Wola Kowalska
Wola Kowalska – dawna wieś między Kowalą a Wolicą, dziś nieistniejąca, prawdopodobnie wchłonięta przez Niezabitów w XIX wieku. Wspomniana w źródłach z roku 1409[1][2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś stanowiła własność szlachecką, nie sposób jednak ustalić, kto był zasadźcą. Według autorów „Osad zaginionych i o zmienionych nazwach”, zapisy dotyczące Woli Kowalskiej nie występują po roku 1531, co wskazuje, że wieś zanikła[2]. Przytoczone w kalendarium wzmianki z lat 1744 i 1819 zmieniają (zdaniem M. Derwicha) zarysowany w dotychczasowej literaturze obraz dziejów Woli Kowalskiej. Jego zdaniem wieś nie zanikła już w końcu XVI w. (jak wskazuje zapis cytowanych „Osad”), nie można jej identyfikować z Wolicą (jak wskazuje Stanisław Kuraś w Słowniku Historyczno-Geograficznym Lubelszczyzny), nie została też wchłonięta przez Kowalę (jak wskazuje S. Wojciechowski w wydaniu z roku 1930). Raczej wchłonął ją Niezabitów, ale już po 1819.
Nazwy miejscowości w dokumentach źródłowych[edytuj | edytuj kod]
- 1413 hereditas dicta Kowalska Wola[3]
- 1457 Cowalskawolya [4]
- 1470–1480 u Długosza Wolya Kowalska (Długosz, Liber beneficiorum, t. III s. 248)
- 1531 Vola Cowalska w parafii Wąwolnica[5], podobnie w 1563.
Kalendarium[edytuj | edytuj kod]
Dziesięciny należały do klasztoru świętokrzyskiego:
- 1470–1480 z całej wsi, z folwarku oraz z łanów kmiecych, dziesięcina snopowa należy do klasztoru świętokrzyskiego, przy czym kmiecie dostarczają ją do stodoły klasztornej (Długosz L.B. t. III s. 248);
- 1482 pleban z Wilkowa zrzeka się na rzecz klasztoru świętokrzyskiego z pretensji do dwóch łanów w Woli Kowalskiej (AG 1878; → Podgrodzie);
- 1529 dziesięcina snopowa wartości 2,5 grzywny należy do stołu konwentu świętokrzyskiego[6]
- 1622, 1652 dziesięciny płacone są razem z Kowalą
- 1744 dziesięciny płacone są razem z Wolicą. W tym roku zapadł wyrok biskupa krakowskiego w sporze klasztoru z Janem Witkowskim o dziesięciny z Wolicy i części Niezabitowszczyzny (tzn. Woli Kowalskiej)[7].
- 1819 do stołu konwentu należy dziesięcina snopowa z Woli Kowalskiej, kupowana przez gromadę za 100 florenów[8].
Literatura[edytuj | edytuj kod]
- Józef Gacki, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2006, ISBN 83-7442-389-7.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kuraś 1983 ↓, s. 269.
- ↑ a b Wojciechowski, Sochacka i Szczygieł 1986 ↓, s. 155.
- ↑ Księgi Ziemskie Lubelskie ↓, s. 1 81.
- ↑ Księgi Ziemskie Lubelskie ↓, s. 4 227.
- ↑ Pawiński 1886 ↓, s. XIV s. 358.
- ↑ Liber retaxationum ↓, s. 351.
- ↑ Zarząd Dóbr Państwowych ↓, s. rps 10543 120.
- ↑ Akta Okupacji klasztoru 1819 ↓, s. 10v.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefan Wojciechowski, Anna Sochacka, Ryszard Szczygieł, Dzieje Lubelszczyzny – Osady zaginione i o zmienionych nazwach, t. IV, Lublin: Lubelskie Towarzystwo Naukowe, 1986, ISBN 83-01-05651-7.
- Zarząd Dóbr Państwowych Guberni Radomskiej, Archiwum Państwowe w Radomiu.
- Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (Liber retaxationum), Z. Leszczyńska-Skrętowa, 1968.
- Akta Okupacji klasztoru świętokrzyskiego, 1819 r., ZDP rps 1456, Archiwum Państwowe w Radomiu.
- Stanisław Kuraś, Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, t. 3, Lublin 1983 (Dzieje Lubelszczyzny).
- Acta terrestia Lublinensia, Archiwum Państwowe w Lublinie (Księgi Ziemskie Lubelskie).
- Adolf Pawiński, Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym. Małopolska, t. III-IV, Warszawa 1886 (Źródła dziejowe, 14-15).