Wybory prezydenckie w Rumunii w 2024 roku
Państwo | |||
---|---|---|---|
Rodzaj | |||
Data przeprowadzenia |
24 listopada 2024 (I tura), 8 grudnia 2024 (II tura – nie odbyła się) | ||
Data zarządzenia |
4 lipca 2024 | ||
|
Wybory prezydenckie w Rumunii w 2024 roku zostały wyznaczone na 24 listopada 2024. Druga tura miała zostać przeprowadzona 8 grudnia 2024, gdyż w pierwszej turze głosowania żaden z kandydatów nie uzyskał większości bezwzględnej. Mieli zmierzyć się w niej Călin Georgescu z Eleną Lasconi[1]. 6 grudnia 2024 Trybunał Konstytucyjny unieważnił cały proces wyborczy[2].
Ponieważ konstytucja Rumunii zezwala na reelekcję prezydenta tylko raz, Klaus Iohannis, wybierany w 2014 i 2019 nie mógł ubiegać się kolejny raz o to stanowisko.
28 listopada jeden z kandydatów w wyborach, Cristian Terheș zgłosił zastrzeżenia co do podliczenia głosów oddanych w niektórych lokalach wyborczych, a także zarzucił członkom Związku Zbawienia Rumunii prowadzenie agitacji w czasie, gdy była ona zakazana[3].
Tego samego dnia Trybunał Konstytucyjny zdecydował, że należy ponownie przeliczyć głosy w pierwszej turze wyborów[3]. 2 grudnia TK wydał orzeczenie, w którym uznał pierwszą turę wyborów za ważną i oddalił skargę[4].
6 grudnia 2024, dwa dni przed planowaną drugą turą głosowania, Trybunał Konstytucyjny podjął nową decyzję i unieważnił cały proces wyborczy, nakazując jego powtórzenie. Decyzję tę motywowano stwierdzonymi zewnętrznymi ingerencjami w wybory – krajowe służby specjalne wskazały, że Rumunia przed pierwszą turą stała się celem agresywnych rosyjskich ataków hybrydowych (co miało wpłynąć na nadspodziewanie dobry wynik Călina Georgescu)[5].
Możliwe powody wyników
[edytuj | edytuj kod]Oficjalnym powodem niespodziewanych wyników wyborów był wpływ na wybory przez obce państwo. Raport służb nie przedstawił jednak bezsprzecznych dowodów na zewnętrzną ingerencję w wybory. Duży rozmach kampanii Georgescu, który był poszlaką na jej przeprowadzenie przez aktora państwowego (wprost niewskazanego; pośrednio wskazywano na Rosję), mógł być koordynowany przez podmioty prywatne, które prowadzą równie duże kampanie promocyjne osób, dóbr i usług. Odpowiedzialne za obsługę głosowania instytucje publiczne, które padły ofiarą ataków rosyjskich hakerów, poinformowały, że ataki te nie wpłynęły na podliczenie głosów[6][7].
Rumuńscy dziennikarze śledczy jako możliwy scenariusz zdobycia dużego poparcia przez Georgescu podają intrygi dwóch największych partii. Kandydat Partii Socjaldemokratycznej, urzędujący premier Marcel Ciolacu, mając świadomość dużego elektoratu negatywnego i prawdopodobnej porażki w II turze wyborów z kandydatem innej partii mainstreamowej, postanowił nieoficjalnie wypromować kontrowersyjnego kandydata George'a Simiona. W przypadku II tury pomiędzy Ciolacu a Simionem, liczono, że wyborcy będący przeciwko premierowi, zagłosują na niego, wybierając mniejsze zło. Nie chcąc dopuścić do realizacji tego scenariusza, druga największa siła polityczna - Partia Narodowo-Liberalna, również nieoficjalnie, rozpoczęła promocję innego kandydata skrajnej prawicy - Călina Georgescu, który miał odebrać głosy Simionowi. Kampanię tę przejęli później zwolennicy Georgescu[7].
Komentatorzy podkreślają także zmęczenie Rumunów trwającym od dziesięcioleci duopolem Partii Socjaldemokratycznej oraz Partii Narodowo-Liberalnej, które przed wyborami tworzyły koalicję rządową oraz obserwowany już od kilku lat wzrost poparcia dla antysystemowej prawicy[6][7].
Tło
[edytuj | edytuj kod]Po konsultacjach z przedstawicielami partii politycznych rząd premiera Marcela Ciolacu ogłosił 4 lipca 2024 że pierwsza tura wyborów prezydenckich odbędzie się 24 listopada, a druga 8 grudnia[8]. Na 1 grudnia wyznaczono z kolei termin wyborów parlamentarnych[8].
Kandydaci
[edytuj | edytuj kod]Lista ułożona w kolejności alfabetycznej[1]:
Imię i nazwisko | Data urodzenia |
---|---|
![]() Ana Birchall |
30 sierpnia 1973 |
![]() Marcel Ciolacu |
28 listopada 1967 |
![]() Nicolae Ciucă |
7 lutego 1967 |
![]() Cristian Diaconescu |
2 lipca 1959 |
![]() Mircea Geoană |
14 lipca 1958 |
![]() Călin Georgescu |
26 marca 1962 |
![]() Hunor Kelemen |
18 października 1967 |
![]() Elena Lasconi |
20 kwietnia 1972 |
Alexandra Păcuraru |
30 czerwca 1987 |
Sebastian Popescu |
12 lutego 1982 |
Silviu Predoiu |
5 sierpnia 1958 |
![]() George Simion |
21 września 1986 |
![]() Cristian Terheș |
4 grudnia 1978 |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Wyniki I tury wyborów prezydenckich 2024 [online], prezidentiale2024.bec.ro (rum.).
- ↑ Wybory w Rumunii unieważnione. USA reagują: uczciwość ma znaczenie [online], onet.pl [dostęp 2024-12-07] .
- ↑ a b Wybory prezydenckie w Rumunii pod znakiem zapytania. Czy zostaną powtórzone? [online], Bankier.pl, 30 listopada 2024 [dostęp 2024-11-30] .
- ↑ Wybory prezydenckie w Rumunii. W drugiej turze zmierzą się Georgescu i Lasconi [online], Polska Agencja Prasowa, 2 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-03] .
- ↑ Aleksandra Krzysztoszek , Rumunia: Wybory prezydenckie unieważnione [online], euractiv.pl, 6 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-06] .
- ↑ a b Kamil Całus: Rumunia: Sąd Konstytucyjny unieważnia wybory prezydenckie. Ośrodek Studiów Wschodnich. [dostęp 2025-02-11]. (pol.).
- ↑ a b c Kamil Całus: Rumunia po unieważnionych wyborach. Czy radykalny kandydat wygra w powtórce wyborów?. Ośrodek Studiów Wschodnich. [dostęp 2025-02-11]. (pol.).
- ↑ a b BREAKING: Coaliția anunță alegerile prezidențiale pe 24 noiembrie și 8 decembrie / Alegerile parlamentare pe 1 decembrie [online], G4Media.ro, 4 lipca 2024 [dostęp 2024-11-26] (rum.).