Wrotków (Lublin)
| Dzielnica Lublina | |
 Bloki przy ul. Nałkowskich oraz boisko szkolne | |
| Dewiza: Ubi concordia, ibi victoria! | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| W granicach Lublina |
5 października 1954[1] |
| SIMC |
0955443[2] |
| Powierzchnia |
4,49 km² |
| Wysokość |
189 m n.p.m. |
| Populacja (2018) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
3300,07 os./km² |
Położenie na mapie Lublina
| |
| 51°12′35″N 22°33′00″E/51,209722 22,550000 | |
| Strona internetowa | |
Wrotków – dawniej podlubelska wieś (do 1954), potem gmina, następnie jedno z lubelskich osiedli, a od 23 lutego 2006 dzielnica Lublina[4] o charakterze mieszkalnym, przemysłowym i turystycznym.
Położenie i administracja[edytuj | edytuj kod]
Wrotków znajduje się w południowej części Lublina w bezpośrednim sąsiedztwie Zalewu Zemborzyckiego i lasu Dąbrowa (na południu) oraz Bystrzycy (na zachodzie). Bystrzyca tworzy granicę Wrotkowa z Majdanem Wrotkowskim, który w 2006 został oddzielony od Wrotkowa i przyłączony do Zemborzyc. Wschodnia i północna część Wrotkowa to głównie tereny przemysłowe. W granicach administracyjnych znajdują się m.in. ulice: Diamentowa, Nałkowskich, Wrotkowska i Zemborzycka (fragment).
Granice administracyjne określa statut dzielnicy uchwalony 19 lutego 2009. Granice Wrotkowa tworzą: od północy tory PKP, od wschodu ul. Smoluchowskiego – ul. Zemborzycka – ul. Zemborzycką w kierunku ul. Świętochowskiego – ul. Świętochowskiego, od południa ul. Żeglarska, a od zachodu Bystrzyca[5].
Powierzchnia dzielnicy wynosi 4,49 km²[6]. Według stanu na 30 czerwca 2018 na pobyt stały na Wrotkowie były zarejestrowane 14 952 osoby[3].
Organy administracji samorządowej we Wrotkowie reprezentuje Rada Dzielnicy Wrotków, jednostka pomocnicza Rady Miasta Lublin. Rada i Zarząd Dzielnicy Wrotków ma swoją siedzibę przy ul. Nałkowskich 108. Przewodnicząca Rady Dzielnicy Wrotków: Monika Sugier. Przewodnicząca Zarządu Dzielnicy Wrotków: Katarzyna Jałowiec.[7]
.png)
Historia[edytuj | edytuj kod]
Podlubelska wieś (XV – XIX w.)[edytuj | edytuj kod]
Podlubelska wieś Wrotków, której nazwa wywodzi się zapewne od jej właściciela o imieniu Wrocisław, występuje w aktach po raz pierwszy w końcu XV w.
Wieś rozwijała się na prawym brzegu Bystrzycy, wzdłuż nadrzecznej drogi, prowadzącej od Zemborzyc i lasu Stary Gaj do miasta. Częściowo również rozwijała się na terenach obecnego Osiedla Nałkowskich[8].
Pozostałości po wsi Wrotków (stare szopy drewniane i ruiny innych zabudowań gospodarczych) można znaleźć wśród nowszych zabudowań mieszkalnych nieopodal Bystrzycy, a w wypisach z kronik Szkoły Podstawowej nr 30 w Lublinie (której historia sięga drugiej połowy XIX w.) można wyczytać m.in.[9]:
Szkołę powszechną we wsi Wrotków otwarto w miesiącu styczniu 1866 r. Szkoła nie miała swojego oddzielnego budynku, mieściła się w jednym pokoju, wynajmowanym przez społeczność miejscowości u jednego z gospodarzy.
W czasie przeglądu szkoły 5–17 stycznia zaobserwowano, że w jednym pomieszczeniu uczy się ponad 20 dzieci obojga płci. Nie ma żadnych mebli szkolnych, dzieci uczą się stojąc. Nauczycielce udzielono wskazówek, jak uczyć dzieci metodą poglądową i jak powinna prowadzić „gospodarstwo szkolne”.
