Przejdź do zawartości

Wojna izraelsko-irańska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wojna izraelsko-irańska
konflikt izraelsko-irański
Ilustracja
Wybuchy w Teheranie podczas nocnego ataku Sił Powietrznych Izraela
Czas

13–24 czerwca 2025 roku

Miejsce

Bliski Wschód

Terytorium

Iran i Izrael oraz przestrzeń powietrzna nad Irakiem, Syrią i Jordanią

Przyczyna

dążenie Izraela do zniszczenia irańskiego programu nuklearnego

Wynik

Zawieszenie broni od 24 czerwca 2025

Strony konfliktu
 Iran
Ruch Huti
 Izrael
 Stany Zjednoczone (od 22 czerwca 2025)
Dowódcy
Ali Chamenei
Abdul-Malik al-Houthi
Izrael Binjamin Netanjahu
Stany Zjednoczone Donald Trump
Straty
1 190 zabitych
4 475 rannych
29 zabitych
3 268 rannych

Wojna izraelsko-irańskakonflikt zbrojny rozpoczęty 13 czerwca 2025 roku masowymi bombardowaniami celów związanych z irańskim programem nuklearnym przez Siły Powietrzne Izraela w ramach operacji „Naród jak Lwica”[2] (hebr. ‏מִבְצָע עָם כְּלָבִיא‎, miwca am ke-lawi, także operacja „Powstający Lew”[1][3], ang. Operation Rising Lion) i następującej po nich irańskiej odpowiedzi w ramach operacji „Dotrzymana Obietnica 3” (pers. ‏عملیات وعده صادق ٣‎)[4].

Od nocy z 23 na 24 czerwca 2025 trwa zawieszenie broni[5].

Kontekst

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: konflikt izraelsko-irański.

W miesiącach poprzedzających atak Iran i Stany Zjednoczone negocjowały nową umowę nuklearną po tym, jak prezydent USA Donald Trump zawiesił amerykański udział w poprzednim porozumieniu nuklearnym podczas swojej pierwszej prezydentury. W wyniku tego Iran zaczął wzbogacać uran do 60% i przyspieszył swoje postępy w dziedzinie energii jądrowej, instalując bardziej zaawansowane wirówki, co wykracza poza cywilne zastosowanie tej technologii[6]. Dzień przed atakiem Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) po raz pierwszy od 20 lat stwierdziła, że Iran nie wypełnia swoich zobowiązań nuklearnych[7]. Iran odpowiedział, ogłaszając rozpoczęcie budowy nowego ośrodka wzbogacania i instalacje kolejnych wirówek[8].

Głównym celem ataku Izraela był podziemny zakład wzbogacania uranu w Fordo. Zniszczenie tego obiektu wymagało bomb zdolnych do przebicia 60 metrów skały. Zdaniem ekspertów tylko USA dysponowały bronią zdolną przebić górskie umocnienia. Są nią bomby penetrujące(inne języki) GBU-57 o masie 13,6 ton oraz samoloty B-2 Spirit, które mogły je przenieść w rejon celu[9][10].

Przebieg zdarzeń

[edytuj | edytuj kod]

Działania izraelskie

[edytuj | edytuj kod]

13 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

W godzinach nocnych i porannych Izrael dokonał ataku na różne cele w Iranie w ramach pięciu fal nalotów przy użyciu 200 myśliwców[11]. Siły Obronne Izraela zastrzegły, że była to pierwsza faza „(...) prewencyjnej, precyzyjnej, połączonej ofensywy opartej na wysokiej jakości danych wywiadowczych w celu uderzenia w irański program nuklearny i w odpowiedzi na ciągłą agresję irańskiego reżimu wobec Izraela”[12]. Jednocześnie o godzinie 03:00 Dowództwo Frontu Wewnętrznego(inne języki) ogłosiło, że państwo przechodzi w stan „aktywności niezbędnej”[13]. Przeprowadzenie ataków powietrznych było możliwe dzięki działalności funkcjonariuszy Mosadu, którzy przeprowadzili operacje sabotażowe w celu porażenia i unieszkodliwienia irańskiej obrony powietrznej oraz wyrzutni pocisków dalekiego zasięgu, m.in. przy użyciu dronów z kontenerów startowych pod Teheranem[14].

