Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy
Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy (LGOM) (rzadziej Lubińsko-Głogowskie Zagłębie Miedziowe, Zagłębie Zachodnie, Zagłębie Miedziowe) – obszar przemysłowy w województwie dolnośląskim, złożony z 5 powiatów (głogowski, polkowicki, lubiński, legnicki, oraz miasto na prawach powiatu Legnica), zamieszkany przez ok. 0,5 mln mieszkańców.
LGOM jest głównym ośrodkiem przemysłu miedziowego w Polsce oraz jednym z największych ośrodków eksploatacji miedzi na świecie. Największym ośrodkiem LGOM jest miasto Legnica.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Legnicko-Głogowski Okręg Miedziowy znajduje się na Nizinie Śląskiej oraz Wzgórzach Dalkowskich, w północno-środkowej części województwa dolnośląskiego, w dorzeczach Odry i Kaczawy.
Do 1 stycznia 1999 pokrywał się w dużej mierze z obszarem ówczesnego województwa legnickiego. Gospodarczo oparty na eksploatacji złóż rud miedzi (górnictwo i hutnictwo) w zakładach Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi „Polska Miedź” SA.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Składa się z następujących miast: Legnicy, Lubina, Polkowic i Głogowa (miasta te, oddalone od siebie kolejno o ok. 20 km, niegdyś nazywane były czwórmiastem LGOM-u lub wręcz LeLuPolGłowem) oraz szeregu mniejszych miejscowości.
| Powiaty | Ludność | Powierzchnia |
|---|---|---|
| Legnica | 102 979[1] | 56,29 km² |
| legnicki | 54 744 | 744,6 km² |
| lubiński | 106 966 | 711,99 km² |
| głogowski | 90 249 | 443,06 km² |
| polkowicki | 63 121 | 779,93 km² |
| Razem | 418 059 | 2735,87 km² |
Najważniejsze ośrodki LGOM[edytuj | edytuj kod]
| Miasta | Ludność | Powierzchnia |
|---|---|---|
| Legnica | 102 979 | 56,29 km² |
| Lubin | 75 357 | 40,68 km² |
| Głogów | 69 608 | 35,11 km² |
| Polkowice | 22 777 | 23,74 km² |
| Razem | 270 721 | 140,87 km² |
Tabela odległości poszczególnych ośrodków LGOM[edytuj | edytuj kod]
Liczone od centrum do centrum
| Miasta | Głogów | Polkowice | Lubin | Legnica |
|---|---|---|---|---|
| Głogów | x | 22 km | 38 km | 62 km |
| Polkowice | 22 km | x | 16 km | 40 km |
| Lubin | 38 km | 16 km | x | 25 km |
| Legnica | 62 km | 40 km | 25 km | x |
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
W 2007 roku powstał Legnicki Park Technologiczny, inwestorem jest KGHM, w Legnicy działa też największa w Polsce Specjalna Strefa Ekonomiczna – LSSE. Legnicka Specjalna Strefa Ekonomiczna posiada również podstrefy w Głogowie, Lubinie oraz Polkowicach.
Górnictwo[edytuj | edytuj kod]
Niskoprocentowe złoża miedzi (0,8-1,5%) występujące pomiędzy Bolesławcem a Złotoryją były eksploatowane przed 1945. Po II wojnie światowej wznowiono wydobycie w zatopionych przez Niemców kopalniach w Iwinach, Nowym Kościele i Wilkowie. Dzięki badaniom prowadzonym przez prof. Jana Wyżykowskiego doprowadziły do odkrycia w 1957 bogatych, ale głęboko położonych złóż miedzi zalegających pomiędzy Legnicą a Głogowem. LGOM zaczął się rozwijać od 1960, w 1968 uruchomiono kopalnie Lubin i Polkowice, w 1974 Rudna, po 1978 Sieroszowice[2].
Wydobycie rud miedzi odbywa się w następujących oddziałach wydobywczych KGHM:
W procesie wydobycia miedzi uczestniczą także:
Hutnictwo[edytuj | edytuj kod]
Na sektor hutniczy w LGOM składają się następujące oddziały KGHM:
Energetyka[edytuj | edytuj kod]
Przy hutach miedzi w Legnicy i Głogowie działają elektrociepłownie. W powiecie głogowskim w gminie Żukowice nieopodal Huty Miedzi „Głogów” powstała farma wiatrowa zasilana przez 11 wiatraków[3].
