Wyrak filipiński
| ||
| Carlito syrichta[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ssaki | |
| Infragromada | łożyskowce | |
| Rząd | naczelne | |
| Podrząd | wyższe naczelne | |
| Rodzina | wyrakowate | |
| Rodzaj | Carlito Groves & Shekelle, 2010[2] | |
| Gatunek | wyrak filipiński | |
| Synonimy | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 | ||
| Zasięg występowania | ||
| ||
Wyrak filipiński[4] (Carlito syrichta) – gatunek ssaka z rodziny wyrakowatych (Tarsiidae) występujący w lasach deszczowych Filipin.
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Niewielkie zwierzę o długości ciała 11,8-14 cm, ogona 14,7–28,8 cm; masa ciała samic 110–132 g, samców 119-153 g[5]. Futro szarobrązowe. 25-centymetrowy ogon zakończony jest kępką dłuższej sierści. Duże uszy i bardzo duże oczy, otoczone obwódką ciemniejszej sierści (jeśli brać pod uwagę stosunek wielkości gałek ocznych do wielkości ciała, zwierzęta te mają największe oczy spośród ssaków). Łapy i palce długie i cienkie. Tylne nogi bardzo silne, dzięki czemu zwierzę może wykonywać skoki o długości 4-6 metrów.
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Prowadzą nocny tryb życia, dzień przesypiają na drzewach. Żyją w parach, ale są towarzyskie i czasem łączą się w niewielkie grupki do 4 osobników. Ich terytorium zajmuje powierzchnię 1-2 hektarów. Są głównie owadożerne, ale jedzą też pająki, jaszczurki i małe ptaki.
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Zwierzęta najprawdopodobniej monogamiczne. Rozmnażają się dwa razy w roku. Po sześciu miesiącach ciąży samica rodzi jedno młode, pokryte futrem i z otwartymi oczami. Okres karmienia mlekiem wynosi zazwyczaj ok. półtora miesiąca. W tym okresie samica nosi młode w pysku lub na brzuchu. Samiec nie uczestniczy w wychowywaniu potomstwa. Zwierzęta te w niewoli dożywają 13,5 roku.
Zagrożenie[edytuj | edytuj kod]
Wyrak filipiński został zakwalifikowany jako gatunek o podwyższonym ryzyku wyginięcia. Prowadzi się próby rozmnażania w niewoli. Głównym zagrożeniem dla niego są polowania. Wyraki te stały się także popularnymi zwierzętami domowymi, czego skutkiem jest odławianie i oswajanie dzikich osobników. Innymi zagrożeniami są niszczenie środowiska i stosunkowo niewielki obszar występowania.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Carlito syrichta, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ P. Groves, M. Shekelle. The Genera and Species of Tarsiidae. „International Journal of Primatology”. 31 (6), s. 1072–1082, 2010. DOI: 10.1007/s10764-010-9443-1 (ang.).
- ↑ M. Shekelle, Carlito syrichta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2020-2 [dostęp 2020-11-04] (ang.).
- ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 36. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
- ↑ M. Shekelle, S. Gursky-Doyen, M.C. Richardson: Family Tarsiidae (Tarsiers). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 258. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- C. Kubicek: Tarsius syrichta Philippine tarsier (ang.). W: Animal Diversity Web [on-line]. Museum of Zoology University of Michigan. [dostęp 2016-11-19].