciech Żurek wyróżniony Medalem Smoluchowskiego, humboldt.org.pl, 29 października 2009 [zarchiwizowane 2015-05-05] .
↑ SvenS. Deutschländer SvenS., PatrickP. Dillmann PatrickP., GeorgG. Maret GeorgG., PeterP. Keim PeterP., Kibble-Zurek mechanism in colloidal monolayers, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 112 (22), 2015, s. 6925–6930, DOI: 10.1073/pnas.1500763112, PMID: 25902492, PMCID: PMC4460445 [dostęp 2024-12-22] (ang.).
↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 kwietnia 2012 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2012 r. poz. 765).
↑ Prof. Wojciech Żurek doktorem honoris causa AGH [online], agh.edu.pl, 22 października 2021 [dostęp 2025-05-10] .
↑ Profesor Wojciech Żurek doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], uj.edu.pl, 25 października 2021 [dostęp 2025-05-10] .

Linki zewnętrzne

Wojciech H. Żurek, Los Alamos National Laboratory [zarchiwizowane 2019-07-21] (ang.).

[lanl-1] Wojciech H. Żurek, Los Alamos National Laboratory [zarchiwizowane 2019-07-21] (ang.).

[2] AdamA. Adamczyk AdamA., Fizyka made in Poland – czyli polscy fizycy, których znać wypada [online], kwantowo.pl, 11 listopada 2017 [dostęp 2019-05-22] .

[3] Żurek, Wojciech [online], wyborcza.pl, 26 listopada 2001 [dostęp 2019-10-28] .

[4] Alfabetyczna lista Absolwentów Wydziału EAIiE, agh.edu.pl [zarchiwizowane 2019-02-23] .

[ln-5] Prof. dr inż. Wojciech Hubert Żurek, [w:] archiwalna baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2022-09-18] .

[humboldt-6] Prof. Wojciech Żurek wyróżniony Medalem Smoluchowskiego, humboldt.org.pl, 29 października 2009 [zarchiwizowane 2015-05-05] .

[7] SvenS. Deutschländer SvenS., PatrickP. Dillmann PatrickP., GeorgG. Maret GeorgG., PeterP. Keim PeterP., Kibble-Zurek mechanism in colloidal monolayers, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 112 (22), 2015, s. 6925–6930, DOI: 10.1073/pnas.1500763112, PMID: 25902492, PMCID: PMC4460445 [dostęp 2024-12-22] (ang.).

[8] Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 kwietnia 2012 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2012 r. poz. 765).

[9] Prof. Wojciech Żurek doktorem honoris causa AGH [online], agh.edu.pl, 22 października 2021 [dostęp 2025-05-10] .

[10] Profesor Wojciech Żurek doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego [online], uj.edu.pl, 25 października 2021 [dostęp 2025-05-10] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]