Niektóre z potwierdzonych wydarzeń z pierwszego dnia operacji[15][16][17]:

Potwierdzono także śmierć następujących naukowców powiązanych z programami nuklearnymi i rakietowymi Iranu[15]:

Wojskowi zabici 13 czerwca
Hosejn Salami
Mohammad Bagheri
Amir Ali Hadżizade
Golam Ali Raszid
Mohammad Kazemi

W atakach zginęli następujący irańscy wojskowi[16][18][21][22][23][24][20][25][26]:

Początkowo za zmarłego uważano także kadm. Alego Szamchaniego – głównego doradcę Najwyższego Przywódcy Iranu Alego Chamenei. Jednakże 20 czerwca potwierdzono, że Szamchani żyje. W trakcie ataków został ciężko ranny i przetransportowany do szpitala[27]. To samo dotyczy Esma’ila Gha’aniego, dowódca jednostki specjalnej al-Kuds, który przeżył naloty[28].

W wyniku ataków zginęli zarówno irańscy żołnierze, jak i cywile[29]. Irańska telewizja państwowa podała, że w wyniku ataku na osiedle mieszkaniowe w Teheranie zginęło 60 osób, w tym 20 dzieci[30]. Minister spraw zagranicznych Abbas Aragczi(inne języki) określił atak Izraela jako „deklarację wojny” przeciwko Iranowi[31].

14 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

Kolejnego dnia operacji Izrael kontynuował ataki na cele wojskowe w celu utrzymania przewagi powietrznej i osłabienia możliwości odwetowych irańskiej armii. Cele cywilne rozszerzono o infrastrukturę energetyczną, a także kontynuowano ataki na cele związane z programem nuklearnym[32][33].

Izraelski portal Walla donosi, za „The New York Timesem”, że w nalotach w nocy z 13 na 14 czerwca izraelskie lotnictwo zaatakowało dzielnice Teheranu, w których znajduje się dom Alego Chamenei i kompleks prezydencki[34].

Część z potwierdzonych wydarzeń z drugiego dnia operacji[32][33][35]:

  • zbombardowanie podziemnej baz Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej w okolicach Kermanszahu i w Teheranie. W tej pierwszej zmagazynowane były pociski balistyczne Qiam 1(inne języki) i Fateh-110(inne języki),
  • zbombardowanie baz rakietowych w Bid Ganeh (Bid Kaneh) i Chomejnie,
  • uszkodzenie części infrastruktury wydobywczej złoża gazu South Pars i rafinerii Fadżr-e Dżam Gas Refining Company (ostan Buszehr),
  • zbombardowanie składu ropy na przedmieściach Teheranu, zakładów Farda Motors w Borudżerdzie i podziemnej fabryki uzbrojenia na zachodzie Iranu.

W nalotach zginęli kolejni trzej naukowcy związani z irańskim programem nuklearnym, a także dwaj wojskowi: gen. bryg. Golam Reza Mehrabi (zastępca szefa wywiadu Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Islamskiej Republiki Iranu) i gen. bryg. Mehdi Rabbani (zastępca szefa operacji Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Islamskiej Republiki Iranu)[32].

15 czerwca

[edytuj | edytuj kod]
Pożar składu ropy w Teheranie.

Siły Powietrzne Izraela poszerzyły obszar działania na wschód Iranu, a listę celów rozszerzono o irański przemysł oraz instytucje państwowe, częściowo związane z bezpieczeństwem wewnętrznym państwa. Potwierdzono uderzenia na Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwo Wywiadu i Bezpieczeństwa (wszystkie w Teheranie)[36].

Izrael tego dnia przeprowadził także nalot na najdalej oddalony cel od początku operacji. Zniszczono jedną z trzech latających cystern na lotnisku w Meszhedzie. Miejsce to oddalone jest od bazy lotniczej Ramat Dawid o 2270 km[37]. Zaatakowano również port lotniczy Teheran-Mehrabad, gdzie znajduje się baza Sił Powietrznych Islamskiej Republiki Iranu[36].

Izraelczycy zaatakowali także zakłady Shiraz Electronics Industries w Szirazie i fabrykę amunicji w Teheranie[38].

16 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

Tego dnia Izrael kontynuował naloty na cele wojskowe i przemysłowe. Według Sił Obronnych Izraela, w nalotach na Iran zniszczono ponad 120 wyrzutni pocisków balistycznych. Według rzecznika prasowego izraelskiej armii irańskie możliwości w obszarze wystrzeliwania pocisków balistycznych została zredukowana o jedną trzecią[39].

