Wyższa Szkoła Lotnicza
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1936 |
Rozformowanie |
1939 |
Dowódcy | |
Pierwszy |
płk dypl. pil. inż. obs. Stanisław Kuźmiński |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Rodzaj wojsk |
Wyższa Szkoła Lotnicza (WSL) – samodzielny wydział Wyższej Szkoły Wojennej (WSWoj.) w latach 1936–1939.
Geneza
[edytuj | edytuj kod]Normalny dwuletni kurs Wyższej Szkoły Wojennej nie dawał absolwentom-lotnikom wszechstronnej wiedzy o nowoczesnym lotnictwie. W 1936 r. było a Siłach Zbrojnych tylko 21 oficerów dyplomowanych w lotnictwie. Ponadto brakowało oficerów starszych przygotowanych operacyjnie do kierowania jednostkami i sztabami lotniczymi, a szczególnie w razie mobilizacji na wypadek wojny. Powstała więc myśl utworzenia przy WSWoj. stałego kursu dla oficerów lotnictwa, który obok pogłębienia wiedzy taktycznej i operacyjnej dałby szerszą współczesną wiedzę o lotnictwie. Gen. Tadeusz Kutrzeba poruszył tę sprawę na posiedzeniu Komitetu WSWoj. 7 grudnia 1934 r. stawiając wniosek o utworzenie WSL, której kurs trwałby 9–12 miesięcy. Uzasadnianie propozycji trwało dwa lata i Departament Dowodzenia MSWoj. wydał zarządzenie nr. L. dz.2584/tj. z 3.VII.1936 r. o jej utworzeniu z rocznym kursem nauczania[1].
Historia szkoły
[edytuj | edytuj kod]Utworzona na podstawie ww. zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych z 3 lipca 1936. Zadaniem Szkoły było przeszkolenie oficerów (kpt. mjr) przygotowując ich do roli zarówno dowódców na wypadek wojny jak i oficerów do sztabów lotniczych, a zdolniejsze jednostki do roli dowódców lotnictwa na szczeblu operacyjnym. Szkoła nie dawała jednak tytułu oficera dyplomowanego[1]. Przygotowywała dowódców lotnictwa i artylerii przeciwlotniczej, oficerów sztabów różnych szczebli i oficerów OPL dla sztabów ogólnowojskowych. Utworzenie Szkoły miało duży wpływ na kształcenie kadr dla jednostek i sztabów lotnictwa i wypracowanie zasad użycia lotnictwa na polu walki. Kandydatów do Szkoły powoływał dowódca lotnictwa. Odbywali oni krótki staż w jednostkach oraz przechodzili przeszkolenie w Centrum Wyszkolenia Piechoty. Nauka trwała jeden rok, a od 1938 dwa lata. W 1938 Dowództwo Lotnictwa MSWojsk wysunęło wniosek o usamodzielnieniu uczelni oraz przedłużeniu szkolenia do 2 lat. Wniosek pierwszy nie przeszedł, drugi został wprowadzony. Komitet Wyższej Szkoły Wojennej odrzucił wniosek usamodzielnienia na skutek sprzeciwu szefa Sztabu Głównego i gen. J. Głuchowskiego.
Kształcenie
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy rok nauki był kursem eksperymentalnym, w którym kładziono większy nacisk na przedmioty lotnicze. Całość wykładanych przedmiotów można było podzielić na dwie grupy: przedmioty ogólne i lotnicze. Rok szkolny obejmował trzy okresy: zimowy – trwający około trzech miesięcy i poświęcony studiom taktycznym dywizji piechoty i brygad kawalerii oraz lotnictwu organicznemu. Uczono słuchaczy taktyki ogólnowojskowej i taktyki poszczególnych rodzajów lotnictwa i służby sztabów lotniczych; wiosenny około 4 miesięcy poświęcony był studium związków operacyjnych oraz działania lotnictwa w ramach tych związków, a także Lotnictwa Naczelnego Wodza, oraz lotnictwa samodzielnego. Omawiano działanie lotnictwa bombowego i myśliwskiego w walkach. Pod koniec okresu oficerowie brali udział w grach wojennych WSWoj.; okres jesienno-zimowy – około 5,5 miesiąca przeznaczony był na podróże operacyjne wspólnie z drugim rocznikiem WSWoj. oraz udział w ćwiczeniach międzydywizyjnych[2]. W toku studiów słuchacze zapoznawali się z zasadami walki lotniczej i sprzętem bojowym oraz zasadami współdziałania lotnictwa z wojskami lądowymi na polu walki. Główne szkolenie zawierało zaznajomienie słuchaczy z zasadami dowodzenia na szczeblu operacyjnym i na użyciu w walce większych jednostek lotniczych. Zapoznawano też z zasadami obrony plot i rolą w niej lotnictwa. Słuchacze studiowali taktykę ogólną i rodzajów wojsk oraz operacyjną służbę sztabów, armie obce, historie i geografię wojenną. Prowadzono gry wojenne i manewry międzydywizyjne oraz podróże terenowo-krajoznawcze. W II promocji 1937–1939 – dwuletni okres szkolenia obejmował 664 godz. przy czym przemysł wojenny i techniczne urządzenia kolejowe obejmowały 239 godz., taktyka lotnictwa, OPL i balonów, służba sztabów lotnictwa, technika i przemysł lotniczy, lotnictwo obce i inne 379 godz., gra wojenna 24 godz., rezerwa 22 godz. W dwuletnim okresie szkolenia na przedmioty ogólne przeznaczono 239 godz. (w jednorocznym 248 godz), na przedmioty lotnicze 425 godz. (w jednorocznym 286 godz).