W tym celu wydano nauczycielce księgę do wpisywania kwot dochodów i wydatków sum zbieranych na utrzymanie szkoły. W tej sprawie pouczono też wójta gminy, ławnika, sołtysa i pisarza gminnego.
Podlubelska gmina (do połowy XX w.)[edytuj | edytuj kod]
W wypisach z kronik szkolnych dawnej szkoły podstawowej we Wrotkowie znajdują się również inne szczątkowe informacje związane z historią dzielnicy:
- w 1902 r. szkoła istniała już jako wrotkowska gminna jednoczasowa szkoła początkowa;
- w dniu 1 września 1939 r. w budynku szkolnym w gminie Wrotków (w którym od 2005 r. ma siedzibę Środowiskowy Dom Samopomocy) odbyła się mobilizacja;
- 24 września 1939 r. do Wrotkowa przybyły wojska niemieckie;
- w kwietniu 1941 r. budynek szkolny został zajęty na kwatery dla wojska;
- 22 lipca 1944 r. do Wrotkowa weszły wojska radzieckie[10].
W granicach Lublina (po II wojnie światowej)[edytuj | edytuj kod]
Rozrost administracyjnych granic Lublina nastąpił po II wojnie światowej.
W 1955 r. szkoła wrotkowska otrzymała numer 30, bowiem w latach 1955–1959 status miejski rozciągnięto na tereny przeznaczone pod planowaną nową zabudowę, zyskując przestrzeń pod obiekty przemysłowe, komunalne i mieszkaniowe. I tak w granicach Lublina znalazł się m.in. Wrotków i Majdan Wrotkowski[11].
Południowe i zachodnie obszary wsi Wrotków zostały włączone do miasta Lublin w 1961 r., bowiem realizowano tu nową dzielnicę przemysłowo-składową, w której powstały nowe ulice: Diamentowa, Energetyków, Przy Bocznicy, Budowlana, łączące rejony Wrotkowa północnego i ul. Nowy Świat z ul. Zemborzycką[12].
Słowo dzielnica w odniesieniu do Wrotkowa pada w cytowanych już powyżej wypisach z kronik szkolnych, tym razem z lat 1962–1963[13]:
Szkoła pracowała pod kierunkiem pana Henryka Szymańskiego. Po uruchomieniu w Bożym Darze stacji przekaźnikowej dla szkoły kupiono telewizor marki „Klejnot”.
Pomiędzy rejonem przemysłowo-składowym i wsią Wrotków w latach 1974–1980 wybudowano osiedle mieszkaniowe im. Wacława i Zofii Nałkowskich (ul. Nałkowskich, ul. Samsonowicza, ul. Romera), a z czasem zaczęły powstawać nowe ulice (m.in.: ul. Medalionów, ul. Fulmana, ul. Domeyki i nowe osiedla (Osiedle „Łąkowa”, Osiedle „Słoneczny Dom”, „Osiedle Zielone”).
Do 23 lutego 2006 r. Wrotków był i osiedlem i dzielnicą Lublina zarazem: jako osiedle kojarzono go głównie z Osiedlem Nałkowskich, na terenie którego swoją siedzibę miała Rada Osiedla „Wrotków” (obecnie Rada Dzielnicy Wrotków), a jako dzielnica figurował na mapach miasta.
Granicę wschodnią Wrotkowa tworzyły wtedy tereny dawnego tzw. obozu południowego na Dziesiątej, od północy obejmował m.in. obszary przemysłu wzdłuż ul. Krochmalnej i łąki za cukrownią aż po Park Ludowy, a od zachodu Majdan Wrotkowski i tereny rolne graniczące ze Starym Gajem[14].
Osiedla mieszkaniowe[edytuj | edytuj kod]
Osiedla mieszkaniowe skupiają się głównie w południowo-zachodniej części dzielnicy. W jej granicach administracyjnych znajdują się osiedla: Osiedle Nałkowskich, „Łąkowa”, „Słoneczny Dom”, „Zielone” i „Marina”. Najstarsze jest Osiedle Nałkowskich, które powstawało w latach 70. i 80. XX w. Osiedle „Łąkowa” powstało w latach 90., a „Słoneczny Dom” oraz „Zielone” to nowe osiedla (XXI w.).