Handel[edytuj | edytuj kod]
Dużym zainteresowaniem w regionie cieszy się giełda w Lubinie i Legnicy oraz targowisko w Głogowie. Na terenie LGOM w ostatnich latach rozwinął się handel wielkopowierzchniowy, najwięcej sklepów wybudowało się w Legnicy, Lubinie i Głogowie. Dodatkowo handel dopełniają centra handlowe zlokalizowane w Legnicy (Galeria Piastów), Lubinie (Cuprum Arena), Głogowie (Galeria Glogovia) oraz liczne parki handlowe.
Transport[edytuj | edytuj kod]
Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]
Drogi krajowe
- autostrada A4 (Legnica)
- droga ekspresowa S3 (Legnica, Lubin, Polkowice, Głogów)
- droga krajowa nr 12 (Głogów)
- droga krajowa nr 36 (Lubin, Ścinawa)
- droga krajowa nr 94 (Legnica)
Główne inwestycje drogowe
- północno-zachodnia obwodnica Głogowa wraz z drugim mostem na Odrze
- zachodnia obwodnica Lubina
- obwodnica południowo-wschodnia Legnicy
- Zbiorcza Droga Południowa w Legnicy
Publiczny transport zbiorowy[edytuj | edytuj kod]
Komunikacja miejska:
- W Legnicy komunikację miejską obsługuje Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne.
- W Głogowie transportem miejskim zajmuje się spółka „Komunikacja Miejska”, która oddelegowuje codziennie ponad 30 autobusów. Spółka obsługuje 12 linii, w tym 4 podmiejskie (linia: 2, 4, 5 i 11 kursująca m.in. do Jaczowa, Jerzmanowej, Smardzowa, Kurowic, Modłej, Łagoszowa, Szczyglic) we współpracy z gminami ościennymi.
- W Lubinie obsługą komunikacji miejskiej zajmuje się miejscowe Przedsiębiorstwo PKS, które do obsługi tras wewnątrz miasta oddelegowuje codziennie ponad 30 pojazdów. Obsługują one 17 tras, z czego jedna jest linią sezonową, a sześć liniami podmiejskimi (do Chróstnika, Czerńca, Dąbrowy Górnej, Goli, Gorzycy, Kłopotowa, Księginic, Krzeczyna Wielkiego, Krzeczyna Małego, przysiółku Łazek, Miroszowic, Niemstowa, Obory, Osieka, Owczar, Składowic, Szklar Górnych, Siedlec, Krzeczyna Małego, Kłopotowa, i Ustronia). Przejazdy autobusami są bezpłatne.
- W Polkowicach komunikacja miejska to trzy autobusy, które obsługuje PGMiKM w Polkowicach. Kursują z osiedla Polanka do Polkowic Dolnych i z powrotem, kilkanaście razy dziennie, przez całe miasto. Dodatkowo uruchamiane są kursy na LSSE i ZWR Polkowice Główne oraz do okolicznych wiosek: Biedrzychowej, Jędrzychowa, Sobina, Trzebcza, Guzic, Żukowa, Komornik, Tarnówka, Dąbrowy, Pieszkowic, Żelaznego Mostu, Moskorzyna, Kaźmierzowa i Suchej Górnej.
Wyżej wymienione przedsiębiorstwa zajmują się obsługą linii komunikacji miejskiej od połowy lat 90, z wyjątkiem Polkowic, gdzie komunikacja działa od 18 września 2008 roku. Do 1994 r. w Lubinie, 1995 r. w Głogowie i 1996 r. w Legnicy wykonywaniem przewozów w ramach gminnego transportu zbiorowego oraz realizacji połączeń między miastami LGOM zajmowało się WPK Legnica.
Komunikacja lokalna
W Lubinie i Głogowie działają Przedsiębiorstwa PKS prowadzące połączenia po głównych szlakach komunikacyjnych LGOM. Sieć połączeń PKS uzupełniają liczni przewoźnicy międzymiastowi, dysponujących z reguły 19-20 osobowymi mikrobusami.
