Przejdź do zawartości

Wybory prezydenckie w Rumunii w 2024 roku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wybory prezydenckie w Rumunii
w 2024 roku
Państwo

 Rumunia

Rodzaj

wybory prezydenckie

Data przeprowadzenia

24 listopada 2024 (I tura), 8 grudnia 2024 (II tura – nie odbyła się)

Data zarządzenia

4 lipca 2024
przez: Rząd Marcela Ciolacu

poprzednie:
2019
następne:
2025

Wybory prezydenckie w Rumunii w 2024 roku zostały wyznaczone na 24 listopada 2024. Druga tura miała zostać przeprowadzona 8 grudnia 2024, gdyż w pierwszej turze głosowania żaden z kandydatów nie uzyskał większości bezwzględnej. Mieli zmierzyć się w niej Călin Georgescu z Eleną Lasconi[1]. 6 grudnia 2024 Trybunał Konstytucyjny unieważnił cały proces wyborczy[2].

Ponieważ konstytucja Rumunii zezwala na reelekcję prezydenta tylko raz, Klaus Iohannis, wybierany w 2014 i 2019 nie mógł ubiegać się kolejny raz o to stanowisko.

28 listopada jeden z kandydatów w wyborach, Cristian Terheș zgłosił zastrzeżenia co do podliczenia głosów oddanych w niektórych lokalach wyborczych, a także zarzucił członkom Związku Zbawienia Rumunii prowadzenie agitacji w czasie, gdy była ona zakazana[3].

Tego samego dnia Trybunał Konstytucyjny zdecydował, że należy ponownie przeliczyć głosy w pierwszej turze wyborów[3]. 2 grudnia TK wydał orzeczenie, w którym uznał pierwszą turę wyborów za ważną i oddalił skargę[4].

6 grudnia 2024, dwa dni przed planowaną drugą turą głosowania, Trybunał Konstytucyjny podjął nową decyzję i unieważnił cały proces wyborczy, nakazując jego powtórzenie. Decyzję tę motywowano stwierdzonymi zewnętrznymi ingerencjami w wybory – krajowe służby specjalne wskazały, że Rumunia przed pierwszą turą stała się celem agresywnych rosyjskich ataków hybrydowych (co miało wpłynąć na nadspodziewanie dobry wynik Călina Georgescu)[5].

Możliwe powody wyników

[edytuj | edytuj kod]

Oficjalnym powodem niespodziewanych wyników wyborów był wpływ na wybory przez obce państwo. Raport służb nie przedstawił jednak bezsprzecznych dowodów na zewnętrzną ingerencję w wybory. Duży rozmach kampanii Georgescu, który był poszlaką na jej przeprowadzenie przez aktora państwowego (wprost niewskazanego; pośrednio wskazywano na Rosję), mógł być koordynowany przez podmioty prywatne, które prowadzą równie duże kampanie promocyjne osób, dóbr i usług. Odpowiedzialne za obsługę głosowania instytucje publiczne, które padły ofiarą ataków rosyjskich hakerów, poinformowały, że ataki te nie wpłynęły na podliczenie głosów[6][7].

Rumuńscy dziennikarze śledczy jako możliwy scenariusz zdobycia dużego poparcia przez Georgescu podają intrygi dwóch największych partii. Kandydat Partii Socjaldemokratycznej, urzędujący premier Marcel Ciolacu, mając świadomość dużego elektoratu negatywnego i prawdopodobnej porażki w II turze wyborów z kandydatem innej partii mainstreamowej, postanowił nieoficjalnie wypromować kontrowersyjnego kandydata George'a Simiona. W przypadku II tury pomiędzy Ciolacu a Simionem, liczono, że wyborcy będący przeciwko premierowi, zagłosują na niego, wybierając mniejsze zło. Nie chcąc dopuścić do realizacji tego scenariusza, druga największa siła polityczna - Partia Narodowo-Liberalna, również nieoficjalnie, rozpoczęła promocję innego kandydata skrajnej prawicy - Călina Georgescu, który miał odebrać głosy Simionowi. Kampanię tę przejęli później zwolennicy Georgescu[7].

Komentatorzy podkreślają także zmęczenie Rumunów trwającym od dziesięcioleci duopolem Partii Socjaldemokratycznej oraz Partii Narodowo-Liberalnej, które przed wyborami tworzyły koalicję rządową oraz obserwowany już od kilku lat wzrost poparcia dla antysystemowej prawicy[6][7].

Po konsultacjach z przedstawicielami partii politycznych rząd premiera Marcela Ciolacu ogłosił 4 lipca 2024 że pierwsza tura wyborów prezydenckich odbędzie się 24 listopada, a druga 8 grudnia[8]. Na 1 grudnia wyznaczono z kolei termin wyborów parlamentarnych[8].

Kandydaci

[edytuj | edytuj kod]

Lista ułożona w kolejności alfabetycznej[1]:

Imię i nazwisko Data urodzenia

Ana Birchall
30 sierpnia 1973

Marcel Ciolacu
28 listopada 1967

Nicolae Ciucă
7 lutego 1967

Cristian Diaconescu
2 lipca 1959

Mircea Geoană
14 lipca 1958

Călin Georgescu
26 marca 1962

Hunor Kelemen
18 października 1967

Elena Lasconi
20 kwietnia 1972

Alexandra Păcuraru
30 czerwca 1987

Sebastian Popescu
12 lutego 1982

Silviu Predoiu
5 sierpnia 1958

George Simion
21 września 1986

Cristian Terheș
4 grudnia 1978

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Wyniki I tury wyborów prezydenckich 2024 [online], prezidentiale2024.bec.ro (rum.).
  2. Wybory w Rumunii unieważnione. USA reagują: uczciwość ma znaczenie [online], onet.pl [dostęp 2024-12-07].
  3. a b Wybory prezydenckie w Rumunii pod znakiem zapytania. Czy zostaną powtórzone? [online], Bankier.pl, 30 listopada 2024 [dostęp 2024-11-30].
  4. Wybory prezydenckie w Rumunii. W drugiej turze zmierzą się Georgescu i Lasconi [online], Polska Agencja Prasowa, 2 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-03].
  5. Aleksandra Krzysztoszek, Rumunia: Wybory prezydenckie unieważnione [online], euractiv.pl, 6 grudnia 2024 [dostęp 2024-12-06].
  6. a b Kamil Całus: Rumunia: Sąd Konstytucyjny unieważnia wybory prezydenckie. Ośrodek Studiów Wschodnich. [dostęp 2025-02-11]. (pol.).
  7. a b c Kamil Całus: Rumunia po unieważnionych wyborach. Czy radykalny kandydat wygra w powtórce wyborów?. Ośrodek Studiów Wschodnich. [dostęp 2025-02-11]. (pol.).
  8. a b BREAKING: Coaliția anunță alegerile prezidențiale pe 24 noiembrie și 8 decembrie / Alegerile parlamentare pe 1 decembrie [online], G4Media.ro, 4 lipca 2024 [dostęp 2024-11-26] (rum.).