Wyścig zbrojeń (ewolucja)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Wyścig zbrojeń, ewolucyjny wyścig zbrojeń – rodzaj koewolucji układów gatunków, między którymi zachodzą interakcje antagonistyczne analogiczny do procesu o tej samej nazwie występującym w wojskowości. Termin zaproponowany przez Richarda Dawkinsa i Johna R. Krebsa[1][2].

Ewolucyjny wyścig zbrojeń polega na eskalacji zmian ewolucyjnych. W układzie drapieżnik–ofiara dobór kierunkowy prowadzi do utrwalania cech zwiększających efektywność drapieżników. To z kolei zwiększa nacisk doboru na ofiary, wobec których działa dobór kierunkowy na rzecz zwiększania efektywności unikania schwytania. Większa trudność w pozyskaniu ofiar zwiększa nacisk doboru na drapieżnika, co sprawia, że zmiany następują na przemian[2]. Podobne układy mogą wystąpić także w przypadku pasożytnictwa, gdzie wzrost agresywności pasożyta następuje wraz ze wzrostem odporności gospodarza, ewentualnie w konkurencji[3].

Z wyścigiem zbrojeń wiąże się zasada „życie kontra obiad”, która mówi, że dobór silniej działa na ofiarę, gdyż porażka drapieżnika obniża jego dostosowanie w ograniczonym stopniu i może on podjąć kolejną próbę polowania, podczas gdy przegrana ofiary oznacza spadek dostosowania do zera i wypadnięcie jej z wyścigu[1][2].

Model wyścigu zbrojeń nie zawsze musi być prawdziwy, gdyż o ile wzrost skuteczności drapieżcy wymusza wzrost efektywności ofiary, o tyle wzrost skuteczności ofiary nie musi sprawić, że drapieżnik odpowiada wzrostem skuteczności[2]. Gatunek, który nie nadąża w wyścigu może zmienić niszę ekologiczną[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Richard Dawkins, John Richard Krebs. Arms Races between and within Species. „Proceedings of the Royal Society of London. Series B, Biological Sciences”. 205 (1161), s. 489-511, 1979-09-21. (ang.). 
  2. a b c d Charles Krebs: Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 263. ISBN 83-01-12041-X. (pol.).
  3. a b January Weiner: Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 331, 348, 388. ISBN 83-01-12668-X. (pol.).