Ponownie zaatakowana została baza lotnicza w Teheranie, a dokładnie hangary z myśliwcami F-14[39].

Zbombardowana siedziba IRIB.

Siły Powietrzne Izraela zaatakowały dronem siedzibę państwowego nadawcy Islamic Republic of Iran Broadcasting (IRIB) w Teheranie podczas realizacji programu informacyjnego[39][40]. Przeprowadzono także nalot na zakłady śmigłowcowe IHSRC(inne języki)[39].

Tego dnia irańskie Ministerstwo Zdrowia podało, że od początku izraelskich nalotów zginęły 224 osoby, a 1277 zostało rannych. Pozarządowe źródła podawały nawet więcej: 585 zabitych i 1326 rannych[41].

17 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

MAEA potwierdziła, że izraelskie naloty uszkodziły podziemne struktury ośrodka atomowego w Natanzu[42]. Siły Obronne Izraela oceniły, że w przeprowadzonych atakach zniszczyły połowę irańskich wyrzutni pocisków balistycznych oraz pomiędzy 35% a 45% zasobów tych pocisków[43]. Ogłoszono także, że w nalotach zginął nowo wybrany (13 czerwca, po śmierci Golama Alego Raszida) szef sztabu gen. mjr Ali Szadmani(inne języki)[44].

Tego dnia Izraelczycy kontynuowali naloty na cele wojskowe w Iranie, m.in. bazę Mogaddam w Teheranie, 8 bazę lotnictwa taktycznego w Isfahanie (miejsce bazowania irańskich F-14, F-7 i PC-7), sztab basidżów w Isfahanie[43].

Wojsko irańskie z kolei poinformowało o zestrzeleniu 28 nieprzyjacielskich samolotów, czemu zaprzeczyła armia izraelska[45].

18 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

Izraelska armia nad ranem zaatakowała budowany reaktor ciężkowodny w okolicy Araku i ponownie uderzyła w ośrodek wzbogacania uranu w Natanzu[46][47].

Izraelczycy rozpoczęli działania cybernetyczne i działania psychologiczne. Władze Iranu ponformowały, że tego dnia Izraelczycy przeprowadzili ataki hakerskie na irańskie media państwowe i zaczęli rozprzestrzeniać filmy z logiem operacji wojskowej – lwem, ukazujące protesty społeczne i nawołujące Irańczyków do przeciwstawienia się władzy[48][49].

19–21 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

Izrael kolejny raz zaatakował ośrodek nuklearny w Isfahanie. W ataku na Kom zginął gen. bryg. Saeed Izadi(inne języki), dowódca Korpusu Palestyńskiego w ramach sił al-Kuds[50].

22 czerwca

[edytuj | edytuj kod]
Przebieg operacji „Midnight Hammer”.

Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych dokonały o 2:30 (czasu irańskiego) nalotów na kluczowe irańskie obiekty wzbogacania uranu w Fordo i Natanzu oraz Centrum Badawcze Technologii Jądrowej w Isfahanie, które według prezydenta USA Donalda Trumpa zostały całkowicie zniszczone[51][52][53]. W operacji pod kryptonimem „Północny Młot” (ang. Midnight Hammer) użyto siedmiu bombowców B-2 Spirit, które zrzuciły bomby penetrujące(inne języki) GBU-57 na Fordo i Natanz, natomiast na centrum w Isfahanie z okrętów podwodnych wystrzelono pociski Tomahawk[54]. Strona irańska zaprzeczyła, jakoby ośrodek w Fordo został istotnie zniszczony, ponadto wzbogacony uran miał być stamtąd wywieziony jeszcze przed nalotem USA[55].

Działania irańskie

[edytuj | edytuj kod]

13 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

13 czerwca, po izraelskich atakach, Iran zapowiedział „ostrą odpowiedź” przeciwko Izraelowi. Zapowiedziano atak na siły izraelskie i amerykańskie stacjonujące w bazach wojskowych na całym Bliskim Wschodzie. Według Sił Obronnych Izraela (IDF), Iran rozpoczął atak od wypuszczenia w stronę Izraela ponad 100 dronów Shahed[56]. Część dronów została przechwycona przez Jordańskie Siły Powietrzne nad przestrzenią powietrzną Jordanii, a część przez Izraelskie Siły Powietrzne nad Arabią Saudyjską i Syrią[57].

