Yabeinosaurus
| Yabeinosaurus | |||
| Endo & Shikama, 1942 | |||
 Skamielina Y. tenuis na wystawie muzealnej | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzaj |
Yabeinosaurus | ||
| Gatunki | |||
| |||
Yabeinosaurus – rodzaj jaszczurek żyjących we wczesnej kredzie i być może w jurze na terenach współczesnych Chin.
Gatunek typowy rodzaju, Yabeinosaurus tenuis, został opisany w 1942 roku przez Endo i Shikamę jako pierwsza jaszczurka należąca do fauny Jehol[1]. Początkowo uważano Yabeinosaurus za niewielką jaszczurkę spokrewnioną z gekonami, jednak późniejsze odkrycie licznych skamieniałości zwierząt w różnym wieku pozwoliło ustalić, że jest on prawdopodobnie blisko spokrewniony z grupą Scleroglossa[2], a najbliżej z rodzajem Sakurasaurus[3]. Dorosłe osobniki przekraczały 30 cm długości od czubka pyska do kości miednicznej i miały czaszkę o silnie żłobionej powierzchni[2].
Skamieniałości Yabeinosaurus tenuis pochodzą z formacji Yixian i znajdującej się bezpośrednio nad nią formacji Tiaojishan, których osady datuje się na 125–120 mln lat[4]. Holotyp Y. youngi (IVPP V961), opisanego przez Hoffstettera w 1964 roku, pochodzi prawdopodobnie z osadów młodszych od Y. tenuis, choć dokładne datowanie jest niepewne. Wang i Li (2008) uznali ten gatunek za wątpliwy[5], jednak Evans i Wang (2012) stwierdzili, że wyraźnie różni się on od Y. tenuis budową kończyn. Jeśli włączyć Y. youngi do Yabeinosaurus, zasięg kopalny tego rodzaju objąłby również jurę[3].
Pomiędzy żebrami dwóch okazów odnaleziono kości ryb, co dowodzi, że Yabeinosaurus potrafił polować w wodzie, jednak budowa jego szkieletu nie wskazuje, by był on zwierzęciem wodnym. U jednego okazu odkryto również co najmniej 15 zarodków w podobnym etapie rozwoju, co dowodzi żyworodności tych jaszczurek (wykluczono, by małe jaszczurki stanowiły posiłek). Ciężarna samica w chwili śmierci mierzyła 19,2 cm długości od pyska do miednicy i nie była w pełni dojrzała szkieletowo. Yabeinosaurus jest najstarszym znanym przedstawicielem łuskonośnych cechującym się żyworodnością[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ R. Endo, T. Shikama. Mesozoic reptilian fauna in the Jehol mountainland, Manchoukuo. „Bulletin of the Central National Museum of Manchoukuo”. 3, s. 1–19, 1942. (ang.).
- ↑ a b Susan E. Evans, Wang Yuan, Li Chun. The early Cretaceous lizard genus Yabeinosaurus from China: Resolving an enigma. „Journal of Systematic Palaeontology”. 3 (4), s. 319–335, 2005. DOI: 10.1017/S1477201905001641. (ang.).
- ↑ a b Susan E. Evans, Wang Yuan. New material of the Early Cretaceous lizard Yabeinosaurus from China. „Cretaceous Research”. 34, s. 48–60, 2012. DOI: 10.1016/j.cretres.2011.10.004. (ang.).
- ↑ a b Wang Yuan, Susan E. Evans. A gravid lizard from the Cretaceous of China and the early history of squamate viviparity. „Naturwissenschaften”. 98 (9), s. 739–743, 2011. DOI: 10.1007/s00114-011-0820-1. (ang.).
- ↑ Wang Yuan, Li Jinling: Order Squamata. W: Li Jinling, Wu Xiaochun, Zhang Fucheng (red.): The Chinese Fossil Reptiles and Their Kin. Wyd. drugie. Pekin: Science Press, 2008, s. 115–137. ISBN 978-7-03-021289-4.