Skupiska czteropiętrowych bloków mieszkalnych (typu klatkowiec) bezpośrednio sąsiadują z budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi wolnostojącymi lub w zabudowie bliźniaczej (np. przy ul. Romera), a dziesięciopiętrowych bloków mieszkalnych jest w dzielnicy Wrotków niewiele (tylko przy ul. Samsonowicza).
W centrum osiedla wzdłuż deptaka tzw. rodzinnego (w pobliżu siedziby Spółdzielni Mieszkaniowej im. W.Z. Nałkowskich) wybudowano nowoczesne bloki mieszkalne (koniec lat 90. XX w. i początek XXI w.), a wśród skupisk starszych i nowszych bloków powstało kilka placów zabaw dla dzieci.
Na Osiedlu „Słoneczny Dom” oraz „Osiedlu Zielonym” nie ma budynków wielkopłytowych. Dominuje tam nowoczesna zabudowa mieszkalna. Największe skupiska domów jednorodzinnych (parterowych, jednopiętrowych i wielopiętrowych) znajdują się przy ul. Nałkowskich oraz przy ul. Romera. Wiele domów parterowych przy ul. Nałkowskich (głównie nad rzeką) tworzyło kiedyś wiejską zabudowę Wrotkowa. Domy jednopiętrowe i wielopiętrowe zarówno wolno stojące, jak i w zabudowie bliźniaczej (głównie przy ul. Romera) w większości zostały wybudowane w latach 70., 80. i 90. XX w.
Wyznania, parafie i kościoły[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Wrotkowa znajdują się dwa rzymskokatolickie kościoły parafialne (pw. Miłosierdzia Bożego i pw. Św. Jana Pawła II), a także dwa zbory Świadków Jehowy (Lublin-Nałkowskich oraz Lublin-Zemborzycka)[15].
Przemysł i usługi[edytuj | edytuj kod]
Północno-wschodnia część dzielnicy ma charakter przemysłowy. Swoje siedziby mają tam m.in.: PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. Oddział Elektrociepłownia Lublin-Wrotków, Herbapol Lublin S.A., Lubella S.A., Sipma S.A., Lubelska Fabryka Maszyn Rolniczych S.A.[16], Agroma w Lublinie Sp. z o.o.[17], Spółdzielnia Pszczelarska APIS, Filia nr 26 GLS Poland Sp. z o.o.[18], Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o.[19], Zakłady Tytoniowe w Lublinie S.A.[20], Karpacka Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. Oddział Zakład Gazowniczy w Lublinie[21], Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ELPIE Sp. z o.o.[22], FS HOLDING S.A. Zakład Przemysłu Drzewnego[23].
Większość obiektów usługowych zlokalizowana jest w niewielkich pasażach handlowo-usługowych przy deptaku tzw. rodzinnym przy ul. Nałkowskich, przy ul. Fulmana oraz przy ul. Domeyki, a także w lokalach prywatnych właścicieli domów jednorodzinnych przy ul. Romera.
Pomoc społeczna[edytuj | edytuj kod]
W dzielnicy Wrotków działają różne ośrodki pomocy społecznej i wsparcia:
- Środowiskowy Dom Samopomocy[24]
- Filia Nr 5 MOPR (Sekcja Pracy Socjalnej Nr 20)
- Dzienny Ośrodek Wsparcia – Centrum Aktywizacji i Rozwoju Seniorów Filii Nr 5 MOPR)
- Ośrodek Wspierania Rozwoju Stowarzyszenia „Jestem” (w ramach którego działa Niepubliczna Placówka Wychowania Pozaszkolnego „Akademia Przedszkolaka” oraz Przedszkole Niepubliczne „Akademia Wesołych Przedszkolaków”)[25]
- Niepubliczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna przy Ośrodku Wspierania Rozwoju w Lublinie[26]
- Towarzystwo „Nowa Kuźnia” (dawniej Lubelskie Towarzystwo Zapobiegania Patologiom Społecznym „Kuźnia”)[27]
Oświata i wychowanie[edytuj | edytuj kod]
W dzielnicy Wrotków funkcjonują:
- żłobek – Żłobek nr 8 Miejski Zespół Żłobków[28]
- przedszkola – Przedszkole nr 66 (publiczne), Przedszkole nr 78 (publiczne), Przedszkole Niepubliczne „Akademia Wesołych Przedszkolaków”[29], Niepubliczne Przedszkole „Martynka”[30]
- szkoła podstawowa – Szkoła Podstawowa nr 30[31]
- gimnazja – Gimnazjum nr 3[32] oraz Gimnazjum nr 4 i Gimnazjum Dla Dorosłych
- zespół szkół młodzieżowych i dla dorosłych (technikum, zasadnicza szkoła zawodowa) – Zespół Szkół nr 6[33]
Kultura[edytuj | edytuj kod]
Działalność kulturalną prowadzą różne współpracujące ze sobą w tym zakresie instytucje (szkoły, parafia, rada dzielnicy, ośrodki pomocy społecznej i wsparcia) oraz:
- Filia nr 31 Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie[34],
- Klub Osiedlowy „Źródło” Spółdzielni Mieszkaniowej im. W.Z. Nałkowskich (osiedlowy klub kultury finansowany przez Wydział Kultury Urzędu Miasta Lublin)[35].