Następnie wystrzelono około 100 rakiet balistycznych[58][59], które uderzyły m.in. w budynki w Tel Awiwie oraz w północnym Izraelu[58]. Magen Dawid Adom (MDA) poinformowała, że co najmniej 63 Izraelczyków zostało rannych[60]. Kobieta, która odniosła ciężkie obrażenia, zmarła później na skutek odniesionych obrażeń[61]. Wśród rannych było również siedmiu żołnierzy[62].

14 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

W dniu 14 czerwca około godziny 1:00 w nocy[58] Iran przeprowadził kolejną serię ostrzału, w której wykorzystano dziesiątki pocisków, z których większość została przechwycona[63]. W wyniku ataku rannych zostało siedem osób[64][65]. W Jordanii pięć osób zostało ranionych przez upadające odłamki pocisku[66]. Podczas późniejszych ostrzałów został bezpośrednio trafiony budynek w Riszon le-Cijjon, w wyniku czego raniono 19 osób, z czego dwie później zmarły[58][67]. Według sił izraelskich, „niewielka liczba” pocisków ominęła obronę przeciwlotniczą i uderzyła w obszary mieszkalne w Tel Awiwie, Ramat Gan i Riszon le-Cijjon, powodując ofiary śmiertelne[68].

15 czerwca

[edytuj | edytuj kod]
Zniszczony blok mieszkalny w Bat Jam (15 czerwca).

W nocy z 14 na 15 czerwca Iran wystrzelił w kierunku Izraela kolejne 80 pocisków. Rakiety uszkodziły m.in. rurociągi rafinerii w Hajfie[69]. Trafiony został też Instytut Naukowy Weizmana[70].

16 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

W nocy z niedzieli (15 czerwca) na poniedziałek (16) rakieta uderzyła w rafinerię w Hajfie, największą rafinerię Izraela, która zaprzestała pracy z powodu uszkodzeń[71].

17 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

Kolejnej nocy, na 17 czerwca, z Iranu wystrzelono około 30 rakiet balistycznych, z których „kilka” przebiło się przez obronę powietrzną[72]. Pociski miały trafić w budynki Mosadu i Amanu (Szkołę Wywiadu Wojskowego w tzw. obozie Moszego Dajana) w Tel Awiwie[43][72].

18 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

W nocy rakiety wystrzelone przez Iran spadły na szpital Soroka w Beer Szewie[73][46]. Celem była posegregowana infrastruktura wojskowa – w szczególności placówki Wywiadu i Centrum Technologicznego IDF znajdujące się w Gav-Yam Negev Technology Park, obok szpitala. Rzecznik irański, minister Araghchi, zatwierdził ten opis, publikując mapę, która miała wskazywać na sąsiedztwo obiektu wojskowego C4i obok Soroki[74].

22 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

Po nocnym amerykańskim ataku Iran wystrzelił w dwóch seriach 27 rakiet, które uderzyły w Hajfę oraz środkową część Izraela[75].

23 czerwca

[edytuj | edytuj kod]

W ramach odwetu za amerykański atak Irańczycy ostrzelali amerykańskie bazy wojskowe Al Udeid w Katarze i Ain al-Assad w Iraku[76].

Kryptonim operacji izraelskiej

[edytuj | edytuj kod]

W przestrzeni medialnej pojawiło się kilka uzasadnień dla użytego kryptonimu operacji:

  1. Nazwa nawiązuje do fragmentu Tanachu (Lb 23,24): Patrz, oto naród jak wstająca lwica, na podobieństwo lwa on się podnosi i nie położy się, aż pożre swą zdobycz i krew zabitych wypije[3][77][78]. Odwołuje się do historii, kiedy król Moabu Balak poprosił proroka Balaama, aby ten wyklął wędrujących przez pustynię Izraelitów. Ten zamiast tego trzykrotnie im pobłogosławił, a przytoczony fragment ma wyrażać zwycięstwo Izraelitów nad ich wrogami[79]. Kartkę z tym wersetem miał zostawić Binjamin Netanjahu podczas swojej wizyty pod Ścianą Płaczu 12 czerwca[3].
  2. Lew i słońce są też od wieków symbolem Iranu, w tym na godle i fladze sprzed rewolucji islamskiej 1979 roku, a po obaleniu szacha stały się symbolem opozycji wobec władzy Chomejniego i Chamenei. Natomiast izraelski atak miałby wspomóc irańską opozycję w zmianie władzy[78][80][81].
  3. Siły Obronne Izraela w anglojęzycznych komunikatach medialnych nazywają operację kryptonimem Rising Lion[82]. W polskich mediach operacja funkcjonuje jako tłumaczenie anglojęzycznej wersji – „Powstający Lew”[83][84][85][86], lub bezpośrednim tłumaczeniem z hebrajskiego – Naród jak Lwica[2].

