Złota jedenastka
Złota jedenastka (węg.: Aranycsapat) – określenie nadane reprezentacji Węgier w piłce nożnej z okresu 1950-1954, trenowanej przez Gusztavá Sebesa.
Drużyna ta od 14 maja 1950 do meczu finałowego mistrzostw świata 1954 z reprezentacją RFN w dniu 4 lipca 1954 nie poniosła porażki w 32 kolejnych meczach. W tym czasie zdobyła złoty medal na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach oraz wicemistrzostwo świata 1954 w Szwajcarii. Jej najsłynniejszym meczem było zwycięstwo 6:3 nad reprezentacją Anglii odniesione 25 listopada 1953 na stadionie Wembley w Londynie.
W skład Złotej jedenastki wchodzili: Grosics, Buzánszky, Lóránt, Lantos, Bozsik, Zakariás, Budai, Kocsis, Hidegkuti, Puskás (kapitan), Czibor.
Igrzyska Olimpijskie 1952[edytuj | edytuj kod]
W 1952 roku reprezentacja Węgier wystąpiła na turnieju olimpijskim 1952 w Helsinkach. W rundzie wstępnej drużyna pokonała reprezentację Rumunii 2:1, a następnie odnosiły zwycięstwa z reprezentacją Włoch 3:0, reprezentacją Turcji 7:1, reprezentacją Szwecji 6:0 oraz dnia 2 sierpnia 1952 roku w finale z reprezentacją Jugosławii 2:0, dzięki czemu reprezentacja Węgier po raz pierwszy w historii sięgnęła po złoty medal igrzysk olimpijskich.
Po triumfie w Helsinkach francuscy dziennikarze nadali reprezentacji Węgier nazwę „Złota jedenastka”, gdyż sukces ten przypadł w momencie, gdy reprezentacja Węgier już od dwóch lat był niepokonana. Okrzyknięto ich najwspanialszą drużyną w historii piłkarskich turniejów olimpijskich. W Helsinkach Złota jedenastka grała w swym najmocniejszym składzie: Gyula Grosics, Jenő Buzánszky, Gyula Lóránt, Mihály Lantos, József Bozsik, József Zakariás, László Budai, Sándor Kocsis, Nándor Hidegkuti, Ferenc Puskás (kapitan), Zoltán Czibor.
Mecz Anglia – Węgry (1953)[edytuj | edytuj kod]
Dnia 25 listopada 1953 roku na stadionie Wembley w Londynie, odbył się mecz towarzyski pomiędzy reprezentacją Węgier a reprezentacją Anglii. Złota jedenastka, która zagrała w rewolucyjnym ustawieniu 2-3-3-2 (Nándor Hidegkuti jako cofniętym napastnik), wygrała ten mecz aż 6:3 po hat-tricku Nándor Hidegkutiego, dwóch bramkach Ferenca Puskása i Józsefa Bozsika, będąc tym samym pierwszą drużyną spoza Wysp Brytyjskich, która pokonała reprezentację Anglii na stadionie Wembley. Bramki dla reprezentacji Anglii zdobyli: Jackie Sewell, Stan Mortensen i Alf Ramsey.
Mecz Węgry – Anglia 7:1[edytuj | edytuj kod]
Dnia 23 maja 1954 roku w Budapeszcie przed mistrzostwami świata 1954 w Szwajcarii, reprezentacja Węgier ponownie pokonały reprezentację Anglii tym razem 7:1, co stanowi najwyższą porażkę w historii reprezentacji Anglii
Mistrzostwa Świata 1954[edytuj | edytuj kod]
Faza grupowa i pucharowa[edytuj | edytuj kod]
Reprezentacja Węgier pojechała na mistrzostwa świata 1954 do Szwajcarii jako faworyt do zdobycia mistrzostwa. W eliminacjach ich rywalem miała być reprezentacja Polski, jednak ta wycofała się z eliminacji, w związku z czym Złota jedenastka wygrała je walkowerem. Pierwsze mecze Złota jedenastka w fazie grupowej wygrała bardzo wysoko: 9:0 z reprezentacją Korei Południowej i 8:3 z reprezentacją RFN.