Program wychodził znacznie poza ramy obowiązującego Regulaminu Lotnictwa z 1931 r., w którym były pominięte rozwijające się na Zachodzie i w ZSRR lotnictwo szturmowe, lotnictwo nurkowe itd. (mimo że w Polsce nie istniały wprowadzono do gier wojennych, weszły nowe przedmioty jak geografia lotnicza, studium urządzeń kolejowych itd.)[3].
Absolwenci
[edytuj | edytuj kod]W sumie trzy kursy WSL ukończyło 79 absolwentów[4]), w tym 4 z artylerii przeciwlotniczej (plot.), w tym: kurs 1936/1937 – 22 absolwentów, w tym 14 pilotów i 8 obserwatorów; kurs 1937/1938 – 24 absolwentów, w tym 15 pilotów i 8 obserwatorów i 1 oficer artylerii plot.; kurs 1938/1939 – 33 absolwentów, z tego 17 pilotów i 3 oficerów artylerii plot. i 13 obserwatorów. Absolwenci obsadzili stanowiska dowódcze – zasadniczo dywizjonów i weszli w skład sztabów lotniczych[4].
Szkołę odtworzono w Wielkiej Brytanii w 1943 roku. Jej komendantami byli: płk pil. Michał Stefan Bokalski, a następnie płk dypl. pil. mgr Olgierd Tuskiewicz. W sumie cztery kursy WSL ukończyło 118 absolwentów.
W grudniu 1982 na łamach organu prasowego Stowarzyszenia Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii „Skrzydła” ppłk dypl. Oskar Marian Grzeczkowski, w imieniu Koła Oficerów Dyplomowanych w Londynie, poinformował aboslwentów pełnych kursów Wyższej Szkoły Lotniczej w Warszawie, w Szkocji i Anglii (Weston-super-Mare), że zostały im przyznane pełne prawa, tytuł i odznaki oficerów dyplomowanych. Pułkownik Grzeczkowski poinformował czytelników „Skrzydeł”, że wspomniana decyzja podjęta została na podstawie następujących pism:
- Naczelnego Wodza L.dz. 1230/Sztab z 1 września 1944,
- Ministra Obrony Narodowej L.dz. 999/AMIN/44 z 16 września 1944,
- Szefa Sztabu Naczelnego Wodza L.dz. 1654/Sztab/45 z 4 sierpnia 1945,
- Lotniczego Zastępcy Szefa Sztabu Naczelnego Wodza L.dz. 24/tjn./221/wyszk. z 7 lipca 1945,
- Szefa Sztabu Głównego L.dz. 8465/Pers. I.46 z 13 listopada 1946[5].
