Wszechświat (czasopismo)
 Strona tytułowa czasopisma z roku 1912 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Adres |
Kraków, ul. Podwale 1 |
| Wydawca | |
| Pierwszy numer | |
| Redaktor naczelny |
Maria Śmiałowska |
| ISSN | |
| Strona internetowa | |
Wszechświat – polskie czasopismo popularnonaukowe poświęcone naukom przyrodniczym, wydawane przez Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika w formie kwartalnika. Wszechświat, założony w 1882, jest drugim (po Kosmosie) najstarszym wciąż istniejącym polskim czasopismem popularnonaukowm[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wydawanie pisma jako dwutygodnika omawiającego problematykę przyrodniczą i nauk ścisłych rozpoczęto w 1882 r. w Warszawie. Inicjatorami powstania periodyku i jego redaktorami były osoby z kadry i absolwenci rozwiązanej już wówczas Szkoły Głównej. Pierwszym i długoletnim redaktorem naczelnym był chemik Bronisław Znatowicz, który piastował stanowisko aż do wybuchu I wojny światowej, gdy pismo zamknięto.
Wszechświat został reaktywowany w 1927 r. jako miesięcznik i od tego czasu wychodzi nieprzerwanie do dziś, z wyjątkiem okresu II wojny światowej. W 1929 r. redaktorem naczelnym został Jan Dembowski, który kierował pismem do wybuchu wojny. Doprowadził on do przejęcia czasopisma przez Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika w 1930 i przeniesienia redakcji do Wilna.
W 1945 r. geolog Kazimierz Maślankiewicz i zoolog Zygmunt Grodziński reaktywowali ponownie pismo, tym razem w Krakowie.
W latach 1981–2002 redaktorem naczelnym Wszechświata był Jerzy Vetulani[2]. Obecnie stanowisko to zajmuje Maria Śmiałowska, zaś przewodniczącym Rady Redakcyjnej jest Irena Nalepa. Regularnie z czasopismem współpracują również m.in. Ryszard Tadeusiewicz, January Weiner, Bronisław Wołoszyn, Marek Sanak, Elżbieta Pyza. Kwartalnik wspierany jest przez Polską Akademię Umiejętności oraz Akademię Górniczo-Hutniczą.
W latach 80. współpracę z pismem nawiązali m.in. malarz Zbylut Grzywacz[3] i fotograf Darek Karp.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Elżbieta Pyza. Upowszechnianie nauki – długa polska tradycja. „PAUza Akademicka”. 467, s. 2, 18 kwietnia 2019.
- ↑ Zbigniew Herman: Doktorzy honoris causa – Jerzy Adam Vetulani. Śląski Uniwersytet Medyczny. [dostęp 2012-04-22].
- ↑ Jerzy Vetulani: O Zbylucie i Zbylutowi – artyście i przyrodnikowi. W: Joanna Boniecka (red.): Artysta wobec siebie i społeczeństwa: twórczość Zbyluta Grzywacza i jej konteksty: materiały z konferencji naukowej w Muzeum Narodowym w Krakowie, 7–8 maja 2009. Kraków: 2010.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Chmurzyński, J.A.: Jan Dembowski. Strona Polskiego Towarzystwa Etologicznego: [1]
- Encyklopedia PWN, t. 12, 1969.