W meczu ćwierćfinałowym z reprezentacją Brazylii, w którym reprezentacja Węgier musiała sobie radzić bez kontuzjowanego Ferenca Puskása pokonała Canarinhos 4:2 po dwóch bramkach Sándora Kocsisa oraz po jednej bramce Nándora Hidegkutiego i Mihály'ego Lantosa. Mecz ten ze względu bardzo ostrą i brutalną grę obu reprezentacji, w którym angielski sędzia Arthur Ellis usunął z boiska aż trzech piłkarzy, brytyjscy dziennikarze określili Bitwą pod Bernem. W meczu półfinałowym „Złota jedenastka” wygrała z reprezentacją Urugwaju 4:2 po dwóch bramkach Sándora Kocsisa oraz po jednej bramce Nándora Hidegkutiego i Zoltána Czibora.
Finał[edytuj | edytuj kod]
Dnia 4 lipca 1954 roku na Wankdorfstadion w Bernie, reprezentacja Węgier z Ferencem Puskásem w składzie w finale spotkała się z reprezentacją RFN, którą pokonali w fazie grupowej aż 8:3.
Po ośmiu minutach meczu finałowego Złota jedenastka po bramkach Ferenca Puskása i Zoltána Czibora prowadziła już 2:0[1]. Jednak drużyna przeciwna w ciągu dziesięciu minut zdołała wyrównać na 2:2 po bramkach Maxa Morlocka i Helmuta Rahna.
W drugiej połowie meczu Złota jedenastka ponownie zdobyła przewagę, jednak Ferenc Puskás, Zoltán Czibor, Sándor Kocsis, Nándor Hidegkuti i Mihály Tóth zmarnowali swoje sytuacje do zdobycia bramki[2], a następne próby zdobycia gola uniemożliwiała znakomita gra obrońców reprezentacji RFN.
W 84. minucie Hans Schäfer podał główką do Helmuta Rahna, który zdobył bramkę dla reprezentacji RFN na 3:2[3], a następnie strzał „nie do obrony” Zoltána Czibora został obroniony przez bramkarza Toniego Turka[4].
W 87. minucie Ferenc Puskás trafił do bramki przeciwników na 3:3, jednak angielski sędzia William King, nie uznał gola sądząc, że Ferenc Puskás znajdował się na pozycji spalonej[5].
Mecz zakończył się wynikiem 3:2 dla reprezentacji RFN, którzy zostali sensacyjnie mistrzami świata, gdyż nie dawano im szans na wyjście z grupy, a co dopiero na wygranie tego turnieju. Reprezentacja RFN przerwała również niesamowitą passę Złotej jedenastki, która w latach 1950-1954 rozegrała wszystkie 32 mecze bez porażki, ze względu na co ten mecz później został nazwany Cudem w Bernie.
Upadek „Złotej jedenastki”[edytuj | edytuj kod]
Wicemistrzostwo świata było dla reprezentacji Węgier porażką. Po mistrzostwach świata 1954 kibice odwrócili się od swoich piłkarzy, którzy musieli w nocy, po cichu wracać do swoich domów. Była nawet plotka, że każdy z zawodników dostał od Niemców mercedesa w zamian za oddanie im zwycięstwa w finale. Inaczej zawodników potraktował węgierski rząd, szczególnie Mátyás Rákosi – I sekretarz generalny Węgierskiej Partii Robotniczej, którego zdaniem Złota jedenastka istnieje dzięki komunistycznym rządom na Węgrzech i przywitał reprezentację Węgier w Sándor Palace otwartymi ramionami i podziękował im za waleczną grę podczas Mistrzostw Świata 1954.
Jednak to był początek końca „Złotej Jedenastki”. Wkrótce bramkarz Gyula Grosics został oskarżony o zdradę i szpiegostwo. Został zdyskwalifikowany na półtora roku. Nie pozwolono mu już na grę w Honvedzie Budapeszt i trafił do Tatabánya Bányász[6].