Reakcje

[edytuj | edytuj kod]
  •  ONZ: sekretarz generalny António Guterres wezwał obie strony do zachowania „najwyższej powściągliwości” i potępił jakąkolwiek eskalację działań militarnych w regionie[87]. Po amerykańskim ataku 22 czerwca Rosja, Chiny i Pakistan przedstawiły członkom Rady Bezpieczeństwa ONZ projekt rezolucji wzywającej do natychmiastowego i bezwarunkowego rozejmu na Bliskim Wschodzie[88].
  •  Argentyna: prezydent Javier Milei potępił irański kontratak na Izrael, wyrażając poparcie dla działań militarnych Izraela oraz mówiąc o „walce ze złem”[89]
  •  Chiny „stanowczo potępiają atak USA na Iran” i wzywają „zwłaszcza Izrael” do zawieszenia broni[90].
  •  Kanada: premier Mark Carney potwierdził „prawo Izraela do obrony” i wezwał do powściągliwości[87].
  •  Pakistan ogłosił „pełną solidarność” z Iranem[91].
  •  Rosja: prezydent Władimir Putin przeprowadził rozmowy z prezydentem Iranu Masudem Pezeszkijanem i premierem Izraela Binjaminem Netanjahu, potępiając izraelskie ataki i oferując mediację między obydwoma krajami[87].
  •  Stany Zjednoczone: prezydent Donald Trump publicznie oświadczył, że „Iran musi zawrzeć umowę, zanim nic z niego nie zostanie”. Trump wyraził poparcie dla kampanii izraelskiej, zobowiązał się do kontynuowania dostaw sprzętu wojskowego i upoważnił siły USA do pomocy w przechwyceniu początkowego ostrzału rakietowego Iranu. Stany Zjednoczone ostrzegły Iran przed atakowaniem amerykańskich interesów lub personelu, podkreślając, że odpowiedzą militarnie, jeśli takie ataki wystąpią[92].
  •  Turcja: prezydent Recep Tayyip Erdoğan stwierdził, że Izrael trzeba powstrzymać i zaoferował również, że Turcja może przyjąć rolę mediatora[93].
  • Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (MAEA) powiadomiła, że nie odnotowała wzrostu promieniowania w rejonie instalacji w Natanzu[94].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b „Powstający lew”. Skąd wzięła się nazwa operacji wojskowej Izraela przeciw Iranowi, „Rzeczpospolita”, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-14].
  2. a b Łukasz Golowanow, „Naród jak Lwica”: Izrael zaatakował cele w Iranie, zabił głównych irańskich generałów [online], Konflikty.pl, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-13].
  3. a b c Michał Górski, Izrael atakuje Iran: Dlaczego „Powstający Lew”? [online], defence24.pl, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-13].
  4. إيران ترد بـ „الوعد الصادق 3" على „الأسد الصاعد” الإسرائيلي [Iran uruchamia operację „Dotrzymana Obietnica 3” w odpowiedzi na izraelską operację „Naród jak Lwica”]. Sky News Arabia. (arab.).
  5. Dramatic day of diplomacy culminates in Trump announcing Iran-Israel ceasefire. cnn.com, 2025-06-24. [dostęp 2025-06-26].
  6. Iran’s alarming nuclear dash will soon test Donald Trump, „The Economist, ISSN 0013-0613 [dostęp 2025-06-13] (ang.).
  7. UN nuclear watchdog finds Iran in breach of its obligations [online], euronews, 12 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-13] (ang.).
  8. Mostafa Salem, Frederik Pleitgen, Iran threatens nuclear escalation after UN watchdog board finds it in breach of obligations [online], CNN, 12 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-13] (ang.).
  9. Karol Płatek, To jest główny cel ataku Izraela. Bez USA „atomowa góra” pozostaje poza zasięgiem Netanjahu [online], wiadomosci.radiozet.pl, 17 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-18].
  10. Przemysław Ciszak, Wszystkie oczy na USA. Amerykańska bomba może zmienić losy wojny z Iranem [online], money.pl, 18 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-18].
  11. Emanuel Fabian, IDF: 200 aircraft involved in opening strikes on Iran, with several top officials killed [online], The Times of Israel, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  12. The IDF has Launched a Preemptive Strike Against Iran’s Nuclear Program [online], Siły Obronne Izraela, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  13. Joaw Zeitun, Lior Ben Ari, ישראל תוקפת באיראן, מצב מיוחד בעורף: „צפויה מתקפת טילים וכטבמים [online], Ynet, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (hebr.).