Obsada personalna[a]
[edytuj | edytuj kod]- komendant – płk dypl. pil. inż. obs. Stanisław Kuźmiński*
- Dyrektorzy nauk
- ppłk dypl. obs. Marian Romeyko (1936–1938 → attaché wojskowy w Rzymie)
- ppłk dypl. obs. Adam Kurowski* (1938–1939 → szef sztabu Dowództwa Lotnictwa i OPL Armii „Poznań”)
- Oficer do zleceń
- kpt. lot. Władysław Gruza*
- Wykładowcy
- płk obs. Stefan Sznuk
- ppłk dypl. pil. Adam Kurowski – taktyka lotnicza
- ppłk dypl. obs. Kazimierz Winicki* – służba sztabów lotniczych
- ppłk pil. Michał Stefan Bokalski – taktyka lotnictwa bombowego
- mjr dypl. pil. Eugeniusz Wyrwicki* – taktyka lotnictwa myśliwskiego
- mjr dypl. art. Antoni Mordasewicz – OPL
- mjr obs. bal. Kazimierz Wincenty Kraczkiewicz – taktyka balonowa
- ppłk obs. Józef Jungrav – geografia lotnicza
- gen. bryg. pil. inż. Ludomił Rayski - polityka lotnicza
- mjr aud. mgr Jan Józef Piątkowski – prawo lotnicze
- mjr lot. Ferdynand Leopold Bobiński z Oddziału II SG – lotnictwo państw obcych
- kmdr por. pil Karol Trzasko-Durski – lotnictwo morskie[7]
- ppłk Bernard Adamecki*
- mjr Tadeusz Lewkowicz*
- mjr Stanisław Pawluć*
Absolwenci
[edytuj | edytuj kod]- I Kurs 1936–1937[5]
- kpt. pil. Jan Bąk
- kpt. pil. Stanisław Brzezina
- kpt. pil. Tadeusz Czołowski
- kpt. obs. Stanisław Hermanowski
- mjr obs. Jan Jankowski
- ppłk pil. Stanisław Karpiński
- kpt. pil. Józef Kiecoń
- mjr pil. Kazimierz Kielich
- kpt. pil. Adam Kropiński
- kpt. obs. Tadeusz Lewkowicz
- kpt. pil. Stanisław Łukiński
- mjr obs. Stanisław Luziński
- mjr obs. Edward Młynarski
- kpt. pil. Kazimierz II Niedźwiedzki
- mjr pil. Ksawery Piniński
- mjr pil. Stanisław Skarżyński
- ppłk pil. Bolesław Feliks Stachoń
- mjr obs. Władysław Tuchułka
- mjr obs. Mieczysław Wiśniowski
- II Kurs 1937–1938[5]
- mjr pil. Bernard Adamecki
- kpt. pil. Władysław Michał Hrabowski
- kpt. pil. Zygmunt Janicki
- mjr pil. Jakub Kosiński
- kpt. pil. Florian Laskowski
- ppłk pil. Karol Malik
- kpt. art. Walenty Miller
- mjr pil. Leopold Pamuła
- mjr pil. Stanisław Pawluć
- kpt. art. J. Pawłowski
- mjr obs. Alfred Peszke
- ppłk pil. Tadeusz Piotrowicz
- ppłk pil. Zygmunt Pistl
- kpt. Szczepan Ścibior
- kpt. obs. Józef Ludwik Skibiński
- mjr obs. Ignacy Skorobohaty
- mjr obs. Julian Skrzat
- mjr obs. Tadeusz IV Szymański
- ppłk pil. Adam Maksymilian Teofil Wojtyga
- mjr obs. Tadeusz Wójcicki
- mjr pil. Józef Werakso
- mjr art. Marian Bieniak[b]
- mjr art. Stefan Sztukowski
- kpt. art. Witold Berendt
- ppłk Michał Stefan Bokalski
- ppłk Henryk Borowy
- mjr Kazimierz Benz
- mjr Wit Budziński
- mjr Stefan Floryanowicz
- mjr Czesław Krajewski
- mjr Jan III Maciejowski
- mjr Władysław Madejski
- mjr Tadeusz Moszkowski
- mjr Józef II Mroczkiewicz
- mjr Władysław Prohazka
- mjr Władysław Zaczkiewicz
- mjr Witold Zaniewski
- mjr Stanisław Żarski
- kpt. Olgierd Cumft
- kpt. Franciszek II Dudzik
- kpt. Emil Fuhrman
- kpt. Józef Grzebalski
- kpt. Kazimierz Grabianowski
- kpt. Antoni Kłosiński
- kpt. Stefan Kołodyński
- kpt. Piotr Łaguna
- kpt. Stanisław Michowski
- kpt. obs. Tadeusz Nowacki[c]
- kpt. Stanisław Jan Olszanik
- kpt. Jerzy Orzechowski
- kpt. Eugeniusz Paszkowski
- kpt. Romuald Zdzisław Stelmach
- kpt. Stefan Schubert
- kpt. Andrzej Włodarkiewicz
- kpt. Julian Stanisław Wojda
- IV Kurs[8] (15 kwietnia 1943 – 16 stycznia 1944)
- mjr pil. inż. Stanisław Brejnak
- mjr pil. Kazimierz Czetowicz
- por. bal. Kajetan Kalisz
- kpt. obs. Antoni Koźmiński
- por. pil. Andrzej Kazimierz Malarowski
- kpt. tech. Czesław Piotrowicz
- mjr pil. Mieczysław Wiórkiewicz
- kpt. pil. Jan Zumbach
- kpt. pil. Václav Hájek