Dnia 23 października 1956 roku na Węgrzech wybuchło powstanie węgierskie. W wyniku licznych represji w kraju na emigrację udali się: Zoltán Czibor, Sándor Kocsis (obaj FC Barcelona) i Ferenc Puskás do Realu Madryt, a trenerem od kilku miesięcy już nie był Gusztáv Sebes. To był całkowity rozpad „Złotej jedenastki”, a reprezentacja Węgier już nigdy więcej nie nawiązała ponownie do tych wspaniałych czasów.
Mecze „Złotej jedenastki”[edytuj | edytuj kod]
Wyniki meczów reprezentacji Węgier w piłce nożnej pod wodzą Gusztavá Sebesa.
Bilans: 62 mecze (50 zwycięstw – 9 remisów – 3 porażki)
Rekordy i statystyki[edytuj | edytuj kod]
- Rekord świata: 42 zwycięstwa, 7 remisów, 1 porażka („Cud w Bernie”). 91% wygranych meczów
- Rekord świata: Liczba meczów bez porażki – 31 meczów (4 czerwca 1950 – 4 lipca 1954)
- Rekord świata: Najdłuższy czas bycia niepokonaną drużyną – 4 lata, 1 miesiąc (4 czerwca 1950 – 4 lipca 1954)
- Rekord świata: Liczba meczów z rzędu ze zdobytym golem – 73 mecze (10 kwietnia 1949 – 16 czerwca 1957)
- Najlepszy duet napastników: Ferenc Puskás i Sándor Kocsis – 159 bramek
- Rekord XX wieku: Najwięcej bramek dla reprezentacji – Ferenc Puskás (84 gole)
- Rekord mistrzostw świata: Najwięcej bramek w jednym turnieju – 27 goli (śr. 5,4 gole na mecz)
- Rekord mistrzostw świata: Największa różnica bramek w jednym turnieju – +17
- Rekord mistrzostw świata: Najlepsza średnia zdobytych bramek przez zawodnika w jednym turnieju – Sándor Kocsis (2,2 gole na mecz)
- Rekord mistrzostw świata: Najwięcej hat-tricków w jednym turnieju – Sándor Kocsis (2 hat-tricki)
- Rekord własny: Najwyższe zwycięstwo – 12:0 z Albanią (23 września 1950)
Osiągnięcia[edytuj | edytuj kod]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 1950–1954 „Złota jedenastka”. [dostęp 2012-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-03)].
- ↑ Finał – „Cud z Berna”
- ↑ Futbol jest Wielki: Cud w Bernie. [dostęp 2012-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-07)].
- ↑ Obrona strzału Toniego Turka na YouTube
- ↑ Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7, s. 69-70
- ↑ Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7, s. 70.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ferenc Puskás, Puskas on Puskas: The Life and Times of a Footballing Legend, Klara Jamrich, Rogan P Taylor, London: Robson Books, 1998, ISBN 1-86105-156-5, OCLC 58414635.
- Terry Crouch, The World Cup: The Complete History, wyd. Rev. ed, London: Aurum Press Ltd, 2006, ISBN 1-84513-149-5, OCLC 63401233.
- Michael L. LaBlanc, Richard Henshaw: The World Encyclopedia of Soccer. Invisible Ink Press, 1994, ISBN 0-8103-9442-1.
- Jonathan Wilson: Behind the Curtain: Travels in Eastern European Football. Orion Publishing, 2006, ISBN 978-0-7528-7945-1.
- Rogan Taylor, Andrew War: Kicking & Screaming: An Oral History of Football in England. Robson Books, 1996, ISBN 0-86051-912-0.
- Stefan Szczepłek: „Moja historia futbolu. Tom 1 – ŚWIAT”, Warszawa 2007, ISBN 978-83-86038-78-7.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Strona “Złotej jedenastki”. sportmuzeum.hu. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-13)]. (węg.)
- Mecz Anglia – Węgry (ang.)
- Dr. Gerő Cup 1948-53 (ang.)
- Ranking na National Football Teams (ang.)