  14. Lazar Berman, Mossad set up drone base in Iran; UAVs were activated overnight to strike surface-to-surface missile launchers aimed at Israel [online], The Times of Israel, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  15. a b Ben Rezaei i inni, Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025, 2:00 PM ET [online], Institute for the Study of War, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  16. a b Andie Parry, Nicholas Carl, Annika Ganzeveld, Iran Update Special Edition: Israeli Strikes on Iran, June 13, 2025 [online], Institute for the Study of War, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  17. Paul Brown, Shayan Sardarizadeh, Satellite imagery reveals damage to key Iran nuclear sites [online], BBC, 15 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  18. a b Kasra Naji, Alys Davies, Who were the Iranian commanders killed in Israel’s attack? [online], BBC, 14 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  19. Reuters and ToI Staff, Iran state media names two nuclear scientists killed in Israeli strike [online], www.timesofisrael.com [dostęp 2025-06-13] (ang.).
  20. a b Ingilab Mammadov, Tehran confirms death of another IRGC military leader [online], Trend News Agency, 14 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-15] (ang.).
  21. Konstanty Gebert, Izrael atakuje Iran. Imponujący zysk, trudne do przewidzenia konsekwencje [online], Kultura Liberalna, 16 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16].
  22. Alexander Ward, Dov Lieber, Hossein Salami, Head of Iran’s Islamic Revolutionary Guard Corps, Killed in Israel’s Attack [online], The Wall Street Journal [dostęp 2025-06-13] (ang.).
  23. Ross Adkin, Tamar Michaelis, Nadeen Ebrahim, Three of Iran’s most powerful men killed as Israel targets top military and nuclear leadership [online], CNN, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-13] (ang.).
  24. Izrael zaatakował Iran. Teheran potwierdza: nie żyją dowódcy i eksperci nuklearni [online], Tok FM, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-15].
  25. Justyna Lasota-Krawczyk, Bolesny cios dla Iranu. Zginął szef wywiadu Gwardii Rewolucyjnej [online], wp.pl, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-13].
  26. Who are the Iranian military chiefs and scientists killed by Israel? [online], Middle East Eye [dostęp 2025-06-15] (ang.).
  27. Alex MacDonald, Ali Shamkhani: Iranian negotiator thought killed by Israel is alive, says state media [online], Middle East Eye, 20 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-23] (ang.).
  28. Kazimierz Sikorski, Najwyższy rangą irański dowódca żyje, wbrew doniesieniom o śmierci [online], msn.com/pl, 25 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-25] (pol.).
  29. AFP-Agence France Presse, Iran State Media Says Civilians Killed In Israel Strikes On Tehran [online], barrons [dostęp 2025-06-13] (ang.).
  30. Iran: 60 osób zginęło na osiedlu w Teheranie [online], www.rmf24.pl [dostęp 2025-06-20].
  31. Minister spraw zagranicznych Iranu: Atak Izraela to deklaracja wojny, „Gazeta Prawna”, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-14].
  32. a b c Andie Parry i inni, Iran Update Special Report, June 14, 2025, Morning Edition [online], Institute for the Study of War, 14 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  33. a b Ben Rezaei i inni, Iran Update Special Report, June 14, 2025, Evening Edition [online], Institute for the Study of War, 14 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  34. Lior Aharoni, טהרן תחת אש: צה"ל המשיך לתקוף באיראן – והתמקד בבירה | מה הותקף [online], Walla News, 14 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-18] (hebr.).
  35. Agata Łoskot-Strachota, Ataki Izraela na Iran – konsekwencje dla rynków ropy i gazu [online], Ośrodek Studiów Wschodnich, 16 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16].
  36. a b Andie Parry i inni, Iran Update Special Report, June 15, 2025, Evening Edition [online], Institute for the Study of War, 15 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-17] (ang.).
  37. Łukasz Golowanow, Paweł Jurkowski, Maciej Hypś, Izrael niszczy rafinerie i rzadkie samoloty, irańskie pociski spadają na izraelskie miasta [online], Konflikty.pl, 15 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-17].