- kpt. pil. Oldřich Hořejší
- kpt. pil. František Pohlodek
- kpt. pil. Jaroslav Studený
- V Kurs[8] (3 kwietnia – 28 listopada 1944)
- kpt. obs. Bronisław Bąk
- kpt. piech. Julian Majchrzak
- kpt. radioobs. Leon Michalski
- VI Kurs[10] (2 stycznia – 17 września 1945)
- kpt. obs. Edward Bohdanowicz
- kpt. pil. Zdzisław Buchowiecki
- kpt. obs. Bernard Budnik
- mjr obs. Aleksander Bujalski
- kpt. pil. Witold Bukowski
- mjr pil. Zbigniew Czaykowski (Czajkowski)
- kpt. obs. Antoni Freyer
- kpt. obs. Zbigniew Götzlik (Goetzlik)
- kpt. pil. Władysław Gnyś
- kpt. obs. Józef Hebda
- mjr pil. Walerian Jasionowski
- kpt. obs. Jan Jeżycki (Jayson)
- mjr pil. Tadeusz Koc
- mjr pil. Jerzy Kranc
- ppłk pil. Zdzisław Krasnodębski
- kpt. pil. Gerard Kunowski
- mjr pil. Zenon Kurzempa
- mjr pil. Maksymilian Lewandowski
- por. tech. Władysław Liber
- mjr pil. Włodzimierz Łazoryk
- kpt. obs. Jerzy Mayer (Majer)
- kpt. pil. Czech Nowacki
- por. pil. Antoni Polek (Vernon)
- kpt. pil. Jerzy Radomski
- kpt. pil. Eugeniusz Sokołowski
- kpt. obs. Józef Suska
- mjr obs. Zygmunt Karol Szymański
- por. tech. Zbigniew Tosio
- kpt. obs. Jan Waciński
- mjr pil. Karol Zaucha
- mjr obs. Zygmunt Żółciński
- por. Tomasz Dąbkowski
- kpt. mar. Wilhelm Pacewicz
- VII Kurs 1945–1946[11] (17 września 1945 – 7 kwietnia 1946)
- kpt. pil. Tadeusz Andersz
- mjr pil. Maksymilian Brzozowski
- por. tech. Kazimierz Chan
- kpt. obs. Mieczysław Daab
- kpt. pil. Jerzy Gołko
- kpt. obs. Jan Iżycki
- mjr obs. Kazimierz Jaklewicz
- kpt. pil. Kazimierz Rutkowski
- por. lot. inż. Stefan Szwed
- mjr obs. Wacław Ungar
- por. obs. Antoni Wajda (?)
- kpt. mar. obs. Alfons Górski
- mjr piech. Karol Kowalski
- kpt. dypl. art. Jerzy Horbaczewski
- por. piech. Wacław Kuczuk
- por. piech. Józef Kurzeja
- ppłk dypl. kaw. Bohdan Mincer
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Gwiazdką przy nazwisku oznaczono oficerów stanowiących stałą kadrę WSLot. w marcu 1939 roku[6].
- ↑ Z pozostawieniem na stanowisku dowódcy 8 daplot.
- ↑ Tadeusz Nowacki s. Witolda (ur. 28 maja 1904 w Petersburgu) na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 29. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa. Był odznaczony SKZ[9]. Od października 1937 dowodził 16 eskadrą towarzyszącą. W czasie kampanii wrześniowej wziął udział w obronie Warszawy. Pełnił służbę w Lotniczym Oddziale Szturmowym. 29 września 1939 dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu II A Prenzlau i II E Neubrandenburg.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Chocianowicz 1969 ↓, s. 262-263.
- ↑ Chocianowicz 1969 ↓, s. 263.
- ↑ Chocianowicz 1969 ↓, s. 264.
- ↑ a b Chocianowicz 1969 ↓, s. 265.
- ↑ a b c Grzeczkowski 1982 ↓, s. 52.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 451.
- ↑ Chocianowicz 1969 ↓, s. 267.
- ↑ a b c Grzeczkowski 1982 ↓, s. 53.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 210.
- ↑ Grzeczkowski 1982 ↓, s. 53-54.
- ↑ Grzeczkowski 1982 ↓, s. 54.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mała Encyklopedia Wojskowa, t.3, wyd. MON, Warszawa 1971.
- Wacław Chocianowicz: W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej. Londyn: Nakładem oficerów dyplomowanych na Obczyźnie, 1969.
- Stanisław Rutkowski, Zarys dziejów polskiego szkolnictwa wojskowego, wyd. MON, Warszawa 1970.
- Eugeniusz Kozłowski, Wojsko Polskie 1936-1939 Próby modernizacji i rozbudowy, wyd. MON, Warszawa 1964.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Oskar Grzeczkowski. Wyższa Szkoła Lotnicza – nadanie dyplomów. „Skrzydła”. 128 (614), grudzień 1982. Londyn.