Wuppertaler Schwebebahn
| kolej jednoszynowa | |
| |
 Wuppertaler Schwebebahn | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Operator |
Wuppertaler Stadtwerke (WSW) |
| Liczba linii |
1 |
| Lata funkcjonowania |
od 1903 |
| Infrastruktura | |
| Długość sieci |
13,3 km |
| Liczba stacji |
20 |
| Tabor | |
| Liczba pojazdów |
16 (dzień); 21 (szczyt); 6 (noc)[1] |
| Strona internetowa | |
Portal  Transport
| |
Wuppertaler Schwebebahn – urządzona w Wuppertalu najdłuższa na świecie linia kolei podwieszanej. Poza Niemcami (2022) ten rodzaj transportu istnieje tylko w Japonii[2]. Łączy dawne miejscowości, dzielnice Oberbarmen i Barmen z Vohwinkel przez centralną Elberfeld i stanowi podstawowy element publicznego transportu miejskiego.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Technicznie jest to kolej jednoszynowa, dwutorowa (szyny kolejki oddalone są od siebie o 4 m), z wagonikiem podwieszonym pod szyną. Dopuszczalne kołysanie wagonika w czasie jazdy wynosi 15 stopni. Całkowita długość trasy wynosi 13,3 kilometra (z czego 10 km nad rzeką na wysokości 12 m od lustra wody; na pozostałych odcinkach szyna powieszona jest 8 m nad powierzchnią gruntu).
Hala wagonowa znajduje się w Vohwinkel. Tabor stanowi 27 wagonów z początku lat 70. XX wieku na 200 pasażerów każdy oraz wagon cesarski z 1900 (Kaiserwagen), którym podróżował Wilhelm II. Wagony napędzane są 4 silnikami o mocy 45 kW każdy, które zapewniają możliwość jazdy z maksymalną prędkością 60 km/h.
Kolej przewozi dziennie około 65[3]-75 tys.pasażerów, 23 mln rocznie (2003), od roku 1903 ponad 2 mld.
Historia kolei[edytuj | edytuj kod]
Zaprojektowana została w 1893[2] przez Eugena Langena, konstruktora Schwebebahn Dresden w Dreźnie. Pierwszy odcinek (Kluse – ZOO) został otwarty 1 marca 1901, 24 maja tego roku odcinek zachodni do Vohwinkel, a 27 czerwca 1901 wraz z oddaniem do użytku odcinka wschodniego (do Oberbarmen) budowa linii została ukończona. W okresie budowy niemiecki cesarz Wilhelm II odbył próbną jazdę już dnia 24 października 1900.
Budowa pochłonęła niemal 20 tys. stali[2]. Pierwsze wagony mieściły po 65 pasażerów[2].
Naloty na Wuppertal podczas II wojny światowej spowodowały znaczne uszkodzenia i pełna przejezdność linii została osiągnięta znów dopiero wiosną 1946[2].
21 lipca 1950 doszło do niezwykłego wypadku[4]. Dyrekcja cyrku Althoff wysłała w celach reklamowych młodą słonicę „Tuffi” w podróż między przystankami „Rathausbrücke” (obecnie „Alter Markt”) i „Adlerbrücke”[4]. Zdenerwowany słoń wybił ściankę wagonu i znalazł się lekko ranny w pośladek w rzece Wupper[4]. Wydarzenie upamiętnia wizerunek młodej słonicy na ścianie domu w pobliżu rzeki.
11 września 1968[5] w Sonnborn przyczepa ciężarówki uderzyła w podporę mostu i dwa przęsła zawaliły się na ulicę. Ruch pociągów został zawieszony na 10 tygodni, natomiast nikt nie został ranny[5].
Po zerwaniu szyny prowadzącej prąd 28 listopada 2018 roku, kolejka nie kursowała do 1 sierpnia 2019. Szyna spadła z konstrukcji nośnej kolejki na ziemię zrywając się na odcinku ok. 350 m[2], przygniatając samochód. Wciąż trwają prace nad wdrożeniem technologii, która uniemożliwi powtórzenie się tego typu incydentu w przyszłości[5].
Wypadek 12 kwietnia 1999[edytuj | edytuj kod]
Jedyny wypadek ze skutkiem śmiertelnym wydarzył się 12 kwietnia 1999[5] o godzinie 5:45. Pociąg najechał z prędkością 50 km/godz na pozostawiony na szynie przez remontujących robotników metalowy element (tzw. pazur). Jeden wagon wyskoczył z szyn i spadł z wysokości 8 m do rzeki Wupper. Zginęło 5 pasażerów, 47 zostało rannych[5]. Wypadnięcie z szyn – tym razem bez ofiar – miało również miejsce w 1917 roku[3].
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
W stosunku do liczby przewozów liczba wypadków jest niewielka, a wuppertalska Schwebebahn była do 1999 roku najbezpieczniejszym środkiem transportu w Niemczech[2], a później i tak pozostała jednym z najbezpieczniejszych środków transportu na świecie w przeliczeniu na pracę przewozową[5].
Nawiązania w sztuce[edytuj | edytuj kod]
Charakterystyczna uroda Schwebebahn została uwieczniona w kilku filmach, m.in.
- Altneuland (science-fiction z 1902, zaraz po otwarciu)[2]
- Alicja w miastach (Wim Wenders, 1974)[2]
- Księżniczka i wojownik (Tom Tykwer, 2000)[2]
Wykorzystanie komercyjne[edytuj | edytuj kod]
Możliwe jest również zawarcie ślubu w trakcie przejazdu Schwebebahn[6]: pierwszy ślub cywilny odbył się w Kaiserwagen w 1996, z dużym udziałem mediów[6]. Wydarzenie wzbudziło duże zainteresowanie w całej Republice Federalnej[6]. Aby zapełnić odpowiednią atmosferę, personel przewozi gości w autentycznych starych mundurach[6]. Pociąg zatrzymuje sie na kilka chwil w decydującym momencie zaślubin na otwartym szlaku[6]. Ceremonia ta trwa około godziny[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wuppertaler Schwebebahn: Figures and data. Wuppertaler Schwebebahn. [dostęp 2011-04-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Marcel Krueger, The German city with an incredible upside down railway, CNN, 16 maja 2022 [dostęp 2023-05-07] (ang.).
- ↑ a b Najdłuższa na świecie kolej podwieszana. Znowu zaczęła kursować.
- ↑ a b c Michael Malicke, Rainer Dohrmann, Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 41–42, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).
- ↑ a b c d e f Michael Malicke, Rainer Dohrmann, Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 70–71, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).
- ↑ a b c d e f Michael Malicke, Rainer Dohrmann, Die Wuppertaler Schwebebahn Geschichte und Geschichten rund um das Wahrzeichen Wuppertals, Lübeck [2007?], s. 62, ISBN 978-3-89917-412-0, OCLC 361865031 [dostęp 2023-05-06] (niem.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Widok z kabiny maszynisty
- Schwebebahn 2009
- Strona informacyjna
- Towarzystwo popierania kolei w Wuppertalu
- Stulecie kolei