  38. Kelly Campa i inni, Iran Update Special Report, June 15, 2025, Morning Edition [online], Institute for the Study of War, 15 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-17] (ang.).
  39. a b c d Brian Carter i inni, Iran Update Special Report, June 16, 2025, Evening Edition [online], Institute for the Study of War, 16 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-17] (ang.).
  40. David Gritten, Israel bombs Iran state TV during live broadcast [online], BBC, 17 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-17] (ang.).
  41. Israeli strikes have killed nearly 600 in Iran, rights group says [online], The Times of Israel, 18 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-18] (ang.).
  42. UN nuclear watchdog says Iran’s underground Natanz site hit during Israel strikes [online], The Times of Israel, 17 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-20] (ang.).
  43. a b c Kelly Campa i inni, Iran Update Special Report, June 17, 2025, Evening Edition [online], Institute for the Study of War, 17 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-20] (ang.).
  44. Avery Borens i inni, Iran Update Special Report, June 17, 2025, Morning Edition [online], Institute for the Study of War, 17 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-20] (ang.).
  45. Iran claims to shoot down 28 ‘hostile aircraft’ [online], Al-Dżazira, 17 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-20] (ang.).
  46. a b red.: Iran zaatakował szpital w Izraelu. polityka.pl, 19 czerwca 2025. [dostęp 2025-06-19].
  47. Tomasz Waleński: Ośrodek nuklearny Iranu zaatakowany. wiadomosci.wp.pl, 19 czerwca 2025. [dostęp 2025-06-20].
  48. Iran blames Israel for hacking state TV broadcast with calls for uprising [online], The Times of Israel, 19 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-20] (ang.).
  49. Iranian TV hacked, protest footage aired; Israel blamed for cyber offensive [online], i24 News, 19 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-20] (ang.).
  50. Dagmara Pakuła: Izrael i Iran kontynuują ostrzał. Zginąć miał irański dowódca. wydarzenia.interia.pl, 2025-06-21. [dostęp 2025-06-21].
  51. Donald Trump zabrał głos po ataku na Iran. „Fordo już nie ma” [online], Onet.pl za Polską Agencją Prasową, 22 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-22].
  52. Atak USA na cele w Iranie. Media wskazują na poważne zniszczenia [online], Onet.pl za Polską Agencją Prasową, 22 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-22].
  53. Kamila Gurgul, Orędzie Trumpa. „Spektakularny sukces militarny” [online], wiadomosci.wp.pl, 22 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-22].
  54. Tak wyglądała operacja „Północny Młot” [online], polskieradio24.pl, 22 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-22].
  55. Zofia Dąbrowska, Atak Trumpa na Fordo chybił celu? Uran wywieziony, ośrodek tylko uszkodzony [online], se.pl, 22 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-22].
  56. Michael Horovitz: Over 100 drones launched by Iran; air force begins shooting them down outside Israel’s borders. The Times of Israel, 13 czerwca 2025. (ang.).
  57. Ted Regencia i inni, Updates: Iran hits Israel with air strikes after nuclear site attacks [online], Al Jazeera [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  58. a b c d Emanuel Fabian: Iran fires barrages of ballistic missiles at Israel, killing 3 people and wounding dozens. The Times of Israel. (ang.).
  59. Iran says it has attacked „dozens of targets, military centers and air bases” in Israel. CNN, 13 czerwca 2025. (ang.).
  60. MDA says 63 hurt, including one critically in Iranian missile barrage. The Times of Israel. (ang.).
  61. Woman critically hurt in Iranian missile attack dies from wounds. The Times of Israel. (ang.).
  62. Emanuel Fabian: 7 soldiers lightly injured by ballistic missile impact in central Israel last night, IDF says. The Times of Israel. (ang.).
  63. IDF: Dozens of rockets fired by Iran in previous barrage, some of them downed. The Times of Israel. (ang.).
  64. Reports say seven hurt, including one mildly, in latest Iranian missile barrage. The Times of Israel. (ang.).
  65. Two medics lightly hurt after ambulance hit by shrapnel in Iranian missile attack. The Times of Israel. (ang.).
  66. Five people injured from falling object in Irbid [online], The Jordan Times, 14 czerwca 2025 (ang.).