Sport, rekreacja i wypoczynek[edytuj | edytuj kod]
Wrotków znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Bystrzycy, wzdłuż której prowadzi lubelska ścieżka rowerowa wprost na ul. Żeglarską i nad Zalew Zemborzycki. Inną atrakcją we Wrotkowie był Tor Kartingowy „Lublin” Polskiego Związku Motorowego[36] przy ul. Zemborzyckiej 85[37], w miejsce którego zaplanowano zabudowę mieszkalną[38].
Poza tym na Wrotkowie ma siedzibę Zarząd Okręgu Polskiego Związku Wędkarskiego w Lublinie[39], znajduje się kompleks sportowy z krytym basenem, torem dla rolkarzy i nowoczesnym boiskiem ze sztuczną murawą (obiekty sportowe Szkoły Podstawowej nr 30 oraz Gimnazjum nr 3 w Lublinie), a także działa Osiedlowe Stowarzyszenie Kultury Fizycznej „VROTCOVIA”[40] (inicjatywa absolwentów Szkoły Podstawowej nr 30 i Gimnazjum nr 3 w Lublinie), które przekształca się w ligowy półprofesjonalny klub piłkarski Vrotcovia Lublin[41].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz.Urz. WRN w Lublinie z 1954 r. nr 15, poz. 64
- ↑ Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 2022-06-30]. (pol.).
- ↑ a b Mieszkańcy wg dzielnic. Stan na dzień 30.06.2018 r.. BIP Urząd Miasta Lublin. [dostęp 2018-08-12].
- ↑ Rada Miasta Lublin: Uchwała nr 913/XXXVIII/2006 Rady Miasta Lublin z dnia 23 lutego 2006 r. w sprawie zniesienia w Mieście Lublin Osiedla Wrotków, utworzenia w Mieście Lublin Dzielnicy Wrotków oraz nadania statutu Dzielnicy Wrotków. [w:] Rady dzielnic: Przepisy ogólne [on-line]. 2006-07-14. [dostęp 2009-08-11].
- ↑ Wrotków [online], lublin.eu [dostęp 2016-10-19].
- ↑ Projekt uchwały Rady Miasta w sprawie podziału obszaru miasta Lublin na sektory w celu zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości [online], bip.lublin.eu, 27 sierpnia 2012 [dostęp 2016-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-25].
- ↑ Rada i Zarząd Dzielnicy / Dzielnice Lublina [online], dzielnice.lublin.eu [dostęp 2023-02-22].
- ↑ Henryk Gawarecki, Czesław Gawdzik: Ulicami Lublina: przewodnik. [w:] TNN.PL: Pamięć Miejsca: Biblioteka Wirtualna [on-line]. 1976. s. 1. [dostęp 2009-08-12].
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 30 w Lublinie: Rok 1866. [w:] Wypisy z kronik szkolnych [on-line]. [dostęp 2009-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 stycznia 2010)].
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 30 w Lublinie: Historia szkoły. [dostęp 2009-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 czerwca 2009)].
- ↑ Anna Sochacka: Rodowody lubelskich dzielnic. [w:] TNN.PL: Pamięć Miejsca: Biblioteka Wirtualna [on-line]. 2000. s. 8. [dostęp 2009-08-12].
