Wolutaria
Wygląd
Volutaria canariensis | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj |
wolutaria | ||
Nazwa systematyczna | |||
Volutaria Cass. Bull. Sci. Soc. Philom. Paris 1816: 200 (1816)[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Synonimy | |||
|
Wolutaria (Volutaria Cass.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 16 gatunków[3]. Występują one w północnej i północno-wschodniej Afryce od Wysp Kanaryjskich i Mauretanii po Egipt, Somalię i Tanzanię, na Półwyspie Iberyjskim, Arabskim i w Iranie. Jako rośliny introdukowane obecne są w Kalifornii, Francji i na Sycylii[3]. Do Polski przejściowo zawlekany jest jeden gatunek – wolutaria Lippa V. lippii[5]. Rośliny te rosną w miejscach suchych i kamienistych[6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Jednoroczne rośliny zielne, rzadziej krótkotrwałe byliny (V. muricata)[6]. Pędy prosto wzniesione, rozgałęzione, nieuzbrojone (bez kolców), osiągające do ok. 50 cm wysokości[7].
- Liście
- Siedzące lub z ogonkiem oskrzydlonym[7]. O blaszce całobrzegiej do ząbkowanej i pierzasto wcinanej[6], owłosionej i drobno ogruczolonej[7], szorstkiej[6].
- Kwiaty
- Zebrane w pojedyncze koszyczki lub tworzące luźne kwiatostany złożone w postaci podbaldachów[6]. Okrywy są jajowate o średnicy do 1–1,5 cm[7]. Listki okrywy stulone (przylegające), całobrzegie, ostro zakończone lub z kolcem na szczycie, często czerniejącym[6][7]. Dno koszyczka jest płaskie i pokryte szczecinkami. Kwiaty brzeżne w koszyczku są płonne, zwykle okazałe, dłuższe od kwiatów wewnętrznych, obupłciowych. Korony są zwykle jednobarwne różowe do purpurowych, rzadziej białawe, żółtawe lub niebieskie[6][7].
- Owoce
- Jajowato podługowate (też określane jako beczkowate[7]), żebrowane niełupki. Puch kielichowy w postaci równowąskich do lancetowatych[6], białych lub brązowawych, trwałych łusek[7].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae z podrodziny Carduoideae, z plemienia Cardueae i podplemienia Centaureinae[8].
- Wykaz gatunków[3]
- Volutaria abyssinica (A.Rich.) C.Jeffrey
- Volutaria albicaulis (Deflers) Wagenitz
- Volutaria belouinii (Humbert) Maire
- Volutaria bollei (Sch.Bip. ex Bolle) A.Hansen & G.Kunkel
- Volutaria boranensis (Cufod.) Wagenitz
- Volutaria canariensis Wagenitz
- Volutaria crupinoides (Desf.) Maire
- Volutaria dhofarica Wagenitz
- Volutaria djiboutensis Wagenitz
- Volutaria lippii Cass. – wolutaria Lippa
- Volutaria maroccana (Barratte & Murb.) Maire
- Volutaria muricata (L.) Maire
- Volutaria saharae (L.Chevall.) Wagenitz
- Volutaria sinaica (DC.) Wagenitz
- Volutaria socotrensis Wagenitz
- Volutaria tubuliflora (Murb.) Sennen
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-06-25] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-06-25] (ang.).
- ↑ a b c d e Volutaria Cass., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Volutaria Cass., [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 203, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ a b c d e f g h K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VIII. Flowering Plants. Dicotyledons. Asterales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2007, s. 141. ISBN 978-3-540-31050-1.
- ↑ a b c d e f g h David J. Keil , Volutaria Cassini, [w:] Flora of North America [online], eFloras.org [dostęp 2023-06-25] .
- ↑ Genus Volutaria Cass.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-06-25].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):