52°16′00″N 21°00′01″E/52,266667 21,000278X Pawilon Cytadeli Warszawskiej
| ||
| Oddział Muzeum Niepodległości w Warszawie | ||
 Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej | ||
| Państwo |  Polska
| |
| Miejscowość | Warszawa | |
| Adres | ul. Skazańców 25 | |
| Data założenia | 22 stycznia 1963 | |
| Kierownik | Jan Engelgard | |
Położenie na mapie Warszawy   X Pawilon Cytadeli Warszawskiej | ||
Położenie na mapie Polski  X Pawilon Cytadeli Warszawskiej | ||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  X Pawilon Cytadeli Warszawskiej | ||
| 52°16′00″N 21°00′01″E/52,266667 21,000278
| ||
| Strona internetowa | ||
X Pawilon Cytadeli Warszawskiej – jeden z pawilonów Cytadeli Warszawskiej, siedziba oddziału Muzeum Niepodległości poświęconego walkom narodowowyzwoleńczym w czasie zaboru rosyjskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
X Pawilon Cytadeli Warszawskiej powstał w 1828 roku w ramach rozbudowy koszar z przeznaczeniem na magazyn umundurowania. Od 5 lipca 1833 rozpoczęto przystosowywanie pomieszczeń na cele więzienne i zlokalizowano centralne więzienie śledcze dla więźniów politycznych, kilkuset z nich stracono na stokach twierdzy, tysiące wywieziono stąd na katorgę bądź zesłanie syberyjskie. Od 1834 działała tu Komisja Śledcza przy naczelnym Dowódcy Armii Czynnej i Naczelniku Królestwa Polskiego, będąca centralnym organem śledczym przestępstw politycznych w Królestwie Polskim[1].
Wśród więźniów X Pawilonu były tak wybitne postaci polskiej historii jak Apollo Korzeniowski (ojciec Józefa Korzeniowskiego), Romuald Traugutt, Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Gustaw Ehrenberg, ks. Piotr Ściegienny, Stefan Okrzeja, Róża Luksemburg, Władysław Jabłonowski, Jan Rosół.
Po II wojnie światowej X Pawilon wydzielono wraz z najbliższym otoczeniem. Został udostępniony zwiedzającym 22 stycznia 1963 w ramach obchodów setnej rocznicy powstania styczniowego[2].
W 2015 zakończył się kolejny remont obiektu. Odnowiono m.in. elewację, a na wystawie zainstalowano multimedia[3].
W sierpniu 2015 przed budynkiem X Pawilonu odsłonięto popiersia pięciu członków Rządu Narodowego, którzy zostali skazani na karę śmierci przez władze rosyjskie: Romualda Traugutta, Rafała Krajewskiego, Józefa Toczyskiego, Romana Żulińskiego i Jana Jeziorańskiego[4].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Wejście do celi Romualda Traugutta
Kibitka przed X Pawilonem Cytadeli Warszawskiej
Popiersia pięciu członków Rządu Narodowego
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stała Komisja Wojenno-Śledcza, AGAD, opis zespołu, wstęp Archiwum Główne Akt Dawnych, Nr zespołu: 241 / 0 Karta: A opis zespołu.
- ↑ Warszawa. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1966, s. 25.
- ↑ Jerzy S. Majewski. X Pawilon na nowo. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 10–11 listopada 2015.
- ↑ Skazani powrócą na Cytadelę. zw.com.pl. [dostęp 2017-07-15].