Województwo łódzkie (II Rzeczpospolita)
| |||||||||
| 1920–1939 | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Data powstania | |||||||||
| Siedziba wojewody i sejmiku | |||||||||
| Wojewoda | |||||||||
| Powierzchnia |
(1931) 19 034 km² | ||||||||
| Populacja (1931) • liczba ludności |
| ||||||||
| • gęstość |
138,3 os./km² | ||||||||
| Tablice rejestracyjne |
ŁD | ||||||||
Adres Urzędu Wojewódzkiego: ul. Ogrodowa 15Łódź | |||||||||
| Podział administracyjny | |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie II Rzeczypospolitej
| |||||||||
Portal  Polska
| |||||||||
Województwo łódzkie – województwo II Rzeczypospolitej istniejące w latach 1919–1939 ze stolicą w Łodzi.
Województwo łódzkie (do 1938) obejmowało wschodnią część obecnego województwa wielkopolskiego z Kaliszem i Koninem oraz południową i centralną część łódzkiego.
W 1930 podzielone było na 13 powiatów ziemskich oraz 1 miejski. W skład województwa wchodziło także 46 miast (1930) i 232 gminy. Graniczyło z 3 województwami: od zachodu z poznańskim, od południa z kieleckim, od północy oraz wschodu z warszawskim, a także od południowego zachodu z Niemcami[4].
Ludność[edytuj | edytuj kod]
Według pierwszego spisu powszechnego w 1921 roku województwo zamieszkiwało 2 252 769 osób[5].
Podział ludności ze względu na narodowość[5]:
Podział ludności ze względu na wyznanie[5]:
- rzymskokatolickie 1 734 117 (77%)
- mojżeszowe 326 973 (14,5%)
- ewangelickie 171 169 (7,6%)
- menonickie 12 024 (0,53%)
W roku 1926 ludność województwa zamieszkująca miasta wynosiła 38,7%. Polacy stanowili 83,2% ogółu mieszkańców, Żydzi – 12%, Niemcy – 4,6%. 77% mieszkańców łódzkiego wyznawało religię katolicką, 14,5% mojżeszową, 7,6% ewangelicką i 0,7% grekokatolicyzm.
53,8% mieszkańców województwa łódzkiego zatrudniona była w rolnictwie, 24,6% w przemyśle (głównie włókienniczy), a 8,3% w handlu.
Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Według danych z 1929 roku województwo łódzkie miało obszar 19 034 km², w tym:
- grunty orne – 65,6%
- łąki – 7,3%
- pastwiska – 5,6%
- lasy – 13,5%
- nieużytki i tereny przemysłowe – 8%
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
| Powiat | Miasto powiatowe |
Powierzchnia km² (1929) |
Ludność (1929) |
Gęstość os./km² |
|---|---|---|---|---|
| brzeziński | Brzeziny | 1 117 | 125 029 | 111,9 |
| kaliski | Kalisz | 1 480 | 180 320 | 121,8 |
| kolski | Koło | 1 233 | 112 029 | 90,9 |
| koniński | Konin | 1 313 | 111 415 | 84,9 |
| łaski | Łask | 1 403 | 149 404 | 106,5 |
| łęczycki | Łęczyca | 1 316 | 122 422 | 93,1 |
| łódzki (miejski) | Łódź | 58,75 | 597 183 | 10165 |
| łódzki (wiejski) | Łódź | 883 | 110 381 | 125,1 |
| piotrkowski | Piotrków Trybunalski | 2 088 | 197 285 | 94,5 |
| radomszczański | Radomsko | 2 113 | 169 847 | 80,4 |
| sieradzki | Sieradz | 1 613 | 155 425 | 96,4 |
| słupecki | Słupca | 1 070 | 83 985 | 78,5 |
| turecki | Turek | 1 248 | 102 139 | 81,8 |
| wieluński | Wieluń | 2 101 | 181 362 | 86,3 |
Największe miasta[edytuj | edytuj kod]
| Miasto | Powiat | Ludność (1929) |
|---|---|---|
| Łódź | łódzki (miejski) | 597 183 |
| Kalisz | kaliski | 55 613 |
| Piotrków Trybunalski | piotrkowski | 43 437 |
| Tomaszów Mazowiecki | brzeziński | 35 484 |
| Pabianice | łaski | 34 967 |
| Zgierz | łódzki (wiejski) | 24 800 |
| Zduńska Wola | sieradzki | 23 540 |
| Radomsko | radomszczański | 20 372 |
| Koło | kolski | 13 040 |
| Ozorków | łęczycki | 12 589 |
| Wieluń | wieluński | 11 032 |
| Brzeziny | brzeziński | 10 633 |
| Konin | koniński | 10 379 |
| Łęczyca | łęczycki | 10 267 |
| Turek | turecki | 10 073 |
| Sieradz | sieradzki | 9 284 |
Podział administracyjny (1939)[edytuj | edytuj kod]
Z dniem 1 kwietnia 1938 r. wyłączono z obszaru województwa łódzkiego i przyłączono do województwa poznańskiego powiaty kaliski, kolski, koniński i turecki[6].
Z dniem 1 kwietnia 1939 r. włączono w obszar województwa łódzkiego: z województwa warszawskiego powiaty: kutnowski, łowicki, rawski i skierniewicki; z województwa kieleckiego powiaty: opoczyński i konecki z wyjątkiem gmin miejskich: Skarżysko-Kamienna i Szydłowiec oraz gmin wiejskich: Bliżyn i Szydłowiec[7].
Wojewodowie[edytuj | edytuj kod]
- 1919–1922 – Antoni Kamieński
- 1922–1923 – Paweł Garapich (p.o.)
- 1923–1924 – Marian Rembowski
- 1924 – Paweł Garapich
- 1925–1926 – Ludwik Darowski
- 1926 – Jan Ossoliński (p.o.)
- 1926–1933 – Władysław Jaszczołt
- 1933–1938 – Aleksander Hauke-Nowak
- 1938–1939 – Henryk Józewski
- Wicewojewodowie
- Stefan Wendorff – do 20 października 1938[8]
- Józef Jellinek – od 21 października 1938
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Monitor Polski z 1920 r., nr 48 z dn. 28 lutego.
- ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Polska Akademia Nauk – Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, 2005, s. 32, seria: Monografie. ISBN 83-87954-66-7. ISSN 1643-2312.
- ↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9.XII 1931 r. Mieszkania i gospodarstwa domowe. Ludność, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1938, s. 1.
- ↑ Skoczylas M. M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza Środkowego. W: red. Magowska A., Pękacka-Falkowska K., Owecki M. Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53-75. ISBN 978-83-65275-95-0, treść on-line
- ↑ a b c Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom II – Województwo Łódzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
- ↑ Ustawa z dnia 12 czerwca 1937 r. o zmianie granic województw: poznańskiego, pomorskiego, warszawskiego i łódzkiego. (Dz.U. z 1937 r. nr 46, poz. 350).
- ↑ Ustawa z dnia 9 kwietnia 1938 r. o zmianie granic województw: białostockiego, kieleckiego, lubelskiego, łódzkiego i warszawskiego. (Dz.U. z 1938 r. nr 27, poz. 240).
- ↑ Nowy wicewojewoda łódzki. Został nim p. inż. Józef Jellinek. „Ilustrowana Republika”, s. 5, nr 294 z 26 października 1938.
- miasto wojewódzkie – Łódź
| Powiat miejski |
|
|---|---|
| Powiaty ziemskie |
|
| Województwa |
|
|---|---|
| Okręgi adm. |
|
| Zobacz też |
|
- ↑ województwo autonomiczne