- ↑ Henryk Gawarecki, Czesław Gawdzik: Ulicami Lublina. [w:] Teatr NN: Biblioteka Wirtualna [on-line]. 1976. s. 1. [dostęp 2014-11-13].
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 30 w Lublinie: Rok 1962–1963. [w:] Wypisy z kronik szkolnych [on-line]. [dostęp 2009-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 stycznia 2010)].
- ↑ Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN: Dzielnice Lublina – Wrotków. [w:] Pamięć Miejsca: Lublin – przewodniki: Dzielnice Lublina [on-line]. [dostęp 2009-08-12].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2017-01-15].
- ↑ Strona LFMR S.A.. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Strona Agroma Lublin Sp. z o.o.. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 lutego 2009)].
- ↑ Strona GLS Poland Sp. z o.o.. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Strona Elektromontaż Lublin Sp. z o.o.. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Strona Zakładów Tytoniowych w Lublinie S.A.. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 września 2009)].
- ↑ Karpacka Spółka gazownictwa: Nasze oddziały: Oddział Zakład Gazowmniczy w Lublinie. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (28 lutego 2009)].
- ↑ Strona ELPIE. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Strona ZPD Lublin. [dostęp 2009-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 października 2008)].
- ↑ Samorząd Miasta Lublin: Ośrodki Wsparcia, domy i kluby samopomocy. 2007. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Stowarzyszenie „Jestem”: Ośrodek. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (6 lutego 2009)].
- ↑ Stowarzyszenie „Jestem": Poradnia. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 lutego 2009)].
- ↑ Ireneusz Siudem: Strona Towarzystwa „Nowa Kuźnia”. 2008. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Urząd Miasta Lublin: Żłobek nr 8 Miejski Zespół Żłobków. [w:] Lublin – miasto inspiracji – oficjalny portal miasta Lublin [on-line]. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (12 grudnia 2011)].
- ↑ Stowarzyszenie „Jestem”: Aktualności: Spotkanie z rodzicami – „Akademia Przedszkolaka”. 2009-08-20. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Strona Niepublicznego Przedszkola „Martynka”. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Wojciech Pojęta: Strona SP 30 w Lublinie. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 września 2009)].
- ↑ Anna Raganowicz: Lokalizacja Gimnazjum nr 3 w Lublinie. [w:] Witryna Gimnazjum nr 3 w Lublinie [on-line]. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (1 maja 2009)].
- ↑ Strona Zespołu Szkół Nr 6 Lublin. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 maja 2009)].
- ↑ MBP im. H. Łopacińskiego w Lublinie: Filia nr 31. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ SM Nałkowskich Lublin: Klub osiedlowy. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Sprawdź położenie toru kartingowego w Wikimapii [dostęp 12 sierpnia 2009].
- ↑ PZM: Tor Kartingowy „Lublin”. [w:] Lista torów kartingowych w Polsce [on-line]. 2007. [dostęp 2009-08-12].
- ↑ Tor Lublin: Interbud dostał pozwolenie na budowę. Staną tu bloki | www.lublin112.pl – Lublin na sygnale. lublin112.pl. [dostęp 2015-06-29].
- ↑ Okręg PZW Lublin. [dostęp 2009-08-20].
- ↑ Vrotcovia Lublin: O nas. [dostęp 2009-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (15 czerwca 2009)].
- ↑ Gazeta Wyborcza Lublin: Triumf młodych piłkarzy Vrotcovii. [w:] Sport.pl [on-line]. 2009-05-08. [dostęp 2009-08-20].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona Centrum Jana Pawła II w Lublinie. jp2.kuria.lublin.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-14)].
- Premier w EC Lublin-Wrotków (Serwis informacyjny PGE Lubelskich Zakładów Energetycznych S.A.)
- Wrotków staje się coraz modniejszy („Kurier Lubelski”)
- Wrotków to nie osiedle. To planeta. Kulturalna („Kurier Lubelski” – Lublin 2016)
- Słoneczny Wrotków kusi nas („Kurier Lubelski”)
- Słoneczny Wrotków – Scena nad Zalewem Zemborzyckim (galeria zdjęć z koncertów)
- Stowarzyszenie Przyjaciół Dzielnicy Wrotków