Komunikacja pracownicza KGHM
Na potrzeby dowozu pracowników KGHM do pracy, funkcjonuje komunikacja specjalna Kombinatu, obsługiwana przez powstałą w 1997 r. z przekształcenia Zakładu Transportu spółkę Pol-Miedź Trans. Autobusy oznaczone logiem spółki i stosownym numerem linii (z prefiksem: K – kopalnie, HMC – Huta Miedzi „Cedynia”, HUTA – Huta Miedzi „Głogów”) rozwożą pracowników „Polskiej Miedzi” na ok. 200 regularnych trasach. Połączenia komunikacji KGHM, choć niedostępne dla osób niezatrudnionych w holdingu, posiadają własne rozkłady jazdy, sieć przystanków i dworców (największe w Lubinie i Rudnej), regulamin przewozu oraz system biletowy.
Kolej[edytuj | edytuj kod]
Ważniejsze dworce kolejowe znajdują się w Legnicy, Głogowie i Ścinawie. Średnicowa linia łącząca Legnicę i Lubin z Głogowem została zawieszona dla ruchu pasażerskiego w roku 2004, następnie 9 grudnia 2007 r. reaktywowana na odcinku Legnica-Lubin Górniczy. Dodatkowo Legnica została siedzibą spółki Koleje Dolnośląskie S.A. Połączenie Legnicy z Lubinem zostało przywrócone po zakończeniu pierwszej części modernizacji linii kolejowej nr 289 w czerwcu 2019 r. Reaktywacji towarzyszyły liczne, głośne protesty mieszkańców Raszówki i pozostałych, położonych przy linii wsi, w których mimo wyremontowania peronów i całej infrastruktury pasażerskiej, Koleje Dolnośląskie bezpodstawnie nie wprowadziły rozkładowych postojów pociągów. Po kilkunastu dniach, pod naporem mediów i lokalnej społeczności, zmodyfikowano rozkład, umożliwiając tym samym korzystanie z wygodnego transportu kolejowego także mieszkańcom mniejszych skupisk ludności. W grudniu 2019 r. pociągi wróciły na całą trasę łączącą trzy największe ośrodki miejskie LGOM-u - Legnicę, Lubin i Głogów. Dzięki podniesieniu prędkości do 120 km/h, regionalne składy Kolei Dolnośląskich pokonują ją w czasie od 41 do 59 minut. Obecnie (w rozkładzie jazdy 2019/2020) mieszkańcy Głogowa mają do dyspozycji 8 par połączeń z Lubinem i Legnicą, z których od 6 do 7 dociera bezpośrednio do Wrocławia. Natomiast mieszkańcy Lubina mogą cieszyć się 14 parami regionalnych połączeń z Legnicą, z których 12 dociera do stolicy województwa. Wśród tych pociągów można wyróżnić 4 połączenia osobowe przyspieszone, o nawiązujących do regionu nazwach "Malachit", "Bornit", "Cuprum" oraz "Jan Wyżykowski". Od zakończenia modernizacji na średniowej linii LGOM-u można podróżować także pociągami dalekobieżnymi uruchamianymi przez PKP Intercity, łączącymi miasta aglomeracjii ze Świnoujściem, Szczecinem, Zieloną Górą, Wrocławiem, Opolem, Katowicami, Bielskiem-Białą, Krakowem, Kielcami czy też Lublinem. Dodatkowo, na trasę przez Lubin i Legnicę został skierowany międzynarodowy pociąg IC "Nightjet"/EN "Metropol" co pozwoliło z rana na wygodne dotarcie do Berlina oraz na nocną podróż do Wiednia, Bratysławy i Budapesztu.
Lotnictwo[edytuj | edytuj kod]
Lubin posiada sportowy port lotniczy Aeroklubu. Lotnisko to posiada pas (1000m x 30m) o utwardzonej nawierzchni, a także oświetlenie pasa startowego. Dzięki odprawie celnej są możliwe odloty do sąsiednich krajów. Z lotniska korzystają wszystkie większe firmy LGOM-u (m.in. KGHM, NG2 oraz Volkswagen).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ GUS – Główny Urząd Statystyczny – Ludność w gminach według stanu w dniu 31.12.2011 r. – bilans opracowany w oparciu o wyniki NSP’2011.
- ↑ Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Wydawnictwo Sport i Turystyk, Warszawa 1983 ISBN 83-217-2329-2 s. 177
- ↑ Prace na budowie elektrowni wiatrowej w gminie Żukowice są zaawansowane [online], myglogow, 15 marca 2020 [dostęp 2022-04-09] (pol.).