  67. Israelis describe fear and chaos as Iranian missiles slam into central Israel homes. The Times of Israel, 14 czerwca 2025. (ang.).
  68. Iran fired some 200 ballistic missiles at Israel in several barrages since last night, IDF says. The Times of Israel. (ang.).
  69. Konflikt izraelsko-irański. Rakiety uszkodziły rurociągi w rafinerii w Hajfie, „Gazeta Prawna”, 15 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-15].
  70. Iran targets Israeli security’s brain, hits Weizmann Institute of Science with missiles, destroys labs [online], The Economic Times, 15 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-15] (ang.).
  71. Wojna izraelsko-irańska. Największa rafineria w Izraelu zamknięta. Została zbombardowana przez Iran, „Gazeta Prawna”, 17 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-17].
  72. a b Iran zbombardował Tel Awiw i Herclijję. „Centrala Mosadu stanęła w ogniu”, „Rzeczpospolita” [dostęp 2025-06-17].
  73. Joanna Mazur: Iran uderzył w Izrael. Rakiety spadły na szpital w Beer Szewie. wydarzenia.interia.pl, 19 czerwca 2025. [dostęp 2025-06-19].
  74. Verifying conflicting accounts of Iran’s strike on an Israeli hospital [online], euronews, 20 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-26] (ang.).
  75. Karolina Nowakowska, Iran odpowiedział na atak USA. 27 rakiet poleciało w stronę Izraela, poważne zniszczenia w Tel Awiwie, „Gazeta Prawna”, 22 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-22].
  76. David Rising, Jon Gambrell, Melanie Lidman, Iran launches missile attacks on US bases in Qatar and Iraq [online], Associated Press, 23 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-23] (ang.).
  77. Lb 23,24 w przekładach Biblii.
  78. a b Ariel Szarabi, עם כלביא: זו הסיבה לבחירת השם המפתיע למלחמה נגד איראן, „Israel ha-Jom”, 14 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (hebr.).
  79. Szmuel Monic, עָם כְּלָבִיא יָקוּם: מה עומד מאחורי שם המבצע? [online], Ynet, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (hebr.).
  80. Awiszaj Lewi, ‏עם כלביא: הסיפור שמאחורי בחירת השמות למבצעים‎, „Kikar ha-Szabat”, 15 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (hebr.).
  81. Flaga Iranu – kolory, znaczenie, historia [online], flonchi.org/pl, 5 lipca 2021 [dostęp 2025-06-15].
  82. The announcement by the Chief of the General Staff, LTG Eyal Zamir [online], Siły Obronne Izraela, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16] (ang.).
  83. Operacja „Powstający lew”. Atak Izraela na Iran [online], TVP Info, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16].
  84. Mateusz Czmiel, Operacja „Powstający Lew”. Iran ogłasza śmierć szefa sztabu [online], wp.pl, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16].
  85. Marcin Strembski, Operacja „Powstający Lew”. Izrael uderzył w irańskie obiekty jądrowe [online], Onet.pl, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16].
  86. Netanjahu zostawił kartkę w Ścianie Płaczu. Ujawniono, co napisał [online], Polsat News, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-16].
  87. a b c Alastair McCready, Jillian Kestler-D’Amours, Tehran strikes back at Israel after wave of attacks across Iran [online] (ang.).
  88. Karolina Nowakowska, Przełom po ataku USA na Iran? Trzy państwa proponują rezolucję ONZ, „Gazeta Prawna”, 22 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-22].
  89. Javier Milei cuestionó el contraataque de Irán a Israel: “Estamos peleando contra el mal” [online], Radio Mitre, 14 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-14] (hiszp.).
  90. Rzecznik MSZ ChRL: Chiny stanowczo potępiają atak USA na Iran [online], 22 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-22].
  91. Pakistan stands in ‘complete solidarity’ with Iran amid conflict with Israel: PM Shehbaz [online], Dawn, 14 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-15] (ang.).
  92. Israel strikes Iran: Initial assessments from Washington Institute experts. The Washington Institute. (arab.).
  93. Erdogan: Nasz region nie zniesie kolejnego kryzysu [online], rmf24.pl [dostęp 2025-06-20].
  94. Atak Izraela na Iran. Jest komunikat Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, „Gazeta Prawna” [dostęp 2025-06-14].